Σήμερα θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις με ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα, που λίγο - πολύ προβληματίζει κάθε νέο και ενθουσιώδη μελισσοκόμο. Το ερώτημα έχει να κάνει με τη δυνατότητα που έχουμε να επεκτείνουμε τη μελισσοκομική περίοδο και κατά συνέπεια και την απόδοση ενός τόπου, με τη σπορά πλούσιων νεκταροπαραγωγικών φυτών.
Στη χώρα μας, βέβαια, όπου οι μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις σπανίζουν, ένα τέτοιο εγχείρημα, προκειμένου να γίνει σε μεγάλη κλίμακα, απαιτεί συνδυασμό μελισσοβοσκής με παράλληλη αγροτική εκμετάλλευση των φυτών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων φυτών είναι οι ευκάλυπτοι, που παράλληλα μπορούν να προσφέρουν, το αιθέριο έλαιο τους και τη ξυλία τους, η λεβάντα, που παράλληλα μπορεί να προσφέρει το αιθέριο έλαιο της, το δενδρολίβανο, που παράλληλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν αρωματικό βότανο, το γαϊδουράγκαθο που παράλληλα μπορεί να δώσει καύσιμη ύλη (βιομάζα) και τέλος η φακελωτή που παράλληλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν κτηνοτροφική τροφή.
Λόγω του ξεροθερμικού κλίματος της χώρας μας και των προβλημάτων άρδευσης που συνήθως υπάρχουν, ιδιαίτερα στις μικρής εκτάσεως νομές, στο άρθρο μας αυτό θα επικεντρωθούμε σε δυο τέτοιες καλλιέργειες που μπορούν να γίνουν σε μικρή κλίμακα και που δεν απαιτούν νερό ή αυτό που απαιτούν είναι ελάχιστο. Έτσι, πιστεύουμε πως θα έρθουμε ποιο κοντά στις «προδιαγραφές» και τις δυνατότητες του Έλληνα μελισσοκόμου.
Θα ξεκινήσουμε με την σπορά και τη μελισσοκομική εκμετάλλευση του γαϊδουράγκαθου.
Είναι πόα που κάτω από ευνοϊκές συνθήκες, ξεπερνά ακόμα και τα δύο μέτρα. Αυτοφύεται στις άκρες των αγροτικών δρόμων, σε σημεία που τα βλέπει ο ήλιο και εδάφη πλούσια σε ασβέστιο.
Τα άνθη του έχουν χρώμα μοβ, που αναγνωρίζουν και αγαπούν οι μέλισσες, γιατί συγγενεύει με το υπεριώδες, που είναι από τα χρώματα που βλέπουν.
Μελισσοκόμοι που διαθέτουν παραγωγικά μελίσσια το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου και τα μεταφέρουν σε περιοχές που υπάρχουν εκτάσεις με γαϊδουράγκαθα, μπορούν να τρυγήσουν μεγάλες ποσότητες μελιού, αν το επιτρέψει ο καιρός. Ο δυνατός άνεμος, τα ξεροβόρια και η βροχή αναστέλλουν τις νεκταροεκκρίσεις του φυτού.
Το γαϊδουράγκαθο δίνει μέλι ανοιχτόχρωμο, κίτρινο, εύγευστο, που έχει μέτριο ιξώδες.
Η μεγάλη ποσότητα γύρης σε μπλε χρώμα που επίσης προσφέρει και η πολύ θρεπτική αξία της, εκτινάσσει τον γόνο κάθε μελισσιού που είναι δίπλα σε μεγάλες εκτάσεις γαϊδουράγκαθου.
Από πλευράς αγροτικής εκμετάλλευσης, για την παραγωγή βιομάζας, η καλλιέργεια του γαϊδουράγκαθου (ποικιλία εισαγόμενη από Ιταλία) δίνει παραγωγή μία φορά τον χρόνο, έως και 3 τόνους ανά στρέμμα (δηλαδή σε σημερινές τιμές, περίπου 200 ευρώ) και δεν χρειάζεται νερό, λίπασμα, ούτε φυτοφάρμακα.
Το φυτό αυτό έχει χρόνο ζωής έως 15 χρόνια και υπάρχει δυνατότητα προαγοράς της καλλιέργειας, που εξασφαλίζει την απορρόφηση του συνόλου της παραγωγής. Αυτό καθιστά πολύ ελκυστική την επιλογή αυτής της εκμετάλλευσης, ιδιαίτερα για όσους διαθέτουν μερικά στρέμματα γης χωρίς να τα αξιοποιούν, δεδομένου πως η διαδικασία της καλλιέργειας του είναι εξαιρετικά απλή και γίνεται ακόμη και στο πιο δύσβατο και ξερό χωράφι.
Φυτεύεται τον Οκτώβριο, μεγαλώνει με τις βροχές του χειμώνα, ανθοφορεί τον Μάιο και μαζεύεται, για χρήση καυσίμου, από τον Ιούλιο μέχρι το Σεπτέμβριο. Παραμένει βέβαια να διαπιστωθεί, αν η απόδοση σε νέκταρ και γύρη της εισαγόμενης ποικιλίας, είναι ισάξια με την ντόπια ποικιλία του δικού μας γαϊδουράγκαθου.
Η επόμενη καλλιέργεια που θα μας απασχολήσει και για την οποία έχει γίνει πολύ συζήτηση, είναι αυτή της Φακελωτή.
(PHACELIA TANACETIFOLIA)
Είναι ετήσιο αγριολούλουδο που φτάνει σε ύψος τα 80 εκ. και συγκαταλέγεται μεταξύ των 12 καλύτερων μελισσοκομικών φυτών, σε παγκόσμιο επίπεδο!
Εισήχθη στη χώρα μας σαν φυτό μελισσοκομικής καλλιέργειας από τη Νότια Καλιφόρνια. Τα άνθη της έχουν σχήμα καμπάνας, έντονο μπλε χρώμα και ανθίζουν νωρίς την άνοιξη. Κάποιες ποικιλίες της έχουν άνθη με βαθύ μπλε/άσπρο χρώμα και άλλες είναι μοβ, και φτάνουν έως και τα δυο μέτρα ύψος.
Αναπτύσσεται καλύτερα σε υγρά, αμμώδη και ηλιόλουστα εδάφη.
Η φακελωτή είναι φυτό μελιτογόνο, γυρεοφόρο και κτηνοτροφικό με αυξημένες αποδόσεις μελιού. Η απόδοση του φυτού σε μέλι ανά στρέμμα κυμαίνεται μεταξύ 20 και 50 κιλά περίπου. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις με ακόμα μεγαλύτερες αποδόσεις.
Ανθίζει μετά από 60 ημέρες από τη σπορά και έχει μεγάλη διάρκεια ανθοφορίας (έως και 50 ημέρες).
Το φυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα μελίσσια για να καλύψει τις ανάγκες της ανάπτυξης τους και της διατήρησης του πληθυσμού τους, την περίοδο που αυτό είναι αναγκαίο (Ιουλίο και Σεπτέμβριο), εφ όσον υπάρχει δυνατότητα ποτίσματος και η σπορά του πραγματοποιηθεί τον κατάλληλο μήνα (το Μάιο για να ανθίσει τον Ιούλιο και τον Ιούλιο για να ανθίσει το Σεπτέμβριο).
Για αυξημένες αποδόσεις μελιού, η σπορά της μπορεί να πραγματοποιηθεί τους μήνες Ιανουάριο έως Μάρτιο χωρίς ιδιαίτερη ανάγκη ποτίσματος.
Επειδή ο σπόρος της είναι λεπτός, κατά τη σπορά, τον αναμιγνύουμε με ποταμίσια άμμο σε σχέση ¼.
Οι σπόροι βλαστάνουν σε 10-15 μέρες μετά από τη σπορά, σε θερμοκρασία πάνω από 16ο C. Καλό είναι να αραιώσουμε τα φυτά, αφήνοντας μεταξύ τους μια απόσταση 15-20 εκατοστών.
Η σπορά μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ιδιόκτητες εκτάσεις (κτήματα) ή σε δασικές εκτάσεις που όμως προστατεύονται από τα κοπάδια των κτηνοτρόφων, γιατί στην αντίθετη περίπτωση θα καταφαγωθούν από αυτά, μιας και αποτελεί εκλεκτό κτηνοτροφικό φυτό, όπως έχουμε ήδη αναφέρει.
Δεν είναι απαραίτητο να αγοράζουμε κάθε χρόνο σπόρο. Μπορούμε να συλλέγουμε τους σπόρους από τα φυτά που έχουμε φυτέψει τον προηγούμενο χρόνο, λίγο πριν ξεραθούν.
Όταν θα έχει ολοκληρωθεί η «μελισσοκομική αποστολή» της φυτείας της φακελωτής και έχει περάσει η εποχή της ανθοφορίας της, μπορεί να θεριστεί και να αξιοποιηθεί σαν ζωοτροφή.
Κλείνοντας και το σημερινό αυτό άρθρο μας, να υπενθυμίσουμε, σε όσους συναδέλφους αρχίσουν να σκέπτονται σοβαρά μια «μεικτή επιχείρηση» αυτού του είδους, πως μαζί με τις δικές τους μέλισσες, θα ωφεληθούν από αυτές τις ανθοφορίες και οι μέλισσες «κάποιων» γειτονικών μελισσοκομείων, αφού δεν υπάρχει κανένας πρακτικός τρόπος να εμποδιστούν αυτές να το κάνουν.
Αυτό όμως δεν θα πρέπει να αποτελέσει τροχοπέδη σε μια τέτοια προσπάθεια. Φτάνει να αναλογιστούμε σε ποια θέση θα βρισκόταν σήμερα η ελληνική μελισσοκομία, αν οι παλιότερες γενιές μελισσοκόμων είχαν εισακούσει και εφαρμόσει την παρότρυνση του πατριάρχη της Ελληνικής Μελισσοκομίας Νίκου Νικολαϊδη που στα 1947 έγραφε:
«Όσοι (μελισσοκόμοι) αποφασίσουν να συμβάλουν στην ευγενή αυτή προσπάθεια (της δημιουργίας τεχνιτών μελισσοβοσκών), ας είναι βέβαιοι ότι με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργήσουν και αυτοί κάτι προς όφελος των επερχόμενων γενιών, όπως και οι ίδιοι επωφελούνται σήμερα από την εργασία των προκατόχων τους»».
Επιμέλεια: Μανόλης Δερματης, ερευνητής μελισσοκόμος, συγγραφέας του βιβλίου "Η Ιστορία Μιας Βασίλισσας"
πηγηΟρεινή Μέλισσα
Επιμέλεια: Μανόλης Δερματης, ερευνητής μελισσοκόμος, συγγραφέας του βιβλίου "Η Ιστορία Μιας Βασίλισσας"
πηγηΟρεινή Μέλισσα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου