Οι «ρίγανες» της Ικαρίας

Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να προβάλλεται ως αίτημα των καιρών η «επιστροφή στα προϊόντα ‘φυτικής προέλευσης’. Η τάση αυτή έχει οδηγήσει όλες τις χώρες σε µία αύξηση της ζήτησης για φυσικά προϊόντα και ιδιαίτερα για τα Αρωματικά & Φαρμακευτικά φυτά, λόγω των χαρακτηριστικών ιδιοτήτων τους και της αναγνωρισμένης αξίας τους στη μεσογειακή διατροφή. Ιδιαίτερα, η παραγωγή αιθερίων ελαίων θεωρείται μία σημαντική παραγωγική κατεύθυνση, α) ως αρτύµατα ή καρυκεύµατα φαγητών (όπως π.χ. η δάφνη, η ρίγανη, το δενδρολίβανο κ.λ.π.), β) ως βιομηχανικά προϊόντα (διαιτητικά συμπληρώματα, βοτανικά τσά- για και ροφήματα, αρωματο- θεραπευτικά έλαια, σαπουνιών, καλλυντικών, κ.λπ.) και γ) ως φαρμακευτικά προϊόντα (φάρμακα με ουσίες φυτικής προέλευσης για τον άνθρωπο και τα ζώα) . Η καλλιέργεια των αρωματικών φυτών με χρήση στη φαρμακοβιομηχανία, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, θεωρείται η περισσότερο δυναμική κατεύθυνση καθώς οι παραγωγοί αρωματικών φυτών απολαμβάνουν υψηλές τιμές και σταθερή απορρόφηση του προϊόντος του. Αυτό συμβαίνει γιατί τα αρωματικά φυτά της χώρας μας διαθέτουν σε καλύτερη ποσότητα και σημαντικά ανώτερη ποιότητα τα απαραίτητα χημικά συστατικά, όπως αυτά απαιτούνται από τις φαρμακευτικές βιομηχανίες. Επιπλέον, σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης η καλλιέργεια αρωματικών φυτών σε συνδυασμό με τη σύσταση ομάδων παραγωγών και ιδιαίτερα τους νέους αγρότες είναι μία δράση που ενισχύεται οικονομικά ιδιαίτερα στις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές. Στο νησί της Ικαρίας υλοποιήθηκε από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο με Επιστημονική Υπεύθυνο την Επίκουρη Καθηγήτρια του Εργαστηρίου Γεωργίας κ. Γαρυφαλιά Οικονόμου το πρόγραμμα εφαρμογής

«Αποτύπωση, Αξιολόγηση και Αξιοποίηση των Αρωματικών και Φαρμακευτικών φυτών της νήσου Ικαρίας» με χρηματοδότηση του Δήμου Ευδήλου. Το πρόγραμμα έχει διάρκεια δύο χρόνια, άρχισε τον Ιανουάριο 2008, περατώθηκε τον Δεκέμβριο 2009 και προέκυψαν τα παρακάτω αποτελέσματα: n Xωροταξική απεικόνιση με Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS) των Α/Φ φυτών τύπου καρβακρόλης, που θα έχουν άμεση χρήση με φαρμακοβιομηχανία. Από την κατα- γραφή των φυτών και την χημική ανάλυση του αιθερίου ελαίου κατά την περίοδο Απρίλιος - Οκτώβριος΄08 προέκυψαν χάρτες που απεικονίζουν την ακριβή θέση προέλευσης του κάθε φυτού καθώς και την ακριβή θέση του κάθε χημειότυπου (εικόνα 1). Συγκεκριμένα, έχουν καταγραφεί σε αφθονία πληθυσμοί των παρακάτω ειδών Α/Φ φυτών σε 35 θέσεις δειγματοληψίας: Origanum hirtum (κ. ρίγανη), Origanum onites (κ. άγρια ρίγανη), Satureja thymbra (κ.θρούμπη), Thymus capitatus, (κ. θυμάρι), Hypericum perforatum, (κ. βαλσαμόχορτο), Salvia spp. (κ. φασκό- μηλο), Lavandera officinalis (κ. Λεβάντα), Helichrysum italicum (κ. Ελίχρυσο), Mentha pulegium (κ. φλισκούνι) και Sideritis spp. (τσάι του βουνού). Η απόδοση σε αιθέριο έλαιο στα διάφορα είδη κυμάνθηκε κατά μέσο όρο ως εξής: ήμερη ρίγανη (έως 8%), θρούμπι (έως 6.5%), θυμάρι (έως 4.5%) και άγρια ρίγανη (έως 4%). Η χημική ανάλυση έδειξε ότι το κύριο συστατικό είναι η καρβα- κρόλη καθώς η περιεκτικότητα της ουσίας κυμάνθηκε σε όλους τους πληθυσμούς από 71 έως 85%. Παρατη- ρήθηκε επίσης, ότι ο μεγαλύτερος αριθμός των αρω- ματικών φυτών εμφανίζεται στο ΒΑ τμήμα του νησιού και πιο συγκεκριμένα στην ευρύτερη περιοχή της κοι- νότητας του Καραβόσταμου. Μεγάλη πυκνότητα φυτών θυμαριού (Thymus capitatus) εμφανίστηκε στην περιοχή του Αεροδρομίου του Χρυσόστομου και της Δάφνης. Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι περιεκτικότητες σε καρβακρό- λη, που είναι η ουσία με το κύριο εμπορικό ενδιαφέρον, είναι από τις υψηλότερες που έχουν παρατηρηθεί στον Ελλαδικό χώρο από την έως τώρα αναζήτηση των βιβλιογραφικών μας δεδομένων.

n Εγκατάσταση φυτείας στην Αρέθουσα (Νοέμβριος 2008) σε έναν υπερβοσκημένο βοσκότοπο που δια- μορφώθηκε σε αναβαθμίδες (πεζούλες) και περιφρά-χτηκε με ευθύνη του Δήμου Ευδήλου ο οποίος διέθε- σε και τον μηχανικό εξοπλισμό του. Σχηματίστηκαν 4 αναβαθμίδες που καλύπτουν περισσότερο από 3.000 τετραγωνικά μέτρα στα οποία φυτεύτηκαν μετά από επιλογή οι καλύτεροι χημειότυποι από άγρια και ήμερη ρίγανη, θρούμπι και θυμάρι. Η φυτεία θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μία δυναμική καλλιέργεια αρωματικών φυτών με επιλεγμένα είδη, με χαρακτηριστικά που εκ- φράζονται μόνο στον τόπο προέλευσής τους δράση που μπορεί να οδηγήσει σε προϊόντα Γεωγραφικής Ένδειξης και υψηλής προστιθέμενης αξίας. Σε αυτόν τομέα θα βοηθήσει παραγωγή του αιθερίου ελαίου επί τόπου με την τοποθέτηση μικρού ειδικού αποστακτήρα σε προστατευόμενη κατασκευή σύμφωνα με τις προδιαγραφές μικρών αγροτουριστικών μονάδων, μία δράση που ενισχύεται από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Τα παραπάνω προϋποθέτουν τις συστηματικές ενέργειες των τοπικών φορέων για την ένταξη του τομέα των Α/Φ φυτών στα προγράμματα ανάπτυξης της Ικαρίας. n Εγκατάσταση φυτείας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο (Νο έμβριος 2008). Οι επιλεγμένοι πληθυσμοί εγκαταστάθηκαν σε φυτεία στο Πανεπιστήμιο για να μελετηθεί η πε ρίπτωση της διαφοροποίησης των χαρακτηριστικών των φυτών όταν μεταφερθούν σε άλλο περιβάλλον. Περισσότερο σημαντικό όμως θεωρείται η μελέτη παραγωγής

πολλαπλασιαστικού ντόπιου υλικού με  αποδοτική και ποιοτικά σταθερή αναπαραγωγή των συγκεκριμένων αρωματικών φυτών μία γνώση που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από όσους ασχοληθούν με αυτόν τον τομέα. Από την έως τώρα ανάλυση των δεδομένων του εγχειρήματος προκύπτει η σημαντικότατη αρωματική και φαρμακευτική χλωρίδα της Ικαρίας που είναι πλέον καταγε γραμμένη σε σύστημα GIS. Αυτό σημαίνει ότι η γνώση της ακρίβειας των θέσεων οδηγεί αυτόματα στην προστασία και διατήρηση των φυτών εκεί παράγουν τα καλύτερα χαρακτηριστικά. Η περίπτωση της Ικαρίας για το Γε ωπονικό Πανεπιστήμιο είναι πλέον Πρότυπο Αναφοράς «Αποτελεσματικής Εγκατάστασης και Αξιοποίησης Αρωματικών Φυτών» ενώ προτείνεται για άλλες περιοχές της χώρας μας μετά φυσικά από ανάλυση των δεδομένων και των ιδιαιτεροτήτων της κάθε περιοχής. -Χαρτογράφηση και αξιοποίηση των ειδών                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             Γαρυφαλιά Οικονόμου1 Ερευνητική Ομάδα Γ. Παναγόπουλος1, Β. Κωτούλας1, Π. Ταραντίλης2, Δ. Καλύβας3, Μ. Πολυσίου2 και Α. Καραμάνος1 1. Εργαστήριο Γεωργίας, 2. Εργαστήριο Χημείας, 3. Εργαστήριο Εδαφολογίας Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών                                                                                                                                  πηγη ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΙΚΑΡΙΑΚΩΝ      ΜΕΛΕΤΩΝ                                                                                                                 Ένας Μεγάλος Βοτανόκηπος ο τόπος μας ..!Το μόνο που πρέπει να κάνουμε εμείς είναι να τον Μάθουμε , να τον Πολλαπλασιάσουμε και να τον Προστατέψουμε !!!!!!Ας Φυτέψουμε τα δικά μας βότανα ,δέντρα ,λουλούδια , με φαντασία και εξυπνάδα, παρατηρώντας ο καθένας μας τι φυτρώνει με Υγεία και Αφθονία στο περιβόλι του !Γιατί όπως λέει μια σοφή κουβέντα .*.Σαν βγεις την πόρτα του σπιτιού σου στάσου ψηλά κι

ξαγνάντεψε το περιβόλι σου ,... Αφουγκράσου, τον ασταμάτητον παλμό του και δούλεψε για να τον δυναμώσεις ........αυτό θα είναι το φάρμακο σου και φυτρώνει εκεί μέσα στη Γη σου *!