Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος ...«Ξανασκέφτομαι. Αναδημιουργώ. Αποκαθιστώ το Περιβάλλον της Ικαρίας ».

 

Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος σήμερα ... «Ξανασκέφτομαι. Αναδημιουργώ. Αποκαθιστώ» Ένα μήνυμα, που αναδεικνύει την ανάγκη για την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων σε όλο τον κόσμο και την καθοριστική συμμετοχή κάθε ανθρώπου. Ένα μήνυμα που απαιτεί αλλαγή φιλοσοφίας ή διαφορετικό τρόπο σκέψης («Ξανασκέφτομαι» ) και μια νέα συλλογική προσπάθεια για την αναδημιουργία του φυσικού περιβάλλοντος ή την προστασία του («Αναδημιουργώ»), ώστε να διαφυλαχτεί για τις επόμενες γενιές («Αποκαθιστώ»).

Στην Ικαρια

Υπερβόσκηση

Ένα απο τα σοβαρότερα περιβαλλοντικά προβλήματα της Ικαρίας, όπως και εσείς γνωρίζετε, είναι η υπερβόσκηση και αποψίλωση μεγάλων εκτάσεών της, δημιουργώντας άμεσο και ισχυρό κίνδυνο ερημοποίησής τους. Το μέγεθος του προβλήματος έχουν πλέον αντιληφθεί όλοι οι Καριώτες καθώς επίσης και πολλοί επισκέπτες του νησιού μας.Η σημερινή κατάσταση είναι τραγική. Το έδαφος στους βοσκότοπους είναι υποβαθμισμένο και σε πολλές περιπτώσεις εντελώς αποψιλωμένο στα όρια της ερημοποίησης με τμήματά του να έχουν πλέον υποστεί μη αναστρέψιμη απερήμωση, με ορατή επίπτωση στη συγκράτηση των νερών της βροχής που οδηγεί στη λειψυδρία και την κακή ποιότητα των υδάτινων πόρων. Η διάβρωση του γόνιμου παραγωγικού εδάφους είναι τέτοια που η αναγέννηση της χλωρίδας είναι αδύνατη. Ο κίνδυνος να σημειωθούν κατολισθήσεις στα γυμνά από οποιαδήποτε βλάστηση βουνά μετά από έντονες βροχοπτώσεις, θέτοντας σε κίνδυνο οικισμούς και ανθρώπους είναι ορατός. Φωτιά (Πυρκαγιά)

Η πυρκαγιά αποτελεί μια από τις πιο δραματικές απειλές για τα δάση και επίσης θεωρείται σύνηθες φαινόμενο στα οικοσυστήματα της Μεσογείου.

Λόγω της έλλειψης ασφαλτοστρωμένων δρόμων, η πρόσβαση στα δάση είναι δύσκολη και επίσης δεν υπάρχει κατάλληλο τοπικό σύστημα ανίχνευσης ή τοπική πολιτική αντιμετώπισης της πυρκαγιάς. Για τους λόγους αυτούς οι πυρκαγιές δεν εντοπίζονται εύκολα και επομένως συνιστούν υψηλό κίνδυνο για την ασφάλεια των δασών και την βιοποικιλότητά τους. Οι πυρκαγιές σε συνδυασμό με την υπερβόσκηση μπορούν να αποβούν μοιραίες για τα δάση καθώς είναι αδύνατη η αναγέννησή τους. Υλοτομία

Η ξυλεία είναι ζωτικής σημασίας για τον άνθρωπο, τόσο λόγω κατασκευών όσο και λόγω θέρμανσης. Για πολλά χρόνια λαμβάνει χώρα ανεξέλεγκτη δραστηριότητα υλοτομίας στα τοπικά δάση. Οι κάτοικοι προσεγγίζουν διάφορες προσβάσιμες δασικές περιοχές (όπως δίπλα σε δρόμους) και κόβουν τα δέντρα για προσωπική τους χρήση. Το φαινόμενο αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ετήσια συρρίκνωση των ορίων του δάσους. Για όσο παραμένει ανεξέλεγκτη η υλοτομία, το φαινόμενο αυτό θα συνεχίζεται και η απώλεια των οικοτόπων θα είναι επιζήμια για πολλά είδη φυτών και ζώων.

Επιπρόσθετα, οι κάτοικοι της περιοχής δεν διαθέτουν την σχετική εμπειρία για την ορθή κοπή των δέντρων με αποτέλεσμα να τα κόβουν σε λάθος στάδιο της ανάπτυξής τους, σε λάθος εποχή του χρόνου καθώς και σε ορισμένες περιπτώσεις να κόβουν το λάθος μέρος του δέντρου. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει σε αποσύνθεση και νέκρωση των δέντρων και συνεπακόλουθα στην ανάπτυξη ενός είδους μύκητα. Ο μύκητας αυτός καθώς η αποσύνθεση έχει εξαπλωθεί και στα περιβάλλοντα υγιή δέντρα αποτελεί μια επιπρόσθετη επιβάρυνση για το περιβάλλον. Είναι πασιφανές ότι αυτού του είδους η υλοτομία είναι απαράδεκτη! Η υλοτομία, κυρίως για λόγους

θέρμανσης και κατασκευών, είναι παράνομη χωρίς σχέδιο διαχείρισης και την άδεια των αρμοδίων αρχών. Αν και η υλοτομία δύναται να αποτελέσει μέρος ενός ευεργετικού σχεδίου διαχείρισης, η ανεξέλεγκτη κατάσταση τις τελευταίες δεκαετίες, έχει αποδειχθεί ότι είναι ιδιαίτερα επιζήμια για το δάσος Ράντη. Ασθένειες και ασπόνδυλα

Πολλά είδη δέντρων είναι επιρρεπή σε φθορές όταν ο κορμός τους σπάσει/ σχιστεί ή λόγω υπερβόσκησης. Ορισμένα δέντρα βρίσκονται σε κατάσταση σήψης και αποσύνθεσης και ως εκ τούτου τα δέντρα αυτά είναι επιρρεπή σε ασθένειες. Πολυάριθμα φυτοφάγα έντομα απαντώνται στα πρινόδεντρα (Q. ilex) μέσα στα δάση. Λόγω της έλλειψης ισορροπίας του οικοσυστήματος, πολλά είδη που κανονικά δεν αποτελούν απειλή (όπως το σκαθάρι - Cerambyx cerdo). ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΩΝ: ΠΡΟΛΗΨΗ-ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ στην Ικαρία δεν υπάρχει αδειοδοτημένος χώρος μεταφοράς απορριμμάτων και η χώρα πληρώνει κάθε χρόνο πρόστιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την παράνομη χωματερή του νησιού.

Η ανακύκλωση παραμένει σε πολύ χαμηλά (ενίοτε ανύπαρκτα) επίπεδα. Κομποστοποίηση δεν γίνεται σχεδόν πουθενά, , με θλιβερά αποτελέσματα για το περιβάλλον Βιολογικοί καθαρισμοί

Το μεγαλύτερο πρόβλημα στους Τουριστικούς οικισμούς είναι ότι ο βιολογικός τους δεν έχει τη δυνατότητα ικανοποιητικής λειτουργίας κάτω από έντονα μεταβαλλόμενα (ημερήσια ή και εποχιακά) υδραυλικά και οργανικά φορτία. Η κατασκευή ενός βιολογικού καθαρισμού δεν επαρκεί· όσο εχθρός του αυτονόητου και εάν ακούγεται, πολλοί δήμοι δεν λαμβάνουν υπόψη το κόστος λειτουργίας και συντήρησης, με αποτέλεσμα την υπολειτουργία ή τη σταδιακή αδράνεια των εγκαταστάσεών τους. Και έτσι εμφανίζεται το φαινόμενο να διαθέτει μια περιοχή βιολογικό και τα λύματά της να καταλήγουν και πάλι… στα ποτάμια, και στις θάλασσες «Δυστυχώς δεν υπάρχει εικόνα για το πόσοι βιολογικοί λειτουργούν σωστά» στο νησί μας «Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οτι κάποιοι πολίτες δεν ενδιαφέρονται αν οι εγκαταστάσεις της περιοχής τους λειτουργούν σωστά, αν παράγουν καθαρό νερό· το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να κάνουν αυτοί την ''δουλειά''τους . . ΔΙΑΤΗΡΕΙΣΤΕ ΤΗΝ ΙΚΑΡΙΑ -ΟΜΟΡΦΗ - ΥΓΙΗ - ΚΑΘΑΡΗ -ΜΟΝΑΔΙΚΗ πληροφορίες https://archipelago.gr/ti-kanoume/chersea-prostasia/dasi-kai-chlorida/ https://www.ikariaki.gr/ https://www.facebook.com/groups/155362061476458/

Οι ξυπόλητοι του Χάρακα

 Η διέγερση της αίσθησης αφής σε κάθε βήμα μπορεί να είναι λίγο υπερβολική για τον αρχάριο, αλλά είναι μια αναζωογονητική εμπειρία για τους έμπειρους ξυπόλυτους του Χάρακα που εδώ και καιρό οργώνουν το ποτάμι πάνω κάτω από την θάλασσα ως το βουνό που πηγάζει

Τα σκληρά τους πόδια θυμίζουν χόμπιτ είναι σχεδόν αδιαπέραστα από τραυματισμό, μπορούν να περπατήσουν σε απίστευτα τραχιές επιφάνειες χωρίς καμια ταλαιπωρία, να περάσουν βάτους χωρίς μια σταγόνα αίματος Να περπατήσουν σε καυτή άσφαλτο για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να βγάλουν ούτε μια φουσκάλα να πατήσουν αιχμηρές πέτρες και σπασμένα γυαλιά χωρίς να τραυματίσουν το δέρμα…

Ποτέ δεν βρίσκουν παπούτσια άνετα, που δεν βλάπτουν τα πόδια τους και αν είναι αναγκασμένοι να τα φορέσουν για περισσότερες από μερικές ώρες, η πλάτη τους αρχίζει να πονάει. Οι άνθρωποι τους κοιτάζουν περίεργα, αλλά δεν τους νοιάζει .Προσωπικά, πιστεύω ότι θα πρέπει να αλλάξει η κοινωνία θα πρέπει να απαλλαγεί από την αντίληψη ότι οι ξυπόλητοι βαδιστές είναι Άνθρωποι χαμηλής νοημοσύνης, της τρέλας και της φτώχειας..Αυτή η ικανότητα που τους επιτρέπει να περπατάνε με ασφάλεια σε ανώμαλες επιφάνειες, να ανεβαίνουν, να νιώθουν οτιδήποτε επικίνδυνο πριν τους βλάψει ειναι αξιοθαύμαστο . Είναι ένα δώρο της Φύσης Η γείωση της βάζει το σώμα τους σε άμεση και αδιάκοπη επαφή με τη γη. Ποια είναι τα οφέλη από τη γείωση ;
Οι ξυπόλητοι περιπατητές αναφέρουν ότι όταν ο οργανισμός συνδεθεί με το ενεργειακό πεδίο της Γης, έχουν παρατηρήσει τα ακόλουθα ευεργετικά αποτελέσματα:

Βελτιώνεται εξαιρετικά η ποιότητα του ύπνου
Βελτιώνονται ή εξαφανίζονται συμπτώματα από διαταραχές που οφείλονται σε ελεύθερες ρίζες και φλεγμονή, συμπεριλαμβανομένου του χρόνιου πόνου
Μηδενίζεται η ένταση του ηλεκτρικού πεδίου που απορροφά το ανθρώπινο σώμα (body voltage)
Αυξάνεται η ενέργεια του οργανισμού
Μειώνονται τα επίπεδα της ορμόνης του άγχους, ελαττώνεται το άγχος και ηρεμεί το νευρικό σύστημα
Ομαλοποιούνται οι βιολογικοί ρυθμοί, ρυθμίζεται το «βιολογικό ρολόι» του οργανισμού
Βελτιώνεται η πίεση και η κυκλοφορία του αίματος
Ανακουφίζονται μυϊκές εντάσεις και πονοκέφαλοι
Προστατεύεται το σώμα από τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία του περιβάλλοντος
Επιταχύνεται η ανάκαμψη μετά την έντονη αθλητική δραστηριότητα
Μειώνεται ή εξαφανίζεται το τζετ λαγκ   ...                                             Αν κάτι έχει σε μεγαλη αφθονία η Ικαρία μας αυτή σίγουρα ειναι η Ενέργεια της ...Ας την Περπατήσουμε λοιπόν και όπου μας βγάλει η άκρη της Μακροζωίας της .. 

Ο Αντωναγάς

 

Όπως είναι γνωστό η Ικαρία τα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας είχε ιδιαίτερο καθεστώς. Ένας τοποτηρητής από τον Σουλτάνο ρύθμιζε τα φοροδοτικά θέματα και στην ουσία εισέπραττε το χαράτσι και τους φόρους από του δημογέροντες που ήταν ιερείς ως επί τι πλείστον.

Οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες και η ταραγμένη θάλασσα του Ικάριου δεν επέτρεπαν μεγάλες μετακινήσεις. Έτσι η επανάσταση του 1821 ελάχιστα άγγιξε τους γηγενείς εκτός από τους καραβοκυραίους που βοήθησαν στον αγώνα. Υπήρξαν όμως και κάποιοι που είχαν περίσσια δύναμη κι έτσι τους έλαχε να αντιπροσωπεύσουν τους Ικαριώτες στην Επανάσταση.

Ο Αντωναγάς λοιπόν ήταν ένας από αυτούς …Ήταν δυνατό παλληκάρι, πράος χαρακτήρας και δεινός πολεμιστής. Έφυγε να πάει να δώσει χέρι βοηθείας και βρέθηκε να πολεμά με τον Καραϊσκάκη… με το τέλος της Επανάστασης γύρισε στον Άγιο Πολύκαρπο …Χάρακα τον έλεγαν τότε από το ποτάμι.

Πήγε λοιπόν ο Αντωναγάς στο σπίτι του και συνέχισε αμέριμνος τις δουλειές του… Οι χωριανοί περίεργοι να μάθουν για τον πόλεμο, που ιδέα δεν είχαν, μαζεύτηκαν και πήγαν να τον δουν. Ήταν χειμώνας και είχε ξεκουτσουρίσει αριουλάκια και κλωνάρια από τι ελιές κι έψηνε κάρβουνα.

Μαζευτήκαν λοιπόν γύρω από το καμίνι οι περίεργοι κι άρχισαν τις ερωτήσεις. _Πως ήταν ο Στρατηγός;

_Πως γίνηκε η μάχη;

_Πόσοι οι νεκροί;

_Τι ακριβώς έκανε ο Αντωναγάς; …κλπ

Παίρνει λοιπόν ο Αντωναγάς το φτυάρι κάνει αργούς κύκλους γύρω από το καμίνι που κάπνιζε και φωνάζει δυνατά.

_Ταραταραταταμ…. τώρα λέει βαράει η σάλπιγκα. Επιταχύνει τους κύκλους και χτυπώντας τα πόδια στο έδαφος λέει …

_Τώρα κινά το ιππικό …

κι εκεί που όλοι έχουν αφοσιωθεί στην αφήγηση γυρνά το φτυάρι κατά το μέρος των κι έναν ένα τους ρίχνει κάτω με δυνατά χτυπήματα…. σκορπίζουν έντρομοι λοιπόν πονεμέμοι, μισόκαμένοι κι από απόσταση ρωτούν…

_Τι ήταν αυτό;

Αφήνει λοιπόν ο Αντωναγάς κάτω το φτυάρι στρίβει την μουστάκα του και τους λέει…

_Αυτός είναι ο πόλεμος ήρεσε σας;

Μετά δε το περιστατικό έθαψε το όπλο και την σπάθα του κι ακόμα δεν τα έχουμε βρει.

Απο τη Φιλη  Ελένη Σέττα  

(Λαογράφος Ποιήτρια της Ικαρίας )

'' Στριφουλάκια στο τηγάνι ''

Η παραδοσιακή κουζίνα Ικαρίας φημίζεται για τα λιτά νόστιμα πιάτα της Πρωταγωνίστρια της πάντα η Ικαριώτισσα νοικοκυρά που με τους δικούς της απλούς, αλλά ευφάνταστους τρόπους επιλογής και παρασκευής του καθημερινού φαγητού,για την οικογενεια της χάρισε αυτό που γενικά αναγνωρίζεται ως ''ικαριώτικη μακροζωία '' Ένα τέτοιο πιάτο ειναι και τα στριφουλάκια στο τηγάνι Οι στίφουλες ειναι μικρά όρθια βλασταράκια που αυτή την εποχή οι τρυφερές κορφές τους κάνουν την πιο νόστιμη ομελέτα Η διαδικασία ειναι απλή μαζεύουμε τις τρυφερές πράσινες κορφές με το χέρι ,τις καθαρίζουμε και αφου της πλύνουμε τις ρίχνουμε στο τηγάνι με λίγο νερό να μαραθούν Οταν δούμε το νερό τους να χάνετε ρίχνουμε ελαιόλαδο ,αλάτι πιπέρι Αφού τα γυρίσουμε λίγο και λαδώσουν ρίχνουμε μέσα και τα χτυπημένα αυγά και καπως έτσι ψήνουμε σε χαμηλή φωτιά μια υπέροχη και νόστιμη ομελέτα 😋Η Ικαριωτικη κουζίνα ειναι μια τροφοσυλλεκτικη κουζίνα της επιβίωσης ! '''Ουλα ειναι φαδια της κοιλιάς και ο κήπος το στημόνι Τα βλογημένα χόρτα της είναι που τα στελιώνει ... !

Μια Καλημέρα  από τον κήπο της Ικαριωτικης κουζίνας 👩‍🍳

Φυσικά χρώματα .. Βαφή με βελανίδι!

Η ήμερη βελανιδιά (Quercus ithaburensis subsp. macrolepis) μοιάζει γενικότερα με τη βελανιδιά που όλοι ξέρουμε όμως διαφέρει σημαντικά στον καρπό της, ο οποίος είναι εντυπωσιακός στο σχήμα και το μέγεθος του.

Το κύπελλο του καρπού της, όπως βλέπετε και στις σχετικές φωτογραφίες φέρει πυκνά αγκαθωτά λέπια που το κάνουν να μοιάζει με λουλούδι...Στην Ελλάδα αυτό το είδος βελανιδιάς το βρίσκουμε στις Κυκλάδες, τις βόρειες Σποράδες, την Αττική, τη Ρόδο, την Κρήτη, τη Θεσσαλία και τη Βοιωτία όπου κατά το παρελθόν από τα κύπελλα των καρπών του έβγαζαν  εκχύλισμα χρήσιμο στη βαφική και τη βυρσοδεψία.

Το καπελάκι του βελανιδιού είναι ένα εξαιρετικό δεψικό και βαφικό υλικό που αντικαθιστά τις χρήσεις της τανίνης και μάλιστα χρησιμεύει για προετοιμασίες κατεργασίας πιο ευαίσθητες.

Στην προβιομηχανική βυρσοδεψία κατά τη διαδικασία της επεξεργασίας, μετά τα αλλεπάλληλα πλυσίματα και την κατεργασία των δερμάτων με αλάτι, εβύθιζαν τα δέρματα μέσα σε ειδικές λίμπες με εκχύλισμα από βελανίδι όπου και παρέμειναν ως τη στιγμή της βαφής. Η πρακτική αυτή απέβλεπε στο να φουσκώσει το δέρμα, να το καταστήσει πιο τρυφερό και εύκαμπτο ώστε να απορροφά ευκολότερα το χρώμα.

Το καπάκι του βελανιδιού το έτριβαν επάνω σε μεγάλες πλάκες με κυλιόμενη πέτρα ή και σε ειδικό μύλο, τον ταμπακόμυλο, με ειδικές σκληρές μυλόπετρες που κινούσε περιφερόμενο ζώο. Συχνά κατέφευγαν και στους μυλωνάδες των αλευρόμυλων που δυστροπούσαν όμως να τρίψουν βελανίδι, γιατί μαύριζαν οι μυλόπετρες.

Στη συνέχεια το τριμμένο δεψικό υλικό το διέλυαν σε ζεστό νερό μέσα στις λίμπες για να βγάλει την τανίνη . Εκεί αφού κρύωνε το μίγμα τοποθετούσαν τα δέρματα για να αποκτήσουν στυπτικότητα. Το στάδιο αυτό της δέψης συνδυάζεται και με το βάψιμο και τη μελλοντική χρήση των δερμάτων.

Όταν χρησιμοποιούσαν ως στυπτικό υλικό το φλοιό πεύκου, το δέρμα έπαιρνε ένα κόκκινο-κεραμιδί χρώμα. Με το βελανίδι αποκτούσαν ένα ζεστό «ταμπά» χρώμα.

Ως βαφικό υλικό το βελανίδι χρησιμοποιούνταν ευρέως ως και την εποχή του μεσοπολέμου στην υφαντική ως χρωστική ουσία για την απόδοση του βελανιδοχρώματος, κάτι ανάμεσα σε σκούρο μπεζ και λαδί-χακί και σπάνια για το κίτρινο χρώμα.

Για να επιτύχουν σκουρότερες αποχρώσεις έριχναν καπνιά από το τζάκι. Στη βαφική τέχνη εκτός από το βελανίδι που έδινε τη χρωστική ουσία χρησιμοποιούσαν και τη φλούδα και τις ρίζες της βελανιδιάς ως στυπτικό υλικό.

Η βελανιδιά δημιουργεί και άλλες βαφικές ουσίες χάρη στα παράσιτα έντομα από την κατηγορία των υμενοπτέρων Τα υμενόπτερα είναι η μεγαλύτερη τάξη εντόμων, στην οποία ανήκουν η σφήκα η μέλισσα και το μυρμήγκι.που επωάζουν τα αυγά τους στον κορμό και τα φύλλα της.

(Οι πληροφορίες για τη βαφή με βελανίδι πάρθηκαν από ftiaxno.gr και http://www.fytokomia.gr/)

"Η Χρήση γης στην Ικαρία κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και η Αρπαγή της από το Ελληνικό Δημόσιο ''

ΕΡΩΤΗΣΗ : 'Εχει αλήθεια αναρωτηθεί κανείς πόσα χωράφια ξεριζωμένων Ικαρίων, λόγω της εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης για λόγους επιβίωσης , δεν θα δηλωθούν ή θα χαρακτηρισθούν δάση;
Αλήθεια οι Δήμοι τότε , ο ενιαίος Δήμος τώρα, οι επιστημονικοί και άλλοι φορείς, κλπ,κλπ, πόσο έχουν ασχοληθεί;
Με αφορμή την διαδικασία υλοποίησης του κτηματολογίου, αλλά και την επικείμενη σύνταξη των Δασικών χαρτών, αναρτώ ένα κείμενο του ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ ΚΑΤΣΑΡΟΥ* με τον τίτλο: " Η Χρήση γης στην Ικαρία κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας (1522-1912)"
Νομίζω ότι είναι επίκαιρο.
Ο ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ, o αγαπημένος μας δάσκαλος και o κατά κοινή ομολογία συμπατριώτης μας με μεγάλη και ανιδιοτελή προσφορά στον τόπο μας γράφει:

"Η Χρήση γής στην Ικαρία κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας (1522-1912)"
Tου Θεμιστοκλή (Θέμη ) Κατσαρού

Όποιος δεν γνωρίζει Ιστορία, δεν είναι εύκολο να σχεδιάσει το παρόν και το μέλλον.
Το 1522, αποχώρησαν από το νησί οι τελευταίοι δυτικοί κατακτητές. Οι Ικάριοι αισθάνονται κατά κάποιο τρόπο ότι είναι απροστάτευτοι. Η πειρατεία λυμαίνεται το Αιγαίο.
Σταδιακά οι Ικάριοι εγκαταλείπουν τα παράλια και αποσύρονται σε θέσεις ορεινές, δύσβατες και συνήθως αθέατες. Εκεί διαμόρφωσαν έναν ιδιότυπο τρόπο ζωής. Οι βραχοσκεπές (καμάρες) χρησιμοποιήθηκαν και πάλι ως κατοικίες, ενώ παράλληλα κτίζουν τα σπίτια τους στον γνωστό μας τύπο, το χητό, με ένα δωμάτιο, το προτείχισμα εμπρός, προς το μέρος της θάλασσας και πίσω το χωστοκέλλι. Είναι περίοδος την οποία ο Ι. Μελλάς ονόμασε ”αιώνα της αφάνειας”. Πράγματι, το νησί έδιδε την εντύπωση ότι ήταν ακατοίκητο. Περιηγητές τον 16ον & 17ον αιώνα αυτήν την εντύπωση αποκόμισαν, παραπλέοντας το νησί.
Σιγά-σιγά οι Ικάριοι άρχισαν να οργανώνουν τη ζωή τους. Το σπιτοκάθισμα κατείχε μια μεγάλη έκταση, στην οποία, εκτός από το σπίτι περιελάμβανε χωράφια για σπορά δημητριακών και οσπρίων, τμήματα με ελιές και οπωροφόρα δέντρα και τμήματα ποτιστικά για καλλιέργεια λαχανικών ή αμπελώνες. Υπήρχε πάντα κοντά το ρουμάνι, για προμήθεια ξυλείας και ζωοτροφών. Επειδή το έδαφος είναι βραχώδες και επικλινές, συνέχισαν την πανάρχαια παράδοση της κατασκευής πεζουλιών. Οι πυρκαϊές του 1902, 1948, 1962, 1993 κ.α, έφεραν στο φώς αυτό το τεράστιο επίτευγμα. Η κτηνοτροφία άρχισε να αναπτύσσεται. Τα ζώα τα έβοσκαν σε βοσκοτόπια ιδιωτικά. Το βράδυ τα ζώα σταυλίζονται σε μάντρες. Το πρωί γίνεται το άρμεγμα ή το κούρεμα των ζώων. Από το γάλα παρασκεύαζαν διάφορα είδη τυριού (καθούρα, μηζύθρα, κοπανιστή κ.α ) και από τις τρίχωμα, τα σχοινιά, τους αμπάδες κ.α. Όλο το νησί είναι γεμάτο από τέτοιες μάντρες οι οποίες σχεδόν όλες είναι επώνυμες (δηλ. η μάντρα του τάδε και η μάντρα του τάδε……).
Μέσα στους ελαιώνες φυτεύονται οι χαρουπιές (το άρωμα της χαρουπιάς κατά την ανθοφορία του δέντρου, απομακρύνει το δάκο). Στα άγονα και βραχώδη εδάφη κατασκευάζουν πεζούλια, όπως-όπως και εκεί περιποιούνται πρίνους, δρείς, κουμαριές, άρειους κ.α .Τα βαλάνια των πρίνων τα πουλούσαν στο Καρλόβασι στα βυρσοδεψεία, τα βαλάνια της βαλανιδιάς τα χρησιμοποιούσαν προς βρώση και για ζωοτροφές. Τους κορμούς των δέντρων αυτών τους χρησιμοποιούσαν για την απαραίτητη ξυλεία στα σπίτια. Οι κουμαριές κλαδεύονταν για να μην τις φτάνουν τα ζώα, και τα κούμαρα χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή τσίπουρου ή ούζου. Από τα αμπέλια είχαν, εκτός από το εξαιρετικό κρασί, τις σταφίδες και το πετιμέζι.
Τα πεύκα, και αυτά ήταν φυτεμένα σε χώρους ιδιόκτητους. Από αυτά χρησιμοποιούσαν το ρετσίνι για τα κρασιά και για τα ναυπηγεία, τους δε κορμούς για την κατασκευή των ιστιοφόρων. Παρατηρούμε ότι με όλα αυτά η κάθε Ικαριώτικη οικογένεια απέβλεπε στην αυτάρκεια, όσο ήταν δυνατό. Συχνή ήταν και η ανταλλαγή προϊόντων μεταξύ των οικογενειών.
Από έγγραφα πληροφορούμεθα, κυρίως από τα μέσα του 19ου αιώνα, ότι γινόταν εκχώρηση των ιδιόκτητων ρουμανιών τους σε κοινή χρήση και υπογράφουν οι εκχωρούντες, οι Δημογέροντες και ο Αρχιερατικός επίτροπος. Παράλληλα κατασκευάζονται οι φράκτες προς το μέρος της οροσειράς. Όσοι δεν συμφωνούσαν σε αυτήν την παραχώρηση, υποχρεώθηκαν να περιφράξουν τους ιδιόκτητους χώρους τους. Ήδη από το 1774-1775 η κατάσταση στο νησί αλλάζει (συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή, κ.α) και αρχίζουν να ζωντανεύουν τα χωριά που είχαν εγκαταλειφθεί ή να ιδρύονται νέα προς την παραλιοζώνη. Μετά τον πόλεμο του 1940-1944, κυρίως, άρχισε και η μετανάστευση. Έτσι πολλά χωράφια εγκαταλείφθηκαν και έγιναν δασοσκεπή. Μετά τις πυρκαϊές, οι αρμόδιες υπηρεσίες κήρυσσαν τις πυρόπληκτες περιοχές αναδασωτέες. Δεν γνωρίζω τις συνεννοήσεις μεταξύ Κοινοτήτων η Δήμων με τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες, σχετικά με ποιες περιοχές πρέπει να αναδασωθούν (δημοτικές ή και ιδιωτικές). Εκείνο το οποίο παρατηρείται είναι ότι το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει στο νησί ούτε 1 τ.μ. γής. Η γή ανήκει σε Ιδιώτες και στους Δήμους….Γιώργος Χερουβής
*Ο ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ είναι ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ – ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ

https://www.facebook.com/george.herouvis : Αλήθεια όλοι εμείς ,πλην ελαχίστων εξαιρέσεων,πέραν των επί του καφενείου "επί του παντός" αναλύσεων , πόσο έχουμε ασχοληθεί;

Σήμερα των Φώτων

Καλημέρα, καλησπέρα καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά.

Δύναμαι και θέλω και προσκυνώ
και τον Κύριο μου παρακαλώ
για να ρίξει δροσιά, δροσιά στη γη
να δροστούν οι βρύσες και τα βουνά
να δροστούν οι βρύσες και τα βουνά
να δροστεί κι ο αφέντης με την κυρά....