«Το tattoo είναι ένα προσωπικό κόσμημα.
Πράξη προσωπικής οροθέτησις.
Έκφραση ονείρου, επιθυμίας ή ανάμνησης. ..»
Στη γλώσσα των Πολυνησιών, "Tα” είναι το σχέδιο και “Ατουάζ” αυτός που εμφυσεί ζωή στα πλάσματα της γης.
Τατουάζ: το σχέδιο που σου δίνει την προστασία των θεών.
Τατουάζ … τέχνη στο δέρμα… δερματοστιξία… πείτε το όπως θέλετε, αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πλέον πως είναι μια μορφή τέχνης πολύ διαδεδομένη σε όλους αυτούς που δεν φοβούνται τις βελόνες και την «μονιμότητα».
Το τατουάζ πρωτοεμφανίστηκε στην Ιαπωνία της Παλαιολιθικής εποχής, γύρω
στην 8η χιλιετία π.Χ. Πολλοί άλλοι πολιτισμοί το υιοθέτησαν αργότερα σε
όλες τις ηπείρους, κυρίως όμως στην Ασία και την Ωκεανία. Επίσης
παρουσιάζεται σε αιγυπτιακές μούμιες αλλά και σε ευρωπαϊκές φυλές, όπως
οι Κέλτες, οι Γαλάτες και οι Γερμανοί.
Ο
«Oetzi the Iceman», η περίφημη μούμια που βρέθηκε το 1991 στις
ιταλοαυστριακές Άλπεις από ένα ζευγάρι Γερμανών τουριστών και
χρονολογείται από το 3.300 π.Χ., είναι το αρχαιότερο διατηρημένο
ανθρώπινο δείγμα που φέρει πάνω του τατουάζ. Όχι ένα, ούτε δύο, αλλά 57
ολόκληρα τατού από κάρβουνο βρέθηκαν πάνω στον «Έτσι», αποτελούμενα από
απλές τελείες και γραμμές στο κάτω μέρος της πλάτης του, πίσω από το
αριστερό του γόνατο και στον δεξί του αστράγαλο.
Οι
ναυτικοί του Κάπταιν Κουκ και των υπόλοιπων εξερευνητών της εποχής
(18ος αιώνας), ήταν αυτοί που ήρθαν πρώτοι σε επαφή με τους Πολυνήσιους
και άλλες φυλές του Ειρηνικού. Εντυπωσιάστηκαν τόσο πολύ από τη
φιλοσοφία και την τέχνη των τατουάζ, ώστε τα υιοθέτησαν και γυρνώντας
στην Ευρώπη, έφεραν μαζί τους τοπικούς τεχνίτες για να παρουσιάσουν –
κυρίως στην Αγγλία – τις παραδοσιακές μεθόδους χτυπήματος σχεδίων στο
ανθρώπινο σώμα.
ΤΑΤΤΟΟ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Οι αρχαίοι Έλληνες διδάχθηκαν την τέχνη του τατουάζ από τους Πέρσες.
Την ονόμασαν δερματοστιξία (δέρμα + στίγμα). Η τέχνη αυτή αναφέρεται
στον Πλάτωνα,τον Αριστοφάνη και το Ηρόδοτο. Οι αρχαίες Ελληνίδες την
χρησιμοποιούσαν ως καλλωπισμό. Επίσης με τατουάζ στιγματίζονταν τα μέλη
μυστικών κοινωνιών. Αρκετά δημοφιλής ήταν ο στιγματισμός των δούλων και
των εγκληματιών με τατουάζ κατά τα πρώτα χρόνια της Ρωμαϊκής
αυτοκρατορίας. Οι Ρωμαίοι υιοθέτησαν την τέχνη από τους αρχαίους
'Ελληνες. Ο βυζαντινός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος μαζί με τον
χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία του κράτους,απαγόρευσε τα τατουάζ
θεωρώντας ότι έτσι παραμορφώνεται το σώμα το οποίο αποτελεί κάτοπτρο της
όψης του Θεού.
Το τατουάζ αποτελεί
μόνιμη μορφή σωματικής τροποποίησης, έχοντας όμως ταυτόχρονα εφήμερο
χαρακτήρα, εφόσον χάνεται ως έργο με το θάνατο του φορέα του. Το γεγονός
αυτό προβληματίζει τους κριτικούς μεγάλων Οίκων Τέχνης, όπως τους
Kristie's, καθώς θεωρούν πως η αξία του έργου, κατά μία έννοια,
αντικατοπτρίζεται από τη διάρκειά του στο χρόνο. Στην άποψη αυτή
αντιδιαστέλλονται σημαντικοί εκπρόσωποι του χώρου και της τέχνης, που
κατηγορούν τους κριτικούς των μεγάλων Οίκων, πως προωθούν μία αγορά
τέχνης βασισμένη στην εμπορικότητα και όχι σε αντικειμενικά κριτήρια. Η
αμφισημίες όμως γύρω από την τέχνη του τατουάζ δεν απέτρεψαν εκατομμύρια
ανθρώπους την τελευταία εικοσαετία να δεχτούν στο σώμα τους το δικό
τους σχέδιο.
Η
τέχνη του τατουάζ
δημιουργεί επιπλέον παρερμηνείες λόγω της φύσης των βασικών
χαρακτηριστικών του. Το σώμα γίνεται μέσο με σκοπό το τατουάζ να
επικοινωνήσει το μήνυμά του. Η δυσκολία ανάγνωσής του οφείλεται στις
επιφορτισμένες σημασίες που έχει λάβει το σώμα στη σύγχρονη κοινωνία,
λειτουργώντας μέσα σε ένα προκαθορισμένο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο.
Αυτό που είναι σίγουρο, πάντως, είναι ότι ένα διάστικτο σώμα δεν
αποτελεί απλά ένα παθητικό αντικείμενο, αντίθετα ζωντανεύει και γίνεται
ένα αφηγηματικό σώμα.
Βιβλιογραφία:
- Μελετίου Γ., «Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΤΑΤΟΥΑΖ & Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ, ΕΑΠ, διπλωματική εργασία, Πάτρα 2012.