Ηλιακός φούρνος made in Haidari!

Ξεδιπλώνεις το πανάλαφρο και πάμφθηνο φουρνάκι σου στο μπαλκόνι, το στρέφεις στον ήλιο, βάζεις τα γεμιστά σου και φεύγεις για δουλειά. Το μεσημέρι που επιστρέφεις βγάζεις από τη γάστρα το φαγητό σου, αχνιστό και λαχταριστό, και -το κυριότερο- ψημένο από τον ελληνικό ήλιο. Είναι αυτό που θα μπορούσαμε πολύ εύστοχα να ονομάσουμε "σιγανομαγείρεμα με μηδενικό ενεργειακό αποτύπωμα"! Κι αν γνωρίζεις ότι όλα αυτά αναπτύσσονται από μια ομάδα Χαϊδαριωτών, που ερεύνησαν, ανέπτυξαν και θα παράγουν τον φούρνο, και μάλιστα με έναν απόλυτα συνεργατικό τρόπο, τότε αισθάνεσαι ακόμη καλύτερα. Γιατί, επιτέλους, κάτι δουλεύει παραγωγικά σ' αυτό τον τόπο. Αρκετά πια με τη γκρίνια...

Ο Θανάσης, ο Θοδωρής, ο Γιάννης, η Ελένη, τέσσερα από τα μέλη της ομάδας, μπροστά στον ηλιακό φούρνο που μελετούν και βελτιώνουν εδώ και έξι μήνες. Είναι έτοιμοι πια για την παραγωγή του.  

Εναλλακτικά και παραγωγικά

Συνάντησα τους ανθρώπους της κολεκτίβας "Αυτάρκεια" την ώρα που δοκίμαζαν την κατασκευή του φούρνου τους, σε ένα σπίτι ενός μέλους τους, στο Δάσος. Ο προσδιορισμός "κολεκτίβα" σίγουρα αιφνιδιάζει μερικούς. Όμως αποδίδει τον τρόπο εργασίας των μελών, που πειραματίζονται όχι μόνο στον φούρνο, αλλά και σε μια εναλλακτική, ισότιμη σχέση παραγωγής, όπου τα μέσα της θα ανήκουν στους ίδιους τους εργαζόμενους. Θέλουν τον αξιοπρεπή βιοπορισμό τους, χωρίς την επιδίωξη του διαρκούς πολλαπλασιασμού του κέρδους σε βάρος του καταναλωτή. Είναι η δική τους απάντηση στην ανεργία, που τους χτύπησε αλλά δεν τους τσάκισε. Αντίθετα τους έστρεψε σε δημιουργική δράση, που τους δίνει διέξοδο και χαρά στη ζωή τους. 

Όσο για την επωνυμία "Αυτάρκεια", αποδίδει τον κεντρικό στόχο των ανθρώπων που την απαρτίζουν: Κάλυψη των βασικών αναγκών κάθε νοικοκυριού με υποδομές μικρής, ανθρώπινης κλίμακας, για μαγείρεμα, θέρμανση, δροσισμό, επικοινωνία κτλ., χωρίς τερατώδη κεντρικά δίκτυα ενέργειας και υπέρογκα έξοδα, αλλά με τοπική παραγωγή ενέργειας, φιλική στο περιβάλλον. Κι αν σε κάποιον αυτά φαντάζουν ουτοπικά, η απάντηση έρχεται μέσα από ένα ευωδιαστό καρβέλι ψωμί, ψημένο άκοπα και ανέξοδα, στην ταράτσα του... 

Ζούμε σε μια χώρα με 300 μέρες το χρόνο ηλιοφάνεια, λένε οι συνομιλητές μας. Γιατί να μην το εκμεταλλευτούμε στην πράξη, και μάλιστα με πάμφθηνες διατάξεις; Η μείωση ρύπων, η μείωση του κόστους μαγειρέματος και του λογαριασμού της ΔΕΗ είναι χειροπιαστά γεγονότα. Δευτερογενώς, αν αυτός τρόπος μαγειρέματος γενικευτεί, αλλάζει το ενεργειακό αποτύπωμα όχι μόνο της ελληνικής οικογένειας, αλλά και συνολικά της χώρας. 

Αν είναι τόσο καλό, γιατί δεν είναι διαδεδομένο; Γιατί, απλά, ο κόσμος δεν το γνωρίζει, απαντούν οι εμπνευστές του εγχειρήματος. Υπάρχουν χώρες όπου οι ηλιακοί φούρνοι χρησιμοποιούνται σε ευρεία κλίμακα, όμως εκεί οι κυβερνήσεις προσανατολίζουν κεντρικά τους πολίτες σε μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. 

Έτοιμοι για την παραγωγή  

Τα μέλη της ομάδας "Αυτάρκεια" γνωρίστηκαν στον κοινωνικό χώρο αλληλεγγύης "Ιστός". Αυτή τη στιγμή δραστηριοποιούνται 10 άτομα, τα μισά από τα οποία είναι Χαϊδαριώτες. Αναζητούν την κατάλληλη για τη φιλοσοφία τους νομική σύσταση συνεργατικής επιχείρησης (προσανατολίζονται σε κάποιας μορφής Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση), ώστε να προχωρήσουν στην παραγωγή του φούρνου τους.

Ήδη τον έχουν παρουσιάσει σε εκθέσεις, όπου έχουν αποσπάσει κολακευτικά σχόλια, αλλά και τις πρώτες παραγγελίες! Δεν έχουν σκοπό να τον διαθέσουν μέσα από το τυπικό εμπορικό δίκτυο (σούπερ μάρκετ κτλ.), διότι θέλουν να κρατήσουν την τιμή διάθεσης χαμηλά, στα 40 ευρώ, μαζί με τη γάστρα, ώστε το κόστος να αποσβένεται πολύ γρήγορα. Γι' αυτό αναζητούν και εναλλακτικό δίκτυο διάθεσης.  

Ο φούρνος ψήνει σε μια ταράτσα στην πόλη μας.

Slow cooking, slow food

Ο ηλιακός φούρνος της "Αυτάρκειας" αποτελεί την επιτομή του απλού και φτηνού, χρήσιμου και χρηστικού, σε συνδυασμό με την αποτελεσματικότητα. Είναι ένας ανοιχτού τύπου φούρνος, που χρησιμοποιεί μικρά ηλιακά πάνελ κατασκευασμένα από κόντρα πλακέ θαλάσσης, επενδεδυμένα με φύλλο αλουμινίου. Με κατάλληλη διάταξη των κατόπτρων η ηλιακή ακτινοβολία συγκεντρώνεται στο κέντρο, όπου τοποθετείται μια μικρή (προς το παρόν) γάστρα που χωράει ένα κιλό τροφής. Η γάστρα μπαίνει μέσα σε μια κοινή σακούλα ψησίματος. Το συνολικό βάρος του φούρνου δεν ξεπερνάει το 1,5 κιλό (!) και όταν μαζεύεται χωράει σε μια σακούλα σούπερ μάρκετ. Όλα τα υλικά είναι 100% ανακυκλώσιμα. Ακόμα, αν κάτι χαλάσει, αντικαθίσταται πανεύκολα από τον ίδιο τον χρήστη.   

Το απλό σύστημα πετυχαίνει στον ήλιο θερμοκρασίες μεταξύ 130 - 150 βαθμών Κελσίου, ανάλογα με την εποχή (η μέγιστη που έχει καταγραφεί είναι 160 βαθμοί, το καλοκαίρι). Αυτό σημαίνει ότι το φαγητό θα αργήσει να ψηθεί, σε σχέση με τον ηλεκτρικό φούρνο, αλλά αυτό δεν είναι αναγκαστικά κακό, τη στιγμή που πολλές νοικοκυρές εκθειάζουν τις αρετές του σιγανομαγειρέματος. Εξάλλου, κοντά στη μόδα του slow food, μπορούμε να υιοθετήσουμε και τη μόδα του slow cooking, με όλες τις αρετές της: στον ηλιακό φούρνο το φαγητό δεν καίγεται ποτέ ούτε στεγνώνει, γιατί είναι αεροστεγώς κλεισμένο στην ειδική σακούλα και κρατάει όλα τα υγρά του, χωρίς ποτέ να ξεραίνεται. Κίνδυνος δεν υπάρχει κανένας, καθώς η θερμοκρασία παστερίωσης της τροφής, δηλαδή οι 70 περίπου βαθμοί Κελσίου, επιτυγχάνονται σε λίγα λεπτά. Συνυπολογίστε ότι τα πάνελ δεν καίνε, οπότε δεν υπάρχει φόβος ατυχήματος, αν τοποθετήσουμε τον φούρνο να ψήσει σε μπαλκόνι, κήπο κτλ.

Αν λοιπόν βάλεις το φαγητό σου στις ώρες αποδοτικής ηλιακής ακτινοβολίας, δηλαδή 10 - 2 το πρωί, με νότιο προσανατολισμό, γυρίζεις και το βρίσκεις έτοιμο. Τα μέλη τής ομάδας δοκιμάζουν τον φούρνο εδώ και έξι μήνες και έχουν ψήσει με επιτυχία όλα τα είδη κρεάτων, ψάρι, γεμιστά ρεβίθια, γίγαντες κ.ά. Πειραματικά την έχουν χρησιμοποιήσει σε κάμπινγκ και πικ νικ, με... λαχταριστά αποτελέσματα, όπως δείχνουν και οι φωτογραφίες.

Ο ηλιακός φούρνος είναι η αρχή

Την ώρα αυτή αναπτύσσουν μια απλή γραμμή παραγωγής του φούρνου, ώστε να είναι έτοιμοι για να την διαθέσουν στην αγορά στις αρχές του 2014. Παράλληλα σκέφτονται να αναπτύξουν και άλλες απλές ενεργειακές λύσεις, όπως για θέρμανση, φορτιστές κτλ., πάντα με στόχο την αυτάρκεια και με  την ίδια περιβαλλοντική και καταναλωτική ηθική.

Τρία φουρνάκια ετοιμάζουν το φαγητό σε κάμπινγκ, ενώ η παρέα είναι στη θάλασσα για μπάνιο.

   

Μενέλαος Χρόνης (γεια σου συμμαθητή από το μεγάλο σχολείο του Παπιομυτη)
Αναρτήθηκε από ΧΑΪΔΑΡΙ ΣΗΜΕΡΑ