Κάλαντα Χριστός Ραχων 2017

Τα Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα είναι Ικαριωτικο έθιμο που διατηρείται αμείωτο ακόμα και σήμερα με τα "μεγάλα παιδιά" να μαζεύονται παρέες -παρέες για να  γυρνούν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούν τα κάλαντα συνοδεύοντας το τραγούδι τους με το τρίγωνο , κιθάρες, , λύρες, φυσαρμόνικες....

Οι καλανταδόροι γυρνούν από σπίτι σε σπίτι, χτυπούν την πόρτα και ρωτούν: «Να τα πούμε;».  Αν η απάντηση από τον νοικοκύρη ή την νοικοκυρά είναι θετική(που είναι πάντα), τότε τραγουδούν....Σ’ αυτό το σπίτι πού ῤθαμε πέτρα να μη ραΐσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει...Πολλά ‘παμε, πολλά ‘παμε, μα δε μας εκεράσατε,
κι αν ακόμα θε να πούμε, βάλτε μας κρασί να πιούμε.       Ο νοικοκύρης τους ανταμείβει με ένα ποτήρι κρασί μαζί με Ικαριώτικα  φάδια (τοπικοί μεζέδες) που έχει μαγειρέψει η νοικοκυρά του σπιτιού .                                                                         

Ηύρα την πόρτα σου ανοιχτή θαρρώ πως έχεις και πηχτή, φοινίκια, λουκουμάδες και κρασί με τους κουβάδες  

Καθώς  αποχωρούν από το σπίτι τραγουδούν όλοι μαζί ..Εφάγαμε τον πετεινό, να φάμε και την κότα,

και δώστε το φλουράκι μας, να πάμε σ’ άλλη πόρτα. Συνήθως παίρνουν μαζί τους και τους νοικοκύρηδες του  σπιτιού    μεγαλώνοντας τη παρέα τους Έτσι οι καλανταδόροι όσο κάνουν τις επισκέψεις τους γίνονται όλο και περισσότεροι για να καταλήξουν τις πρωινές ώρες στους καναπέδες του τελευταίου τυχερού 😂νοικοκύρη .........                                                         Γιαλό -βουνό  πηγαίναμε σε σπίτια ξαποσταίναμε  καλά την επεράσαμεν αφού και το κρασί μας το πιαμε   και τις ευχές μας δώκαμε ... και εν πάση περιπτώσει και του χρόνου να μας φτάσει !Χρόνια πολλά και του χρόνου με Υγεία και Αισιοδοξία 😉

Η Αγριοκρομμύδα(Drimia numidica) …Το Πρωτοχρονιάτικο έθιμο των Ελλήνων σύμβολο της «αναγέννησης»

"Σ'αυτό το σπίτι πούρθαμε πέτρα να μη ραϊσει κι'ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει " 

Η Αγριοκρομμύδα ή Ασκελετούρα (Drimia numidica) είναι συνηθισμένο φυτό στην Ικαρία. Φυτρώνει άγριο και μοιάζει με μεγάλο κρεμμύδι. Το έχετε συναντήσει σίγουρα όλοι σας σε κάποιο περιβολι. Τα ζώα δεν το τρώνε γιατί έχει δηλητήριο που μπορεί να προκαλέσει δερματικό ερεθισμό από επαφή. Η Αγριοκρομμύδα ακόμη και αν την βγάλεις απ’ τη γη, δεν παύει να βγάζει νέα φύλλα και άνθη.Ο λαός πίστευε λοιπόν ότι αυτή τη μεγάλη ζωτική της δύναμη μπορούσε να τη μεταδώσει σε έμψυχα και άψυχα, γι’ αυτό και την Πρωτοχρονιά κρεμούσαν την Αγριοκρομμύδα στα σπίτια τους. Πρόκειται για αρχαίο έθιμο καλοτυχίας που αναφέρεται ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ.Με τον βολβό της οι παλιοί  έφτιαχναν φάρμακο για τους άρρωστους για να βελτιώσουν και να δυναμώσουν την υγεια τους  

Το είδος

Το σκυλοκρέμμυδο (ή αλλιώς κουβαρόσκιλλα ή αρχιδόσκιλλα στη Σύρο, κρεμμυδόσκιλλα στην Αίγινα- Λακωνία, στην Πάρο ασκέλλα, στην Κρήτη ασκυλλητούρα, στην Κεφαλλονιά ασκικονάρα, ασκιλλοκάρα, αγιοβασιλίτσα και κουτσούνα, στην Ηλεία και στην Αρκαδία μποτσίκι ή γυφτοκρέμμυδο στην Αιτωλία βασιλοκουτσούνα κ.ά.) είναι είδος που φύεται κυρίως στη νότια Ελλάδα και έχει εξαιρετική αντοχή στην ξηρασία και τη ζέστη (το Drimia aphylla στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και το Drimia numidica στην υπόλοιπη Ελλάδα). Τα άνθη του βγαίνουν συνήθως από το Σεπτέμβριο, ενώ αργότερα, μέσα στο χειμώνα βγαίνουν και τα φύλλα του, απευθείας από το μεγάλο του βολβό, που σχεδόν πάντα εξέχει ελαφριά από τη γη.

Το έθιμο

Ο βολβός του είδους είναι αρκετά μεγάλος και πολύ ανθεκτικός. Ακόμα και αν ξεριζωθεί από τη γη, έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει φύλλα αλλά και άνθη. Την ιδιότητά του αυτή, την είχε παρατηρήσει και ο Θεόφραστος (371 π.Χ. – περ. 287/5 π.Χ.) «το φύσει εύζωον και βλαστικόν του φυτού, κυρίως δε η έκτακτος, μεγάλη ζωτικότης του βολβού, δυναμένου επί μακράν να ζει και ανθεί και εκτός του εδάφους». Αυτή ακριβώς η ιδιότητα, η μεγάλη του αντοχή, έδωσε το έναυσμα για την καθιέρωση του εθίμου, με το κρέμασμα του, στις πόρτες των σπιτιών τις ημέρες των εορτών: πιστεύεται ότι η μεγάλη ζωτική του δύναμη μπορεί να μεταδοθεί και αλλού, όπως και στον άνθρωπο για την επόμενη χρονιά. Οι ιδιότητές του, καθώς και η μυθοπλασία για το είδος απασχόλησε πολλούς συγγραφείς από την αρχαιότητα, και συνδέθηκε άμεσα με τη γονιμότητα της γης. Σύμφωνα με τον Πυθαγόρα (6ος αι.π.χ) το σκυλοκρέμμυδο (Σκίλλη των Αρχαίων) κρεμιέται στην εξώπορτα, γίνεται φάρμακο που απωθεί και διώχνει τις ασθένειες (που βασίζεται στην ιδιότητα του σκυλοκρέμμυδου να απωθεί έντομα κλπ.). 

Μυθοπλασίες και παράδοση

Στην αρχαία Αρκαδία το χρησιμοποιούσαν στη λατρεία του Πάνα για να βοηθήσει στη γονιμότητα της Γης και να απωθήσει μακριά τις κακόβουλες δυνάμεις. Η παράδοση λέει ότι για να εξαγνιστεί ένας χώρος πρέπει κάποιος να κάνει ένα γύρο κρατώντας σκυλοκρέμμυδο. Σχετικά με τη μαντική της άνθησής του, αναφέρεται ο Θεόφραστος, στο «Περί Φυτών Ιστορίας», όπου τονίζει πως αν ανθίσει πρώιμα, ο χειμώνας είναι μαλακός και η άνοιξη έρχεται νωρίς και είναι ευνοϊκή για τις καλλιέργειες. Άλλη μια παράδοση λέει ότι αν έχει πλούσια ανθοφορία η χρονιά θα είναι καλή για τις καλλιέργειες. Ο γεωπόνος Π. Γεννάδιος αναφέρει στο «Φυτολογικόν Λεξικόν» (1914) ότι συνεχίζεται η παλαιά αρχαία συνήθεια να κρεμιέται στην πόρτα του σπιτιού ή στην οροφή των εργαστηρίων ένας θαλερός βολβός του σκυλοκρέμμυδου ώστε να προφυλάσσει από το κακό μάτι.

Ιδιότητες

Το σκυλοκρέμμυδο έχει πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες και άλλες χρήσεις. Αν και είναι δηλητηριώδες (και για αυτό δεν το τρώνε και τα ζώα) χρησιμοποιήθηκε στην πρακτική ιατρική για πολλούς λόγους: είναι διουρητικό και τονωτικό της καρδιάς και στις περιπτώσεις υδρωπικίας. Είναι ακόμη αποχρεμπτικό στις περιπτώσεις με βρογχικά και κοκίτη και ευεργετικό στη σπλήνα και στην πνευμονία. Εξωτερικώς γίνεται πάστα για καταπλάσματα και βάμμα για εντριβές. Φαρμακευτικά ο βολβός χρησιμοποιείται με πολλά άλλα παρασκευάσματα (σύνθετο κρασί, οξύμελι κρασί Τρουσσώ κλπ.), όπως πχ. για τους έρπητες και το τρέμουλο. Με το σκυλοκρέμμυδο γίνονται και διάφορα σκευάσματα που διώχνουν τα κουνούπια και τα ποντίκια, ενώ η φλούδες του βολβού δίνουν χρώμα πορτοκαλί!

Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.

Πηγές – Άρθρα – Πληροφορίες

http://wi-fi-votaniki.net/                                                          https://www.facebook.com/festivalaki.gr/photo                                          www.fytokomia.gr [Πρόσβαση 23/12/2015]

www.haniotika-nea.gr [Πρόσβαση 23/12/2015]

botanologio.blogspot.gr [Πρόσβαση 23/12/2015]

el.wikipedia.org [Πρόσβαση 23/12/2015]

www.manivoice.gr [Πρόσβαση 23/12/2015]

Επιμέλεια – Κείμενο Γιώργος Φουσκάκης

Εκεί στον Κακοπέρατο.

Μια φορά κι έναν καιρό στο νότιο τμήμα του νησιού, πάνω από το χωριό Ξυλοσύρτης, στο οροπέδιο της Κάμπας, από την εκκλησία της Παναγιάς στην πλευρά την αντικρινή, ζούσε μια γριά, μόνη, αυτή και τα κατσίκιά της. Μόνη να τα βοσκήσει, μόνη να τ΄αρμέξει, να τα κουρέψει, να τα γνοιαστεί. Κι εκείνα να της δώσουν γάλα, τυρί, κρέας, μαλλί, να πουλήσει, να πορευτεί... Κι όλα πήγαιναν καλά μέχρι τη χρονιά που συνέβη το κακό. Ο βαρύς χειμώνας είχε ξεπεραστεί, ο Μάρτης αποχωρούσε χωρίς απρόοπτα και τότε ήταν που η Γριά δε συγκρατούσε τη χαρά της απ΄ τα μπερεκέτια της, μόν΄ τραγουδούσε: «Στην πομπή σου Μάρτη μου, δέκα αμπάδια κούρεψα και δέκα μονοκέρια!».

Τι το ήθελε; Τ ΄άκουσε ο Μάρτης, έγινε πυρ και μανία! Έπρεπε αυτή η αναιδέστατη που δεν τον ψηφούσε, να πάρει ένα «μάθημα» για την αλαζονεία της... Έλα , όμως, που τότε ο Μάρτης είχε 28 ημέρες και ο Φεβρουάριος 31. Παίρνει, λοιπόν, από κοντά τον Φλεβάρη και πες πες τον έπεισε να του δανείσει τρεις ημέρες, για να προλάβει να αναταράξει τη φύση . Έτσι κι έγινε, χωρίς ο Φλεβάρης να καταλάβει ότι θα ήταν «δανεικές κι αγύριστες» από τούδε και στο εξής οι ημέρες του.

Τέτοιο βουητό, τέτοια αντάρα, τέτοια νεροποντή, τέτοια καταστροφή είχε χρόνια να δει το βουνό... Μαύρισε η πλάση, ξεριζώνονταν οι βράχοι, πλημμύρισε ο τόπος. Πάει η καλύβα της Γριάς , πάνε και τα κατσικάκια. Πνίγηκαν όλα, άσπρα και μαύρα, με κέρατα και χωρίς. Αλλά και η ίδια δεν είχε καλύτερη τύχη. Η καψερή, αφού είδε πρώτα όλες τις ψυχές από το βιός της να χάνονται, παρασύρθηκε από τα ορμητικά νερά, καταπληγωμένη σε χαράδρες και σε ρουμάνια, για να καταλήξει, άψυχη πια, να πετρώσει στη θάλασσα ανατολικά του χωριού, εκεί στον Κακοπέρατο.http://www.ikariamag.gr/

                 Πολύ ισχυρό μελτέμι, έντασης 9 Μποφόρ, το πρωί της 14ης Αυγούστου 2016 στον Ξυλοσύρτη Ικαρίας. https://www.facebook.com/photographicstories1

Ικαρία μου στραυρόραβδη παλιά καταβολάδα κρασάκι που με κέρναγες ούλη την ημέρα

  Zafeiris Haitidis                                                                                                                        Η Ικαρία         του       Δεκαπενταύγουστου                                                               Λαγκάδα   2016 

https://scontent.cdninstagram.com

                                                                                                                                                                     

eimai o kanenas

Πανηγύρι Μανδριά τώρα

Σιφούνι μου στραβοραδο παλια καταβολαδα
Κρασακι που με κερναγες ουλη την εβδομαδα

Εχω τραγουδια να σας πω ενα σακι γιουματο
μα ηξεκολωθην το σακι και πεσαν ουλα κατω

14 Μαΐου πανηγύρι στον Άγιο Ισίδωρο

Το καλοκαίρι γυρίζει κάθε χρόνο για πολλούς και διάφορους λόγους... Τα πανηγύρια είναι σίγουρα ένας λόγος για να γυρίζεις κάθε χρόνο στην Ικαριά.

Γυρίζεις για να ζήσεις την εμπειρία του ικαριώτικου χορού μέχρι το πρωί, το πρωί που το βρίσκει για τα καλά ο ήλιος. Γιατί οι Ικαριώτες δε σταματούν το γλέντι και τον χορό και μαζί τους ούτε κι εσύ…

Κι ίσως να είσαι εσύ που δεν είχες ξαναχορέψει ποτέ. Στην Ικαρία όμως θα καταλάβεις ότι ούτε το «πότε» έχει σημασία, αφού με τον χρόνο και τα ρολόγια έχει μαλώσει όλο το νησί. Αλλά ούτε και το «ποτέ» ισχύει, γιατί θα χορέψεις και θα ξαναχορέψεις, θα πιεις και θα ξαναπιείς, θα πας και θα ξαναπάς. .... Πολλά πανηγύρια στην Ικαρία, ίσως τα καλύτερα, ξεκινάνε μέρα από το μεσημέρι και τελειώνουν την άλλη μέρα. Μέσα σε ξέφωτα, που για να τα βρεις ακολουθείς ακόμη και χωμάτινες διαδρομές, σε υψώματα, στους αυλόγυρους εκκλησιών ή δίπλα σε ένα απομονωμένο ξωκλήσι.....Το Τοπίο ,οι Άνθρωποι ,το Ικαριώτικο κρασί που συνοδεύετε πάντα με άγριο ρασκό κατσίκι και το μαγικό Βιολί κάνουν τα πανηγύρια του νησιού απλά Μοναδικά ! 14 Μαΐου αύριο με πανηγύρι στον Άγιο Ισίδωρο, ίσως ένα από τα καλύτερα .....μη το χάσεις !

Photo by kalimers

 Photo by armitatz                                                                                                                                         

Photo by Leo Polla Psemata

Photo by KOSTASD

Οι κουλούρες της Λαμπρής του Αγίου Δημητρίου

Η Μεγάλη Πέμπτη είναι η πιο πολυσύχναστη και παραδοσιακή ημέρα της εβδομάδας του Πάσχα , ειναι η ημέρα που  οι γυναίκες βάφουν τα αυγά και κάνουν  τα τσουρέκια τους , Στην Ικαρία, τα τσουρέκια ονομάζονται κουλούρες. Στο   φούρνο μας στον Άγιο Δημήτρη, ένα μικρό χωριό που αποτελεί μέρος των Ραχών, στη βόρεια πλευρά του νησιού, μισή  ντουζίνα γυναίκες έχουν αναλάβει στο πίσω δωμάτιο την παρασκευή των τσουρεκιών. Ζυμώνουν και πλάθουν κορδόνια  ζύμης, φτιάχνοντας χρυσο-κίτρινες   πλεξούδες  σε διακοσμητικά ψωμιά σε ειδικά σχήματα, κουλούρες ή καλαθάκια ή λαζαράκια ή λαζαρίνες, με πόδια, χέρι, κεφάλι και τις στολίζουν με κόκκινο αυγό. Τις ονοματίζουν για τα μέλη της οικογένειας, τα βαφτιστήρια, τους συγγενείς, τον δάσκαλο, κ.ά. Προσφέρουν  τις λαμπριάτικες κουλούρες, σε διαφορετικά σχήματα, ανάλογα, με το φύλο, την ιδιότητα, την ηλικία: καλαθάκια ή λαζαράκια στα αγόρια, λαζαρίνες στα κορίτσια, σχήμα κουλούρας στρογγυλής στους συγγενείς και στο δάσκαλο. ..........Έξω από το φούρνο, μερικές γυναίκες   μεταφέρουν μακριά τα μαύρα ταψιά που , δανείστηκαν από τον αρτοποιό, γεμάτα με τις  χρυσές μοσχομυριστές κουλούρες τους . .......Κάπως έτσι λοιπόν όλη μέρα οι γυναίκες του Αγίου Δημητριου πάνε και έρχονται κουβαλώντας τις Πασχαλινές τους δημιουργίες ..........Χρόνια πολλά ,Καλή Ανάσταση από τις γλυκύτατες μοναδικές  Καριωτίνες ..και του χρόνου να ήμαστε καλά  να "παλεύουμε" με  τις κουλούρες μας Χρόνια πολλά και ένα ευχαριστώ στους ΥΠΟΜΟΝΕΤΙΚΟΥΣ Φουρνάρηδες που μας παραχωρούν τον χώρο τους και τα αυτάκια  τους  ....το τελευταίο πιστέψτε με ειναι ένας πραγματικός Άθλος  !                  ΠΗΓΕΣ      http://frame.bloglovin.com/  http://www.ikariamag.gr/

Πάσχα και Πρωτομαγιά ,ένα μεγάλο τραπέζι στην αυλή της Ικαρίας !

Πάσχα στην Ικαρία Mια διαφορετική κοινωνία...Δεν έχει σημασία πόσο κοντά η μακριά βρισκόμαστε ..σημασία έχει μόνο που πεθυμά να σεργιανίζει η καρδιά μας!

.    ΝΙΚΑΡΙΑ ΜΟΥ 

του Σπύρου Τέσκου                                                                                                                                        Η ελευθερία, η ισότητα και η αλληλεγγύη… μια διαφορετική κοινωνία…

Ο τόπος…

Οι άνθρωποι…

Ο τρόπος ζωής…

Οι παραδόσεις…

Η φιλοσοφία…Οι Ικαριώτες την κρίση την αντιμετωπίζουν όπως όλα τα δύσκολα .Φιλοσοφημένα !Με χαμόγελο και υπομονή <<Κάτι θα βρέξει>> λένε Κι άμα πεινάσουμε υπαρχει εδώ παρακάτω και η θάλασσα που ειναι γεμάτη ψάρια  Κι άμα τα ψάρια δεν μας φτάνουνε υπαρχει και η τσάπα  για τα περιβόλια μας  Άντε στην υγειά μας λοιπόν γιατί 

<<Τούτη η Γη που την πατούμε «όλοι μέσα θε να μπούμε....και στην άχαρη ζωή μας

για να σβήσουν  οι καημοί μας
θέλει γλέντι, έρωτα, τραγούδι

να καεί λοιπον το πελεκούδι για να αναστηθεί η ζωή μας >>Κάπως έτσι λοιπόν οι Ικαριώτες πάνω στο φιλοσοφείν δια του χορού  και του κρασιού φτάνουν μέχρι τα εκατό και δεν τους φτάνουν ...                                    

Τα "μνημόσυνα" είναι ένα έθιμο που εξακολουθεί να τελείται ακόμα και σήμερα ανήμερα της Κυριακής του Πάσχα, κυρίως σε χωριά της Βόρειας Ικαρίας. Αναφέρεται σε προσφορές κρέατος και κρασιού που κάνει μια οικογένεια για τους νεκρούς της. Την τιμητική τους έχουν και τα περίφημα πανηγύρια του νησιού που διοργανώνονται κάθε χρόνο και  φέτος τυχαίνει με το πανηγύρι της πρωτομαγιάς στο μοναστήρι του Μαυριάνου μέσα στο Πάσχα, οπότε και συνεχίζεται αμείωτη η ζεστή ατμόσφαιρα των εορτών.                                            Ελάτε  το Πάσχα,στην Ικαρία να  χόρτασε τε εικόνες, ανθρώπους, φαγητά, κρασιά . Ελάτε να νιώσετε ότι βρίσκεστε  σε ένα άλλο κράτος, όπου οι άνθρωποι βάσει νόμου ειναι  υποχρεωμένοι να γελούν, να πίνουν, να χαίρονται, να μιλούν και να χορεύουν. Κάπως έτσι θα  καταλάβετε  σε τι τόπο μεγάλωσαν αυτοί οι μπαγάσηδες, που θα ’λεγε κι ένας φίλος, και αρνούνται τόσο πεισματικά να γεράσουν. ......                                                        «Δεν έχει σημασία πόσο κοντά ή μακριά είμαστε

Όχι όμως πιο μακριά απ’ την καρδιά μας

Πάντα σίγουροι για μας του ίδιους

Και τίποτε άλλο δεν έχει σημασία!

Ψάχνω για εμπιστοσύνη και τη βρίσκω σε σένα

Κάθε μέρα για μας είναι κάτι καινούριο.....      Κάθε μέρα ειναι μια Ανάσταση   !                                                                                                       

Η ευλογία της Μητέρας του Θεού για τα άνθη του φασκόμηλου

Για τα φαρμακευτικά φυτά έχουν ειπωθεί από τους αρχαίους χρόνους πολλοί μύθοι. Αυτοί οι μύθοι αντανακλούν τη βαθιά ριζωμένη πεποίθηση και σεβασμό του Ανθρώπου για αυτά τα φαρμακευτικά φυτά.Η θρησκευτική μας παράδοση λέει ότι όταν η Παναγία έπρεπε να κρυφτεί με το παιδί της τον Ιησού για να μην πέσει στα χέρια του Ηρώδη, ζήτησε από όλα τα λουλούδια του αγρού, να την βοηθήσουν αλλά δυστυχώς κανένα δεν της έδωσε καταφύγιο . Απογοητευμένη η Παναγία έφτασε και στο ταπεινό φασκόμηλο και καθώς έσκυψε και το παρακάλεσε το φασκόμηλο τους αγκάλιασε αμέσως και τους έκρυψε προστατευτικά στα πυκνά φύλλα του και έτσι τους "έκρυψε" από τους στρατιώτες του Ηρώδη. Μόλις ο κίνδυνος πέρασε , η Μητέρα του Θεού βγήκε και μίλησε ευγενικά στο φασκόμηλο με μια ευχή : «Από τώρα και στο εξής και για πάντα θα είστε ένα από τα αγαπημένα λουλούδια των ανθρώπων Σας δίνω τη δύναμη να θεραπεύσετε τους ανθρώπους από οποιασδήποτε ασθένεια Όπως βοηθήσατε και το παιδί μου να γλυτώσει από ένα βέβαιο θάνατο, όπως κάνατε και για μένα. "Από τότε, τα άνθη του φασκόμηλου βοηθάνε πάντα για την επούλωση των ανθρώπων. Στην Ικαρία αγαπάμε και εκτιμάμε πολύ  το φασκόμηλο γιαυτό και το φυτευουμε στα περιβόλια στα βουνά και στους γιαλούς μας Οι Ικαριώτες πιστεύουν οτι το Φασκόμηλο ειναι το βότανο της Μακροβιότητας και ένα φυσικό Βιάγκρα που τους χαρίζει απίστευτη ενέργεια Δοκιμάσατε το ...πάντα όμως με Προσοχή και Σύνεση!

Καλλιέργειες σε αναβαθμίδες (ξερολιθιές)

 Τι είναι οι καλλιέργειες σε αναβαθμίδες και γιατί είναι χρήσιμες;

Οι αναβαθμίδες αναχώματος αποτελούνται από μία σειρά από επίπεδες ή σχεδόν επίπεδες πλατφόρμες οι οποίες είναι κατασκευασμένες κατά μήκος ισοϋψών καμπυλών με κατάλληλες ενδιάμεσες αποστάσεις, και γενικά στηρίζονται από πέτρινους τοίχους. Οι καλλιέργειες σε αναβαθμίδες χρησιμοποιούνται κυρίως προκειμένου να καταστεί δυνατή η γεωργία σε πλαγιές, όπου η κλίση και το βάθος του εδάφους θα εμπόδιζαν κανονικά την καλλιέργεια αλλά και προκειμένου να περιοριστεί η απορροή ή να αυξηθεί η ικανότητα συγκράτησης νερού από το έδαφος.

Εφαρμογή

Η πλαγιά τέμνεται κατά μήκος των ισοϋψών καμπυλών και το έδαφος κινείται, προκειμένου να σχηματιστεί μία επίπεδη αναβαθμίδα για καλλιέργεια. Ένα ανάχωμα, γενικά αποτελούμενο από πέτρες, κατασκευάζεται για τη στήριξη της αναβαθμίδας. Καθώς απαιτείται μεγάλος αριθμός τεμαχισμών και γεμισμάτων ανά μονάδα επιφάνειας, οι αναβαθμίδες αναχώματος μπορεί να μην αποτελούν τη βέλτιστη πρακτική σε εδάφη τα οποία διαβρώνονται εύκολα. Οι καλλιέργειες σε αναβαθμίδες χρησιμοποιήθηκαν πολύ στο παρελθόν και διατηρούνται ως μέρος της
πολιτιστικής κληρονομιάς σε ορισμένες περιοχές.

Οφέλη 

Οι καλλιέργειες σε αναβαθμίδες διευκολύνουν την καλλιέργεια στις πλαγιές και οδηγούν σε μειωμένη απορροή και βελτιωμένη συγκράτηση νερού. Συνήθως η διατήρηση παλαιών αναβαθμίδων σε καλή κατάσταση προλαμβάνει τη διάβρωση και διασφαλίζει τη συνεχή ύπαρξη παραδοσιακών τοπίων.

Μειονεκτήματα 

Η κατασκευή νέων αναβαθμίδων απαιτεί υψηλή εισροή εργασίας και ενέργειας. Επίσης, περιλαμβάνει τη μετακίνηση σημαντικής ποσότητας εδάφους και, επομένως, επηρεάζει σημαντικά το τοπίο και το όλο περιβάλλον. Οι αναβαθμίδες απαιτούν υψηλό επίπεδο συντήρησης και εάν εγκαταλειφθούν υπόκεινται σε διάβρωση. Επιπλέον, οι αναβαθμίδες συχνά βρίσκονται σε απομακρυσμένες ή απρόσιτες περιοχές από τις οποίες έχει φύγει πλέον το ειδικευμένο εργατικό δυναμικό και έχει μειωθεί σημαντικά ο αγροτικός πληθυσμός. Οι καλλιέργειες σε αναβαθμίδες επίσης δεν είναι κατάλληλες για τη γεωργία όταν πρέπει να χρησιμοποιηθούν μεγάλα και βαριά γεωργικά μηχανήματα.

Παραδείγματα επιτυχούς εφαρμογής 

Οι αναβαθμίδες καλύπτουν μεγάλες περιοχές στην περιοχή της Μεσογείου (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Ιταλία, νότια Γαλλία, Κύπρος, Μάλτα), όπου χρησιμοποιούνται γενικώς για αμπελώνες και ελαιώνες. Οι αναβαθμίδες διατηρούνται ως σημαντικά χαρακτηριστικά πολιτιστικής κληρονομιάς σε πολλά εθνικά Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης.

Η Ικαρία λένε είναι το νησί που είχε περισσότερους νερόμυλους από τους ανεμόμυλους, σε αντίθεση με το υπόλοιπο Αιγαίο. Λέμε είχε, γιατί τώρα δεν υπάρχουν καλλιέργειες για να έχουν δημητριακά για άλεσμα, και τα νερά λιγόστεψαν.

Στις ρεματιές παλιότερα, αλλά και τώρα ακόμα, υπήρχαν στέρνες και κήποι. Και όπως μου είπε ο Χρήστος στο μονοπάτι προς τον Άγιο Ταξιάρχη, τώρα παίρνουν το νερό με λαστιχένιους σωλήνες και ποτίζουν τις αυλές στα χωριά και έχουν στερέψει τα ρέματα.

Εντυπωσιακή είναι η εικόνα με τα χιλιόμετρα τις ξερολιθιές - τοιχεία στο βουνό, αλλά και σε όλη την έκταση του νησιού. Στο βουνό, αυτά τα τοιχεία όριζαν τα βοσκοτόπια της αυτοσυντηρούμενης αιγοτροφίας. Στα καλλιεργούμενα χωράφια όριζαν τις πεζούλες και συγκρατούσαν το γόνιμο έδαφος. Μια σωτήρια μέχρι σήμερα υπόθεση και για τα νερά. Η ιστορία βέβαια είναι, όπως μας εξήγησε ο Ηλίας, ότι στα μέσα του 19^ου αιώνα ξεκίνησε η μαζική δεντροφύτευση της ελιάς στο νότιο μέρος, ακόμα και στα πιο δύσκολα και πρανή μέρη. Για να γίνει αυτό έπρεπε από τη μια να ξεριζωθούν τα δασικά δέντρα και από την άλλη να γίνουν τα τοιχεία και οι πεζούλες με ελιές για τη συγκράτηση των εδαφών. 

Το βόρειο μέρος είχε πεζούλες, κυρίως για αμπέλια και καλλιέργειες.                                                   http://e-onthemountain.blogspot.gr/

http://dasarxeio.com/

Πάμε να χορέψουμε?

''Τον καριώτικο χορό πως τον αγαπώ εγώ
να χορεύω με χαρά δίπλα σ’ όμορφη κυρά.
Δωσ' του, δωσ' του παλικάρι σύρε τον χορό με χάρη
να καεί το πελεκούδι με καριώτικο τραγούδι...''

''Τον καριώτικο χορό πως τον αγαπώ εγώνα χορεύω με χαρά δίπλα σ’ όμορφη κυρά.Δωσ' του, δωσ' του παλικάρι σύρε τον χορό με χάρηνα καεί το πελεκούδι με καριώτικο τραγούδι...''#Karavostamo2015_iKARiOTiKOS #iKARiA
Δημοσιεύτηκε από Stamatis Tsandes στις Τετάρτη, 19 Αυγούστου 2015

"'Οι Λαγοί" της Ικαρίας

Ανιχνεύοντας  την Γενεαλογική προϊστορία του Τόπου μας η   Ελένη Σέττα -Κουτούφαρη μας ιστορεί με ενα μοναδικο τρόπο  το γενικολογικό δέντρο της οικογένειας  των Κουτουφαράτων   Όλα ξεκίνησαν από  ένα χωριό της Μεσσηνιακής Μάνης  τις θαλάμες και έναν  Μανιάτη προεστό, επικηρυγμένο από  τους Τούρκους  γιατί 'αρνιόταν ' να πληρώνει τα χαράτσια των συχωριανών του στο πασά   Κυνηγημένος  έφτασε στις ακτές της Ικαρίας με ένα πειρατικό καράβι  Σαν  πάτησε τη ικαριώτικη γη, κοίταξε τα ψηλά και απόκρημνα βουνά της και σκέφτηκε ότι τούτος  ο τόπος μπορεί να τον κρύψει και να τον προστατεύσει από τους δαίμονες του Έτσι  ένα βράδυ το έσκασε από το καράβι των πειρατών και ξεκίνησε για μια νέα ζωή  Πεινασμένος και κυνηγημένος ,μέσα σε  αυτόν τον ξένο  τόπο  τριγυρνούσε τα βράδια σαν 'λαγός ' στα περιβόλια για να χορτάσει την πείνα του Ένα βράδυ όμως μπήκε στο περιβόλι ενός Μεσαρίτη παπά και άρχισε να του τρώει το σιτάρι του Ο Παπάς όμως ήταν  παρατηρητικός και τον πήρε χαμπάρι γρήγορα   και αμέσως φώναξε την γυναίκα του και της είπε -Γυναίκα ένας 'λαγός' τρώει το σιτάρι μας πάενε και φερε μου τον στο σπιτικό μας . Ο Λαγός επιάστηκε στη αγκαλιά του Παπά και έτσι μπήκε και στο σπίτι  του  Από εκεί έφυγε σαν ερωτευμένος γαμπρός σπέρνοντας σε όλη την Ικαρία τον σπόρο του, την φαμίλια του   την οικογένεια μου                                                                                   Οι Λαγοί

Ο τόπος που γεννήθηκα μια χούφτα μόνο χώμα
Που στάθηκε ανάμεσα σε βράχους ριζιμιούς.
Νερό γλυκό τον πότισε και τον ποτίζει ακόμα, 
και λίγα πεύκα φύτρωσαν σε δίσεκτους καιρούς.

Ανάμματα και κουμαριές στόλισαν το τοπίο,
οι μέλισσες απάγκιασαν στου άντραχλου την κουφάλα,
οι δροσοστάλες πότισαν τα ασθενικό χορτάρι
που φύτρωσε ανάμεσα στην φυσική την σκάλα.

Ο αγέρας σπόρους έφερε που ρίζωσαν στο κρύο,
σιτάρι κι άγρια φακή, κουκιά και σανταμάκια
κι εκεί φανήκαν οι λαγοί να βόσκουν δυο –δυο,
αγαπημένοι χαρωποί με τ’ αλλά τα ζωάκια.

Μύθος στ’ αλήθεια ιστορεί πως πρόγονος παλιός ,
από γαλέρα το ‘σκασε κι βγήκε πεινασμένος,
για να τραφεί, στάρι ωμό, έτρωγε σαν λαγός ,
κι αγρότης τον συνέλαβε κι επιάστει ο καημένος.

Βρήκε αγκαλιά στην χέρσα γη κι εσπόρισε το γένος,
μ’ αγάπη, κόπο, ομόνοια περίσσια προκοπή…
βγήκαν λαγούδες και λαγοί τόσοι που ενδεχομένως
ολόκληρη έφτιαξαν φυλή … που νους δεν το χωρεί.

Ο Παπά Στυλιανός κουτούφαρης, προπάππος μου και τρίτη γενιά απογόνων του Λαγού.

Ελένη Σέττα -Κουτούφαρη 

Παραδοσιακό παραμύθι της Ικαρίας .... το Μισοκωλάκι.

Μια φορά γκι’ ένα γκαιρό ήτανε ένας πατέρας και μια μάνα. Τώχανε μεάλο γκαμόμ που εν ηκάνασιν παιδιά. Μια μμέραν ο πατέρας ήλειπεν όξω στα χωράφια. Η μάνα ‘ πόμεινε σπίτιν να μαηρέψει. Το λοιπόν, εκεί που ξεμάτιζεν κουκιά, της ήρτεν να πει. Άχου Παναΐα μου κι’ ας ήταν νάταν παιδιά ικά μου τα κουκιά πούχω στην ποδιά. Έν ηπρόλαεν να τελέψει τη γκουέντα κι’ ούλα τα κουκιά εγινίκασιν παιδιά. Ούλο το σπίτι ήτανε ένα μονοφώνι αφ’ το ταβατούρι που κάνασιν. Εκεά ‘πισπέρα ηποϋρίστην κι’ ο άντρας της. Άμα είδεν μεσ’ στο σπίτι ένα σωρόν παιδιά ησάστισε. Η γυναίκα μαθόν τούπε πως έτσι, αφ’ το μεράκιν της που εν ήκανεν παιδιά της ξέφυγεν ο λόγος κι’ είπε να γίνονταν τα κουκιά παιδιά. Και κείνα μαθόν εγινήκασι. Έναν γκερεμέ ηκλαίασιν και ηφωνάζασι τα παιδιά κι’ ηγυρεύγασιν ψωμί. Και που ο κακοοίρης να μπουκώσει τόσα στόατα. Εκεά ηθύμωσε κι’ ηπήρεν την τσατήρα και τάσφαξεν ούλα.

Μετά λίην ώραν του συνέμπε κι’ είπεν της γυναίκας του:

- «Κρίμας, να η γκρατήσω ένα να τώχομε συντροφιά να μας φυλάει και την απιδιά».

Ά, ηξέχασα να σας πω. Τον γκαιρόν που ξεμάταν τα κουκιά η γυναίκα, της ξέφυγεν το μαχαίρι κι’ ηχάραξεν το πίσω του κουκιού. Άμα ήγινεν παιδίν αυτό το κουκί, φγήκεν κοψοκωλιασμένο. Εν ήταν βαρονούσικο. Την ώρα που σφαζόντανε τα’ αέρφια του, αυτό ηπήεν άθορο, κρυφά-κρυφά κάτ’ αφ’ τη μυλόπλακα του χερόμυλου κι’ ησκεπάστηκε με τη λακανίδα κι’ ηπερίενεν πια τα’ αποϊσόμενο.

Άμα ήκουσε τον πατέρα να λέει πως ήθελε νάμενεν ένα ζωντανό, σηκώνει τη λακανίδα και σαρτέβγει μεσ’ τη μέση. Άμα τώδε τα’ αντρόυνο, ηχαρίκανε κι’ ήμεινε πια παιδίν τους. Επειδής ήτανε κοψοκωλιασμένο, το ‘νοματίσανε από τότες Μισικωλάκι.

Την άλλη μμέρα κιόλας του δώσανε ένα μπιδαυλάκι και το στείλανε να φυλάει την απιδιά. Το Μισικωλάκι ηνέβηκε απά στην απιδιά και ηπιδαύλιζε. Κείνην την ώρα πέρασε μια γρε και τώδε, ύστερις του φώναζε με παρακάλια.

Έ, μισι-Μισικωλάκι
Ρίξε μου ‘ναν απιδάκι
Να χαρείς το πιδαυλάκι

Το Μισικωλάκι ήκοψεν έναν απίδιν και της τώριξεν κάτω. Η γρε καμώνονταν πως ηπαιδέβγετο να το βρει. Αυτή εν ήτανε γρε, ήτανε μάγισσα κι’ ήθελε να τα’ αρπάξει το Μισικωλάκι και επειδής εν ημπορούσε να σκαρφαλώσει στην απιδιά, ηπολεμούσε να το κάμει να κατέβει και να το φέρει χεροβολιά. Ηγύρισεν πάλιν η γρε κατ’ απάνω του και τούλεε.

Έ, μισι-Μισικωλάκι
Ρίξε μου ‘ναν απιδάκι
Να χαρείς το πιδαυλάκι

Το κακόοιρον το Μισικωλάκι της ήριξεν κι’ άλλο. Η γρε πάλι το χχαβάν της: «Έν το βρίσκω. Ε καλοβλέπω κι όλας. Κατέβα να μου το βρεις».

Το Μισικωλάκι μ’ ένα σάρτο κατέβηκεν κάτω. Τ’ αρπά η μάγισσα και το μπουζουριάζει στο φυλάκιν της. Ύστερα τ’ ανεκρέμασε στημ πλάτην της κι’ ηπήαινεν σπίτιν της. Άμα ήνοιξεν τη μποριά της αυλής ηφώναζεν της κόρης της:

Άναψε Μαρού το φφούρνο
Και καλό μμεζέ σου φέρνω.

Ήμπε στο σπίτιν της η μάγισσα κι’ ‘πόθεκεν το φυλάκιν απά στημ πεζούλα. Ήβγαλεν από μέσα το Μισικωλάκι και τόβαλε σ’ ένα τσουάλιν κι’ από πάνω τώδεσε. Ύστερις είπεν της κόρης της. Εγώ πααίνω να κάμω κι’ άλλη ββότα. Άμα πυρώσει ο φούρνος να το ρίξεις μέσα το Μισικωλάκι μαζί με το τσουβάλι κι’ άμα γυρίσω νάχεις έτοιμον οφτόν να φάμε. Ήφυεν η μάγισσα κι’ ήμεινεν η κόρη της με το Μισικωλάκι. Άμα ηπύρωσεν ο φούρνος, ηπήεν η κόρη να σηκώσει το Μισικωλάκι αλλά ησκέφτηκε που δεν ήξερε πώς να το ψήσει. Κι’ ήλεε πώς να κάμω να το ψήσω.

Το Μισικωλάκι που τάκουσεν από μέσ’ στο τσουάλι της είπε: βγάλε με από δω μέσα να σου δείξω πώς να με ψήσεις.

Ηπίστεψεν η Μάρω και το λευτέρωσε.

Το Μισικωλάκι ήρχισε να τη δασκαλέβγει. Να έτσι να θα κάμεις και θα με βάλεις μέσ’ το τσουάλι κι’ ήπιασε τη Μάρω και την τσουβάλιασε. Ύστερις θα πιάσεις τους δυό πουγούνους του τσουβαλιού και θα τους δέσεις σφιχτά – και τώλεε και τώκανε. Κι έτσι κατάφερε κι’ έβαλε τη Μάρω με το τσουβάλιγ και την ήριξε με στο φούρνο να ψηθεί. Απώς ηψήθηκε την ήβγαλεν όξω, της ήκοψεν το σηκώτιν και το σέρβιρε στο τραπέζι για να το φάει η μάγισσα. Ύστερις ησηκώθην κι’ ήφυε.

Άμα η ηποϋρίστην η μάγισσα βρήκε το τραπέζι στρωμένο με το σηκώτιν κι’ ήπεσε με τη μούρη και τώφαν. Ηφώναζεν και της Μάρως αλλά δεν απεκούσε.

Ηπήεν κι’ ήψαξε στο κρεβάτιν της και δεν την ήβρε πούμετα. Τότες το κατάλαβεν πως ήφαεν το σηκώτιν της κόρης της. Παίρνει το φυλάκιν της πάλιν και τρέχει και πά στην απιδιά. Είδεν το Μισικωλάκι ανεβασμένο στο δέντρο κι’ ήπαιζεν το πιδαύλιν του και τούλεεν πάλι.

Έ, Μισι-Μισικωλάκι
Ρίξε μου ‘ναν απιδάκι
Να χαρείς το πιδαυλάκι

Το Μισικωλάκι της ήριξεν ένα. Έν το βρίσκω ήλεεν πάλιν η γρέ. Το Μισικωλάκι όμως ηπονηρεύτηκεν πια και έν ηξανακατέαινεν. Ύστερις τούλεεν η μάγισσα. Πες για μπάρε μου πώς να κάμω ν’ ανέβω να κόψω ατή μου.

Να βάλεις πιάτα-πιάτα να πατήσεις και ν’ ανέβεις. Ήβαλλεν πιάτα-πιάτα, ηπήεν να πατήσει, ησπούσαν τα πιάτα, κι’ ήπεφτεν κάτω.

Και πάλιν τούλεε, πώς να κάμω ν’ ανέβω.

Να βάλεις αυγά-αυγά και ν’ ανέβεις. Ησπούσαν και τ’ αυγά κι’ ήπεφτεν πάλι κάτω. Ησπαρούγγωνε η γρέ το θθυμόν της και ηπαρακάλαν πάλι.

Πες μου Μισικωλάκι πώς να κάμω ν’ ανέβω.

Α σου πω τι α κάμεις. Θα πυρώσεις ένα σίδερο στη φωτιά κι’ απέ θα το περάσεις στο μπισινό σσου και θ’ ανέβεις μια χαρά.

Ήκαμεν η μάγισσα κατά που της είπεν, ήβαλεν το πυρομένο σίδερο στο μπισινό της κι’ ηφουρλάτνισε κι’ ηπετάχτην μισοούρανα κι’ ήπεσεν κάτω κι’ ήσκασε. Κι’ έτσι ηγλύτωσεν το Μισικωλάκι κι’ ηπήεν σπίτιν του κι’ ηζήσανε καλά και μεις καλλίτερα..................!(καταγραφή και επιμέλεια Αλέξης Πουλιανός, Ικαριακά Γράμματα,1959  Το Μισοκώλακι ειναι μια παλιά αγαπημένη ιστορία από  την Ικαρία Οι Ικαριώτισσες  με αυτό το παραμύθι μεγάλωσαν παιδιά και εγγονια   μεταφέροντας τους την Ικαριωτικη  κουλτούρα Κάθε φορά που την αφηγούνταν προσέθεταν και μια νέα ιστορία πάντα όμως είχαν εναν πρωταγωνιστή τον Μισικωλακι η τον Κοκκινοκωλακι  όπως αγαπούσε η μητέρα  μου να μου τον αναφέρει 

Ο Αλέξης Πουλιανός είχε κάνει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα λαογραφική δουλειά στην Ικαρία)

..πηγη