Φτιάχνω θαλασσινό αλάτι

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ ΑΛΑΤΙΟΥ

Το αλάτι είναι ένα από τα πιο πολύτιμα συστατικά για την ανθρώπινη διατροφή και ευτυχώς υπάρχει μεγάλη επάρκεια στη γη, είτε σαν ορυκτό, είτε διαλυμένο στο νερό των θαλασσών και σε ποσοστό που κυμαίνεται περίπου από 2 – 3%.

Φτιάχνω θαλασσινό αλάτι

Φυσικά επειδή πρόκειται για φτηνό προϊόν, ελάχιστοι είναι αυτοί που μπαίνουν στη διαδικασία συλλογής του από τις κοιλότητες των βράχων δίπλα στη θάλασσα και πρόκειται για σχεδόν έτοιμο προϊόν και ακόμα πιο λίγοι αυτοί που το παράγουν.

Παρακάτω θα περιγράψω την απλή μέθοδο με την οποία θα μπορέσουμε να καλύψουμε τις οικογενειακές μας ανάγκες σε αλάτι, αποφεύγοντας έτσι συσκευασίες αλατιού για τις οποίες δεν είμαστε σίγουροι για τη σύστασή τους.

Το πρώτο βήμα και το κυριότερο είναι να βρούμε καθαρή θάλασσα. Πράγμα που σημαίνει πως θα πρέπει να αναζητήσουμε μια περιοχή που δεν χύνονται εκεί κοντά ποτάμια, ή μια περιοχή όπου δε σφύζει από πλήθος λουομένων. Ακόμα θα μπορούσαμε να ενημερωθούμε από επίσημες κρατικές πηγές για το ποιες θάλασσες έχουν κηρυχτεί ακατάλληλες.

Μια καλή επιλογή είναι σημεία όπου βλέπουν σε πέλαγος και συνήθως επικρατούν ρεύματα τα οποία ανανεώνουν το θαλασσινό νερό, διατηρώντας το σε ανεκτά επίπεδα καθαρότητας.

Φυσικά για τη συλλογή του θαλασσινού νερού θα επιλέξουμε μια μέρα όπου δε θα επικρατεί κυματισμός στη θάλασσα και κάνοντας ένα πρόχειρο μακροσκοπικό έλεγχο το νερό θα πρέπει να είναι διαυγές. Δηλαδή να μπορούμε εύκολα να ξεχωρίζουμε τον πυθμένα. Επίσης οι περιοχές με αρκετούς αχινούς είναι ένα καλό δείγμα καθαρών θαλασσών.

Ποσότητα συλλογής αλατιού

Η ποσότητα νερού που θα συλλέξουμε έχει να κάνει με την ποσότητα αλατιού που αισιοδοξούμε να συγκεντρώσουμε. Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως από 100 κιλά θαλασσινού νερού, θα καταφέρουμε τελικά να πάρουμε 2,5 κιλά αλάτι.

Φτιάχνω θαλασσινό αλάτι

Εποχή παρασκευής θαλλασσινού αλατιού

Η καλύτερη περίοδος για να μπούμε στη διαδικασία αυτή είναι οι καλοκαιρινοί μήνες. Όσο περισσότερη ζέστη κάνει, τόσο το καλύτερο για την προσπάθειά μας. Ευτυχώς στην Ελλάδα μας, οι θερμές ημέρες είναι πολλές και θα μας βοηθήσουν να συγκεντρώσουμε το αλάτι μας σχετικά σύντομα.

Διαδικασία παρασκευής

Αφού έχουμε πλέον το θαλασσινό νερό σε δοχεία, τα μεταγγίζουμε σε άλλα επίσης καθαρά σουρώνοντας τα με ένα τουλουπάνι διπλωμένο 2 και 3 φορές. Με αυτό τον τρόπο θα παρακρατηθούν τα ξένα σώματα που τυχόν επιπλέουν στο νερό και αρκετά από αυτά που δε φαίνονται με γυμνό μάτι.

Αφού σουρώσουμε όλη την ποσότητα θα αφήσουμε το νερό στα δοχεία να ξεκουραστεί για 1-2 ημέρες. Έτσι επιτυγχάνουμε την καταβύθιση των υπόλοιπων ανεπιθύμητων σωμάτων που τυχόν δεν κατάφερε να συγκρατήσει το τουλουπάνι. Την τρίτη ημέρα με ένα κατσαρολάκι και χωρίς να αναταράσσουμε το νερό, κάνουμε μια νέα μετάγγιση στα δοχεία που θα γίνει η τελική διαδικασία. Φυσικά θα αφήσουμε στα αρχικά μια μικρή ποσότητα θαλασσινού νερού το οποίο θα πετάξουμε και το οποίο περιέχει πιθανά ανεπιθύμητες ουσίες.

Τώρα πια δεν μένει παρά να εξατμιστεί το νερό και να μείνει το αλάτι. Υπάρχουν δύο τρόποι εξάτμισης:

Ο πρώτος είναι ο γρήγορος και δεν είναι άλλος από τη μέθοδο του βρασμού. Προσωπικά θα τον χρησιμοποιούσα μόνο σε συνθήκες επιβίωσης, δηλαδή μόνο αν θα έπρεπε να έχω πολύ γρήγορα μια ποσότητα αλατιού. Αυτό γιατί με τις μεγάλες θερμοκρασίες θα χαθούν πάρα πολλά από τα ιχνοστοιχεία που πρέπει να περιέχει το αλάτι και είναι απαραίτητα για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Ο δεύτερος τρόπος (ο αργός) είναι αυτός που ακολουθούν οι περισσότερες αλυκές στη γη και είναι αυτός της φυσικής εξάτμισης. Θα πρέπει το θαλασσινό νερό να τοποθετηθεί σε πλατύστομα δοχεία κατάλληλα για τρόφιμα και να εκτεθούν σε σημεία του σπιτιού μας που τα βλέπει ο ήλιος για πολλές ώρες κάθε μέρα.
Τον Αύγουστο θα παρατηρήσουμε τη στάθμη του νερού στις λεκάνες μας να μειώνεται αισθητά μέρα παρά μέρα. Αν ρίξει καμιά καλοκαιρινή μπόρα, καλό θα ήταν να καλύψουμε με αδιάβροχα υλικά όλα τα δοχεία μας και να τα ξεσκεπάσουμε όταν ξαναβγεί ο ήλιος. Κι αυτό επειδή υπάρχει η πιθανότητα η βροχή να περιέχει Αφρικανική σκόνη και το αλάτι να κοκκινίζει. Δε θα θέλαμε με τίποτα να τρώμε χώμα με το αλάτι μας.Αφού ολοκληρωθεί η εξάτμιση θα δούμε το πολύτιμο αλάτι στον πάτο του δοχείου.



Αποθήκευση αλατιού
Το αλάτι μας το αποθηκεύουμε τοποθετώντας το σε συσκευασίες κατάλληλες για τρόφιμα. Πολλοί τα βάζουν σε σακιά, άλλοι σε λεκάνες, κάποιοι σε χαρτοσακούλες.
Προσωπικά θα επέλεγα γυάλινα βάζα που ασφαλίζουν αεροστεγώς, επειδή το αλάτι από τη φύση του είναι υγροσκοπικό στοιχείο. Έχει δηλαδή την ιδιότητα να τραβάει την υγρασία από την ατμόσφαιρα. Αυτό μπορεί να πετρώσει το αλάτι μας και να μας αναγκάσει κάθε φορά που θέλουμε να το χρησιμοποιήσουμε να το χτυπάμε στο γουδί. Όταν το αλάτι πετρώσει γίνεται σκληρό σαν τσιμέντο κι αυτό είναι κάτι που μάλλον θέλουμε να αποφύγουμε.

 πηγη http://www.ftiaxno.gr

Το ροζ αλάτι Ιμαλαΐων και κάτι που ‘ξέχασαν’ να σας πουν!

Το ροζ αλάτι Ιμαλαΐων και κάτι που ‘ξέχασαν’ να σας πουν!

Γέμισε η Ελλάδα με ροζ αλάτι Ιμαλαΐων λες και δεν έχουμε αλυκές. Και ξαφνικά το βρίσκεις παντού -από τη λαϊκή μέχρι μικρομάγαζα και σούπερ μάρκετ.

Γιατί; ρωτάω. Δεν έχουμε αλατάκι εμείς; Πολλών και διαφόρων ποιοτήτων – διαλέγεις και παίρνεις!

Όοοχι! μου λένε. Αυτό είναι καλό, γιατί δεν ανεβάζει της πίεση! μου λένε και… μου ανεβάζουν τη δική μου!

Λοιπόν ας δούμε πόσο καλό είναι αυτό το αλάτι.

«Η συγκομιδή γίνεται στα βουνά των Ιμαλαΐων. Οι κρύσταλλοι πλένονται σε άλμη και ύστερα αφήνονται στον ήλιο να στεγνώσουν φυσικά».

Που πλένεται και με τι νερό και που απλώνεται; Ξέρετε ότι η Κίνα είναι από τις πιο μολυσμένες περιοχές και ότι τα Ιμαλάια βρέθηκαν να είναι μπίμπα σε αρσενικό, μόλυβδο και άλλα;

Scientists solve puzzle of arsenic-poisoning crisis in Asia

Ύστερα, όσο πιο πάνω πάνω έχει συλλεχθεί το αλάτι, τόσο πιο φτηνό, αλλά τόσο και πιο βρώμικο. Άρα όλο αυτό που βρίσκεις σε μάρκετ και … περίπτερα είναι σκέτο δηλητήριο!

Τελικά πόσο μυαλό έχει μείνει στον Έλληνα τον παγκοσμιοποιημένο, που πέφτει με τα μούτρα σε ό,τι του πλασάρουν; Το ελληνικό ιωδιούχο αλάτι καλής ποιότητας δεν συγκρίνεται με κανένα άλλο αλάτι. Σε μικρές ποσότητες το ιώδιο είναι μάλιστα απαραίτητο για τη λειτουργία του θυρεοειδούς. Και για όσους υποφέρουν από πίεση, καλό είναι να μην κόψουν “κάτι” για να την περιορίσουν, αλλά να την ρυθμίσουν με τις σωστές αναλογίες και συνδυασμούς (το σκόρδο τη ρίχνει), καθώς πολλές τροφές περιέχουν αλάτι.

Τελικά αυτή η ροζ μόδα που έχει επιβληθεί παγκόσμια, μήπως είναι επίσης μέρος του προγράμματος μείωσης πληθυσμού; Γιατί αν δεν κάνω λάθος, από Αμερική ξεκίνησε και γιατί η Αμερική να θέλει να βοηθήσει ξένες οικονομίες, εκτός κι αν…

A Layman’s Guide to Arsenic Pollution of Groundwater in Bangladesh and West Bengal.

Από το βίκι

Το αλάτι Ιμαλαΐων είναι ένας όρος για το ορυκτό άλας (κοινώς γνωστό ως ορυκτό αλάτι) από το Πακιστάν, το οποίο διάφορες εταιρείες στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία άρχισαν να πωλούν στις αρχές του 21ου αιώνα. Εξορύσσεται στην Khewra Salt Mine, το δεύτερο μεγαλύτερο ορυχείο αλατιού στον κόσμο, που βρίσκεται στην Khewra, Jhelum District, Punjab και στο Πακιστάν στους πρόποδες του Salt Range, περίπου 300 χλμ από τα Ιμαλάια, και 160 χιλιόμετρα από το Ισλαμαμπάντ, και 260 χλμ από τη Λαχώρη. Το άλας μερικές φορές παρουσιάζεται σε ένα κοκκινωπό ή ροζ χρώμα, με ορισμένους κρυστάλλους να έχουν ένα υπόλευκο προς διαφανές χρώμα.

Σύνθεση ορυκτού

Το 2003 η Βαυαρική υπηρεσία προστασίας των καταναλωτών Bayerisches Landesamt für Gesundheit und Lebensmittelsicherheit (η Βαυαρική Κρατική Υπηρεσία για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων), ανέλυσε 15 δείγματα από αλάτι Ιμαλαΐων που πωλούνται στη Γερμανία και μπόρεσε να ανιχνεύσει τουλάχιστον δέκα διαφορετικά ορυκτά, εκτός από το χλωριούχο νάτριο (98% ). Το πρακτορείο ανέφερε ότι τα άλατα προέρχονται από το Πακιστάν και μπορεί, όπως και όλα τα άλατα, να προκαλέσουν υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση), αν υπερκαταναλωθούν.

Η χημική σύνθεση του άλατος Ιμαλαΐων περιλαμβάνει 95-96% χλωριούχο νάτριο, μολυσμένο με 2-3% και μικρές ποσότητες από δέκα άλλα ορυκτά. Το ροζ χρώμα οφείλεται στο οξείδιο του σιδήρου.                                                                                                πηγη    http://nea.allnewz.gr/

Βασιλική φτέρη Αυτά τα προϊστορικά φυτά σε μαγεύουν σε κάθε κήπο

Βασιλική φτέρη Ptisana salicina ?,Το όνομα Φτέρη προέρχεται από την ελληνική «πτερό» που σημαίνει ένα φτερό. Κατά το μεσαίωνα, φύτευαν φτέρες στους κήπους με τα βότανα για να διώχνουν τα κακά πνεύματα. Σήμερα, αυτά τα μακριά πράσινα φύλλα σκορπίζουν τη δική τους μαγεία στους κήπους και μας ξαφνιάζουν με την απίστευτη ποικιλία τους.

Ένας κόσμος από αινίγματα και μύθους

Επειδή οι φτέρες αναπαράγονται με ασυνήθιστο τρόπο, εξάπτουν πάντα τη φαντασία των θεατών. Στην αρχή, ήταν γνωστές ως φαρμακευτικά φυτά με μαγικές χρήσεις. Ακόμα και στα μέσα του 19ου αιώνα, κυκλοφορούσαν κάθε λογής θεωρίες για αυτά τα μυθικά προϊστορικά φυτά που μπορούν να αναπαράγονται χωρίς άνθη και, κυρίως, χωρίς να σχηματίζουν σπόρους. Μόνο η σύγχρονη τεχνολογία αποκάλυψε το μυστικό που είχαν φυλάξει για περισσότερα από 350 εκατομμύρια χρόνια. Ο βοτανολόγος Wilhelm Hofmeister του Πανεπιστημίου της Λειψίας χρησιμοποίησε μικροσκόπιο υψηλής ανάλυσης για να ανακαλύψει μικροσκοπικά καφετιά κουκούτσια, που αποδείχθηκε ότι ήταν υπεύθυνα για τον μέχρι τότε μυστηριώδη πολλαπλασιασμό τους. Αντί για σπόρους, χρησιμοποιούν σπόρια που σχηματίζουν έναν διακριτικό προ-θαλλό με αρσενικά και θηλυκά όργανα. Εάν τα σπόρια έχουν αρκετό νερό, αρχίζει η γονιμοποίηση και μια καινούρια φτέρη αρχίζει να μεγαλώνει. Επιπλέον: Οι πρόγονοι των φτερών, που τότε ήταν ακόμα φυτά με μέγεθος δέντρων στα μέση αχανών δασών, παρείχαν, μαζί με άλλα φυτά, τη βάση για τα σημερινά κοιτάσματα άνθρακα. Οι σημερινές φτέρες, περίπου 12.000 ποικιλίες σε όλο τον κόσμο από τις οποίες οι 200 υπάρχουν στην κεντρική Ευρώπη, δεν είναι παρά ένα ταπεινό δείγμα από τις πολλές ποικιλίες που υπήρχαν κάποτε.

Μυστηριώδεις και λεπτεπίλεπτες

Με την ανάπτυξή τους σε σχήμα βεντάλιας και, συχνά, τα πολλαπλά φτερωτά τους φύλλα, οι φτέρες έχουν μια ηρεμιστική επίδραση στους κήπους, δημιουργώντας μια μυστηριώδη νότα ανάμεσα στις πόες που αγαπούν τη σκιά, όπως ο τραγοπώγων, η ντισέντρα και το ακόνιτο. Εσφαλμένα, αυτοί οι τυπικοί κάτοικοι του δάσους αναγκάζονται να περάσουν μια ζωή στη σκιά σε απομονωμένες γωνιές του κήπου: Παρόλο που είναι διακοσμητικές, έχουν μεγάλη ποικιλία και ορισμένες φορές διαθέτουν ένα εντυπωσιακό φάσμα χρωμάτων. Ενώ τα φύλλα της χρυσαφένιας αρσενικής φτέρης είναι χρυσοκάστανα και καλυμμένα με χνούδι, η όμορφη βασιλική φτέρη κάνει αισθητή την παρουσία της με τα φύλλα με σπόρια στο χρώμα της σκουριάς, που μοιάζουν με ταξιανθίες λουλουδιών. Εάν συνδυάσετε μπαμπού, φλόμο ή ευχέρα με όμορφες φτέρες, θα έχετε μια ανάλαφρη σύνθεση που θα δώσει ακόμα και στον πιο μουντό κήπο μια αύρα παραμυθιού.

Αρωματικά φυτά στην Ελλάδα

 

Η μισή Ευρώπη «φυτρώνει» στην Ελλάδα.Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας μεταξύ τριών ηπείρων (Ευρώπη, Ασία, Αφρική), το μεσογειακό κλίμα, η ποικιλομορφία των γεωλογικών υποστρωμάτων, οι δαντελωτές ακτογραμμές με τα χιλιάδες νησιά, οι καθαρές θάλασσες και η υψομετρική διαβάθμιση, δημιούργησαν τις συνθήκες ανάπτυξης μιας ποικιλίας οικοσυστημάτων και βιοτόπων μοναδικών στο κόσμο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της βάσης δεδομένων της Flora Hellenica, η Ελληνική χλωρίδα περιλαμβάνει  5.700είδη και υποείδη φανερόγαμων φυτών (Strid & Tan 1997), δηλαδή 6.308 taxa, εκ των οποίων  τα 730 taxaθεωρούνται σπάνια και απειλούμενα, σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στο κόκκινο βιβλίο των σπάνιων απειλούμενων ειδών των Φυτών της Ελλάδος. Επίσης  τα 1150 taxa είναι ενδημικά.

Έχει μεγάλη ποικιλότητα σε όλα τα είδη, λαμβάνοντας δε υπ΄όψιν την έκταση και τα είδη των φυτών της χώρας μας, με την έκταση και τα είδη των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών, θα διαπιστώσουμε ότι η σχέση είναι τούλάχιστον 6 φορές μεγαλύτερη στην Ελλάδα.

Είναι πρώτη, όσον αφορά τα ενδημικά φυτά, αφού η Ισπανία που έχει επίσης μεγάλη βιοποικιλότητα, έχει μόνο500 taxa, έστω και εάν η έκτασή της είναι 4 φορές μεγαλύτερη  από της Ελλάδος.  Αυτό κάνει την πατρίδα μας να είναι στις υψηλότερες χώρες της Μεσογείου και της Ευρώπης.

Η αλήθεια είναι ότι, τον πλούτο αυτό θα τον συναντήσει κανείς, σε περιοχές που έμειναν σχεδόν ανέπαφες από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και χαρακτηρίζονται βοτανικοί παράδεισοι, αφού φιλοξενούν τόσο μοναδικά φυτά στον κόσμο. Τέτοιες περιοχές είναι τα βουνά μας με πρώτο και αδιαφιλονίκητο τον Όλυμπο το βουνό των Θεών και των ανθρώπων, τον Πάρνωνα, τον Ταϋγετο, τον Άθω, τα βουνά της Κρήτης  την Πίνδο .και το νησί της μακροζωίας την Ικαρία (Στη Κρήτη και στην Ικαρία έχει καταγραφεί η μεγαλύτερη ποικιλία της Ελλάδας σε  αυτοφυή φυτά βότανα )

Πάρα πολλά από τα φυτά αυτά, είναι βότανα  που από την αρχαιότητα ήταν γνωστά και χρησιμοποιούντο για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες.

Επίσης έχουν καταγραφεί 538 ξενικά είδη με 18 εξ αυτών εισβάλλοντα ή χωροκατακτητικά  όπως ηΒρωμοκαρυδιά ( Ailanthus altissima) που εκτοπίζει άλλα είδη και εγκαθίσταται στη θέση τους.

                                                                                            

Εμπόριο αρωματικών φυτών στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα τα αυτοφυή αρωματικά φυτά έχουν χρησιμοποιηθεί σαν αντικείμενο εμπορίου από την αρχαιότητα. Οι εδαφοκλιματικές συνθήκες της χώρας μας ευνοούν ιδιαίτερα την ανάπτυξη αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών που δίνουν προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας. Η Ελληνική χλωρίδα είναι πλουσιότατη σε είδη και περιλαμβάνει ένα πολύ σημαντικό αριθμό σπάνιων ειδών που απαντούν στον Ελλαδικό χώρο. Είναι πολλά τα εμπορικά αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά στην Ελλάδα, ανάμεσα τους τα τυπικά προϊόντα κάποιων περιοχών της Ελλάδας όπως η μαστίχα της Χίου ο κρόκος της Κοζάνης, ο δίκταμος και λάδανος της ΚρήτηςΦαρμακευτική δράση φαρμακευτικών φυτών και αιθέριων ελαίων.                                                                                                                    Η κύρια φαρμακευτική δράση των φυτών είναι η αντιμικροβιακή δράση των αιθέριων ελαίων που είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Αιθέρια έλαια από είδη των γενών Eucalyptus, Thymus, Origanum, Mentha, Siberitis, Salvia, Achillea, Lavandula και πλήθος άλλων φυτών έχουν μελετηθεί ως προς τις αντιμικροβιακές ιδιότητες τους σε ένα πλήθος άλλων φυτογόνων 10 μικροβίων, από τα οποία εξέχουσα θέση έχουν τα βακτήρια Staphylococcius aureus, Bacillus cereus, Escherichiacoli, Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella preumoniae, Salmonella typhimurium και η ζύμη Candida aldicans. Αρκετά συστατικά αιθέριων ελαίων, όπως η θυμόλη, η γερανιόλη, η νερόλη, η κιτρινελλόλη και η κινναμαλδεΰδη επιδρούν στην ανάπτυξη και παραγωγή αφλατοξίνης του Aspergillus flavus, Μυκητοτοξική δράση έναντι των Aspergillus flavus, A. Orchraceus, και A. niger διαπιστώθηκε και με τα αιθέρια έλαια της ρίγανης και του θυμαριού από τους Paster et al. (1990). Η υπό κενού χρησιμοποίηση αιθέριου ελαίου θυμαριού σε φρούτα εσπεριδοειδών παρεμποδίζει την ανάπτυξη του μύκητα Penicillium digitatum.    

                                                                                               

Γενικές καλλιεργητικές φροντίδες των αρωματικών φυτών α) Προετοιμασία του εδάφους – Βασική λίπανση. Πριν τη φύτευση των φυτών το έδαφος καλλιεργείται βαθιά, γίνεται βασική λίπανση με μικτό λίπασμα (ή με οργανική ουσία, κοπριά) και ψιλοχωματίζεται. Όταν η φύτευση των φυτών θα γίνει εντός θερμοκηπίων, τότε είναι απαραίτητη η απολύμανση του εδάφους, η οποία γίνεται κυρίως με τη μέθοδο της ηλιοαπολύμανσης. β) Άρδευση και λίπανση. Η καλλιέργεια φρέσκων αρωματικών φυτών χρειάζεται αρκετή άρδευση, γιατί μόνο έτσι θα έχομε συνέχεια φρέσκιες 11 κορυφές που είναι ο στόχος μας. Βέβαια όχι πολύ συχνά γιατί έτσι χάνουν το άρωμά τους. Προσοχή χρειάζεται και στην υπερβολική λίπανση με άζωτο (Ν) που αυξάνει πολύ τη φυτική μάζα. γ) Καταπολέμηση ζιζανίων Η καταπολέμηση των ζιζανίων στα αρωματικά φυτά είναι απαραίτητη. Αυτό γίνεται ή με τον καθαρισμό απ’ αυτά ή με διάφορα ζιζανιοκτόνα αν και πρέπει να αποφεύγονται. Στο θερμοκήπιο καλύπτεται το έδαφος με μαύρο πλαστικό ή με βοτάνισμα.    

                                                                                   Καταπολέμηση εχθρών και ασθενειών Οι εχθροί και οι ασθένειες στα αρωματικά φυτά δεν αποτελούν πρόβλημα εκτός στα είδη που καλλιεργούνται υπό κάλυψη και θέρμανση. Η χρήση χημικών και φυτοφαρμάκων πρέπει να αποφεύγονται.                                                                                                                                          

Η συλλογή των αρωματικών φυτών Τα θεραπευτικά φυτά πρέπει να συλλέγονται τη στιγμή που βρίσκονται στο αποκορύφωμα της ανάπτυξής τους, που τότε βέβαια έχουν αναπτυχθεί στο μέγιστο οι ευεργετικές τους ιδιότητες. Αν συλλέξουμε το φυτό πριν ή μετά την κατάλληλη στιγμή, δεν είναι δυνατόν να πάρουμε απ’ αυτό τις θεραπευτικές ιδιότητες του στο βαθμό που επιθυμούμε. Πολύ γενικά μπορούμε να πούμε ότι η πιο κατάλληλη στιγμή για τη συλλογή των φυτών είναι πριν την καρποφορία. Το καλύτερο είναι να συλλέγουμε τα φυτά από τον τόπο που αυτοφύονται καθώς το κλίμα κάθε τόπου παίζει σημαντικό ρόλο 12 στις ιδιότητες τους. Ακόμη όμως κι αν δεν πρόκειται για το δικό του τόπο το φυτό μπορεί να έχει πολύτιμες ιδιότητες αν έχει προσαρμοστεί σ’ ένα τόπο ή αν έχει μεταφερθεί σε ένα τόπο με κλιματολογικές συνθήκες ανάλογες με εκείνες του τόπου που αυτοφύεται. Γενικά τα φυτά που καλλιεργούνται χάνουν ένα μέρος από τις ιδιότητές τους. Πρέπει να έχομε υπ’ όψη μας ότι συλλέγονται μόνο τα υγιή φυτά. Είναι καλό να τα μαζεύουμε όταν ο καιρός είναι ζεστός και ξηρός με ηλιοφάνεια.Ξήρανση – Διατήρηση Τα φυτά πρέπει να ξηραίνονται γρήγορα και μακριά από το φως του ήλιου, για να διατηρούν το άρωμά τους. Για να τα ξεράνουμε, πρέπει να τα αφήσουμε σε ένα μέρος ξηρό, θερμό και καλά αεριζόμενο, ή σε ένα ανοιχτό ντουλάπι που αερίζεται καλά. Η θερμοκρασία του χώρου πρέπει να είναι 20 – 31ο C. Αφού ξεραθούν τα φυτά, τα φυλάμε σε γυάλινα σκουρόχρωμα ή πήλινα δοχεία που να κλείνουν καλά και να είναι μακριά από το φως του ήλιου. Τα αποξηραμένα φυτά διατηρούν τις ιδιότητές τους για ένα χρόνο περίπου. Αν έχουν όμως λίγη υγρασία, θα μουχλιάσουν. Πρέπει να σημειώσομε στα δοχεία την ημερομηνία φύλαξης που έτσι θα τα χρησιμοποιήσομε τον ορισμένο χρόνο. Όσον αφορά τη χρήση των αρωματικών φυτών στην μαγειρική, θα πρέπει να έχομε υπ’ όψη μας ότι δεν πρέπει να βράζουν σε δυνατή φωτιά, γιατί έτσι χάνουν πολλές από τις ιδιότητές τους. Αν το φαγητό μας χρειάζεται δυνατή φωτιά μπορούμε να τα προσθέσομε στο τέλος. Είναι καλύτερο να 13 χρησιμοποιούμε στο ίδιο φαγητό διάφορα αρωματικά και σε μικρές ποσότητες. Για την παρασκευή βρασταριού, δεν πρέπει το φυτικό υλικό να βράζει με το νερό ούτε και η εμβάπτιση του βοτάνου αρκετό χρόνο στο νερό. Επίσης η μη άμεση κατανάλωση (εκτός αν τοποθετηθεί στο ψυγείο) οξειδώνει, σκουραίνει και στυφίζει το ρόφημα. Στα κυριότερα εμπορικά κατατάσσονται το τσάι του βουνού, το φασκόμηλο, το χαμομήλι, η δάφνη, η μέντα, ο δυόσμος, το κύμινο, η λεβάντα, το μελισσόχορτο. Ο κρόκος της Κοζάνης και η μαστίχα της Χίου είναι τα μόνα προϊόντα αρωματικών φυτών για τα οποία υπάρχει οργανωμένη παραγωγή, επεξεργασία, τυποποίηση και εμπορία στο πλαίσιο της δραστηριότητας του «Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Κοζάνης» και της «Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου».  

                                                                                                           

Η αξία των αρωματικών φαρμακευτικών και γενικά των φυτών για την επιβίωση των περισσοτέρων οικοσυστημάτων. Η συνεισφορά τους και στη διατήρηση των περιβαλλοντικών συνθηκών είναι μεγάλη, γιατί ρυθμίζουν το κλίμα και διατηρούν την ποιότητα της ατμόσφαιρας, διατηρώντας το κατάλληλο επίπεδο οξυγόνου, μέσω της φωτοσύνθεσης. Καθαρίζουν το νερό και σταθεροποιούν την υδρολογία κατακρατώντας τα επιφανειακά νερά. Συνεισφέρουν στη διαδικασία σχηματισμού του εδάφους διασφαλίζοντας τη γονιμότητα του. Αφομοιώνουν τα απόβλητα και απορροφούν και καταστρέφουν τους ρύπους. Παρ’ όλες αυτές τις ευεργετικές προσφορές της χλωρίδας στον άνθρωπο και γενικότερα στη λειτουργία του περιβάλλοντος, ο άνθρωπος τείνει να καταστρέψει όλη αυτή την ωφέλεια, με την εισαγωγή σκόπιμα ή τυχαία ξενικών ειδών που διαταράσσουν τη λειτουργία των οικοσυστημάτων π.χ. ο ευκάλυπτος. Επίσης με τη χρήση αγροχημικών προϊόντων και μονοκαλλιεργειών, μειώνεται η γενετική ποικιλότητα και εξαφανίζονται πολλά είδη. Ένας σημαντικός λόγος είναι και η καταπάτηση από τον άνθρωπο της γης είτε για δημιουργία κατοικίας ή για δημιουργία καλλιεργήσιμης γης. Η καταστροφή του φυτικού βασιλείου, έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή του ζωικού βασιλείου αφού έχει άμεση εξάρτηση από αυτό. Από τα παραπάνω συμπεραίνομε ότι η ανάγκη προστασίας του συνόλου της χλωρίδας που υπάρχει είναι αναγκαία και κυρίως η προστασία των ενδημικών ειδών. Χαρισματικοί ενδημικοί οργανισμοί έχουν σημαντική οικοτουριστική αξία και μπορεί να αποτελέσουν εθνικά ή τοπικά σύμβολα. 

                                                  πηγες                                                                                                              ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ  http://www.notiakynouria.gov.gr                                                                                                                                                                                                               Τα άγρια βότανα  χρησιμοποιούνται παραδοσιακά από τους Ικαριώτες για τσάι:

Το τοπικό «τσάι του βουνού» που φτιάχνεται από αποξηραμένα βότανα που ευδοκιμούν στο νησί και τα οποία απολαμβάνουν οι Ικαριώτες σαν «ένα κοκτέιλ στο τέλος της μέρας». με άγρια μαντζουράνα, το φασκόμηλο, ένα είδος τσαγιού μέντας το φλισκούνι, το δεντρολίβανο και ένα ποτό που το φτιάχνουν βράζοντας πικραλίδες και προσθέτοντας και λίγο λεμόνι 

Η Ντομάτα και τα μυστικά της

         Kατακόκκινη και ζουμερή, πρωταγωνιστεί χρόνια στις σαλάτες μας και φτιάχνει τις πιο νόστιμες σάλτσες. Ωστόσο, η ντομάτα δεν είναι μόνο μία: Οι βοτανολόγοι μετρούν δεκάδες είδη (ροζ ντομάτες, ντομάτες που δεν κοκκινίζουν ποτέ, ντομάτες-τσέρι, ντομάτες μπονσάι, πομοντόρια κλπ.). Μπορεί μάλιστα να ακούγεται παράξενο, αλλά οι ντομάτες ανήκουν στην ίδια οικογένεια με την πατάτα, τη μελιτζάνα και τον καπνό (των σολανωδών). Στην Ευρώπη, όπου εμφανίστηκε τον 16ο αιώνα, πάνω από 200 χρόνια θεωρούνταν δηλητηριώδης καρπός και γι’ αυτό χρησιμοποιούνταν μόνο για διακοσμητικούς σκοπούς σε κτήματα και κήπους. Σιγά-σιγά, όμως, κάποιοι τη δοκίμασαν και από τότε άνοιξαν ένα λαμπρό γευστικό, αλλά και θρεπτικότατο πεδίο στον τομέα της γαστρονομίας. Αν και από βοτανολογική άποψη η ντομάτα θεωρείται φρούτο, ωστόσο, επειδή δεν διαθέτει την γλυκύτητα των άλλων φρούτων, αλλά η γεύση της είναι όξινη, δεν καταναλώνεται ως επιδόρπιο. Πρόκειται για «βόμβα» γεύσης και βιταμινών και, όπως θα δούμε, βάσει επιστημονικών ερευνών, «βάλσαμο» για την υγεία μας. 



Το προφίλ μιας ντομάτας 
● Οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία της ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, προστατεύουν από τον καρκίνο, ρυθμίζουν το σάκχαρο, βοηθούν στη μείωση της χοληστερίνης και ενισχύουν τα οστά. 
● Είναι εξαιρετική πηγή βιταμινών Α, C και Κ, καλίου και μαγγανίου. Επίσης, είναι πολύ πλούσια σε βιταμίνη Ε (α-τοκοφερόλη), θειαμίνη, νιασίνη, βιταμίνη Β6, φυλλικό οξύ, μαγνήσιο, φώσφορο, χαλκό και β-καροτένιο. 
● Έχει ισχυρή αντιοξειδωτική ­δράση, κυρίως λόγω της υψηλής της περιεκτι­κότητας σε λυκοπένιο.
Συμπέρασμα Είναι έξοχη επιλογή, επειδή αποδίδει ελάχιστες θερμίδες και είναι πολύ πλούσια σε ωφέλιμα για την υγεία θρεπτικά συστατικά.
Τιp: Η απορρόφηση και η συγκέντρωση του λυκοπενίου φαίνεται να είναι υψηλότερη όταν η ντομάτα είναι μαγειρεμένη, γι’ αυτό προτιμάτε να καταναλώνετε ψητές ντομάτες ή σάλτσες ντομάτας. Επίσης, επειδή το λυκοπένιο, το β-καροτένιο, η βιταμίνη Α και η βιταμίνη E είναι λιποδιαλυτά συστατικά, καλό είναι πάντα να συνοδεύεται με μία κουταλιά ελαιόλαδο για καλύτερη απορρόφηση. 



Τι έδειξαν οι έρευνες; 
Αντικαρκινική προστασία 
● Μετα-ανάλυση 21 με­λετών, που δημοσιεύτηκε στο επι­στη­μονικό περιοδικό «Cancer Epidemiology Bio­mar­kers and Preven­tion» (Επιδη­μιολογία Βιοχημικών Δεικτών και Αντι­μετώπισης Καρκίνου), επιβεβαιώνει ότι η κατανάλωση ντομάτας, και ειδικότερα μαγειρεμένης ντομάτας, παρέχει αυξημένη προστασία έναντι του καρκίνου του προστάτη. Όταν τα δεδομένα των 21 ερευνών συνδυάστηκαν και αναλύθηκαν, έδειξαν ότι όσοι έτρωγαν ωμές ντομάτες σε μεγάλη ποσότητα είχαν 11% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του προστάτη, ενώ αυτοί που έτρωγαν μαγειρεμένες ντομάτες και προϊόντα τους είχαν ακόμη καλύτερη προστασία, με 20% λιγότερες πιθανότητες. Ακόμη και όσοι έτρωγαν μόνο μία ωμή ντομάτα την ημέρα παρουσίασαν μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη κατά 3%. Αλλά και κατά την εμφάνιση καρκίνου του προστάτη, το λυκοπένιο συμβάλει στο να γίνει η ασθένεια λιγότερο επιθετική.
● Επίσης, ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η προστασία που παρέχει το λυκοπένιο έναντι του καρκίνου του παγκρέατος, καθώς μελέτες έδειξαν ότι όσοι κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες ντομάτας είχαν μέχρι και 31% μειωμένες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του παγκρέατος. 



Ωφέλιμη για τα αγγεία 
Στα ευεργετικά οφέλη της ντομάτας συγκαταλέγεται η δράση της έναντι της αθηροσκλήρωσης. Αυτό μπορεί να αποδοθεί κυρίως στο κάλιο, στη βιταμίνη Β6, στη νιασίνη και στο φυλλικό οξύ που περιέχει. Η χορήγηση νιασίνης (στη θεραπευτική της μορφή) θεωρείται εδώ και χρόνια ασφαλής μέθοδος για τη μείωση της χοληστερίνης, ενώ δίαιτες πλούσιες σε κάλιο έχουν δείξει ότι μπορούν να μειώσουν την αρτηριακή πίεση. Επίσης, η βιταμίνη Β6 και το φυλλικό οξύ απαιτούνται για τη μετατροπή της επικίνδυνης ουσίας ομοκυστεΐνης σε άλλα αβλαβή μόρια. Η ομοκυστεΐνη έχει βρεθεί ότι καταστρέφει τα τοιχώματα των αγγείων και έχει συσχετιστεί άμεσα με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης εμφραγμάτων. 



. 

Λυκοπένιο, το θαυματουργό 

Το λυκοπένιο είναι μια χρωστική φυτοχημική ένωση που προσδίδει και το κόκκινο χρώμα στις ντομάτες. Σε μικρότερες περιεκτικότητες, υπάρχει στο καρπούζι, στις φράουλες και στο γκρέιπφρουτ. Έχει γίνει πολλές φορές αντικείμενο έρευνας για τις ισχυρές αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, καθώς εξουδετερώνει την καταστροφική επίδραση των ελεύθερων ριζών στον οργανισμό. Τα αποτε­λέσματα του λυκοπενίου έχουν επανειλημμένως μελετη­θεί σε ανθρώπους και έχουν δείξει ότι προστατεύει από διάφορες μορφές καρκίνου, όπως του προστάτη, του πρωκτού, του μαστού, του ενδομη­τρίου, των πνευμόνων και του παγκρέατος.   της  Φωτεινής Βασιλοπούλου  www.vita.gr                                                                                                                                           

Βελτιώστε την γεύση της τομάτας σας με Σκόρδο

Θέλετε να βελτιώσετε τη γεύση της τομάτας σας; Χρησιμοποιήστε το σκόρδο. Η Φύτευση βολβών σκόρδου  κοντά στα φυτά τομάτας, δεν θα βελτιώσει μόνο τη γεύση τους , αλλά θα μειώσει επίσης τους μύκητες και θα  βελτιώσει τη συνολική ποιότητα των φυτών σας.

. Πως να  ωριμάσουν οι ντομάτες σας σε εσωτερικούς χώρους! Οι ντομάτες ωριμάζουν από τη βάση προς την κορυφή και από μέσα προς τα έξω.Έτσι, ποτέ δεν πρέπει να τις βάζετε σε κάποιο  περβάζι.Αυτό θα τις μετατρέψει σε κόκκινες, όχι όμως και ώριμες Αυτό που πρέπει  να κάνετε είναι να τις βάλετε σε ένα ζεστό, σκοτεινό σημείο και να τις καλύψετε  με ένα  φύλλο εφημερίδας. έτσι θα συνεχιστεί η διαδικασία ωρίμανσης,τους η οποία είναι εσωτερική.Το  Φως σε αυτή τη μέθοδο   δεν είναι πλέον αναγκαίο. 

Οι Ντομάτες χρειάζονται  ασβέστιο  για να επιτύχουν τη καλύτερη δυνατή  γεύση τους,. Κατά τη φύτευση των φυτών της τομάτας σας συν τρίψετε   (σε σκόνη) περίπου 4 ή 5 τσόφλια  αυγών και βάλτε τα στο κάτω μέρος της τρύπας που θα φυτέψετε .Στη συνέχεια τοποθετήστε το φυτό της τομάτας σας στην κορυφή. και σκεπάστε με καλό χώμα 

Για να Γλυκάνετε τις ντομάτες σας κάντε ενα  ψέκασμα  με μαγειρική σόδα στο έδαφος γύρω από τα φυτά της τομάτας σας. 

Κόβοντας τα "κορόιδα" από ένα φυτό ντομάτας θα βοηθήσετε το φυτό να διοχετεύσει τη δύναμή του για να  αυξήσει τα φρούτα αντί για τα φύλλα, του Ετσι θα πάρετε μεγαλύτερες και υγιέστερες ντομάτες Το  Κούρεμα οποιαδήποτε από τα υποκαταστήματα  στο κάτω μέρος του φυτού της τομάτας που φτάνει στο έδαφος θα βοηθήσει  να αποκρούσει τα έντομα και τις αρρώστιες                                                                                                                                                                                                                                                             «Βάλετε αλουμινόχαρτο γύρω από το κάτω μέρος των φυτών της τομάτας σας, και ο ήλιος θα αντανακλά το κάτω μέρος της ντομάτας ετσι οι ντομάτες σας θα ωριμάσουν πιο γρήγορα                                                                                                                                                    Φυτέψετε " κατιφέδες στη βάση της τομάτας σας... είναι ένα μεγάλο φυσικό απωθητικό παρασίτων ! "                                                                                                  "Ποτίζετε με συνέπεια την ίδια ώρα κάθε μέρα.

Το κρασί και τα αμπέλια των αρχαίων Ικαρίων και το Πράμνιο ... Δαιμόνιο

     πηγη

Ο Πράμνειος Οίνος και ο θεός Διόνυσος
Η Αρχαία Ικαρία ήταν παραγωγός του περίφημου Πράμνειου Οίνου. Ο Ομηρικός ύμνος εις Διόνυσον (ΧΧΧΙV) μνημονεύει 6 περιοχές που αναφέρονται ως τόποι που γεννήθηκε ο Διόνυσος (Δράκανο, Ικάρου ανεμόεσσα, Νάξος, Αλφειός, Θήβα, όρος Νύσα). Από αυτούς οι δύο (Δράκανο Ικάρου ανεμόεσσα) είναι στην Ικαρία. Αλλά, και οι άλλοι τόποι δεν είναι άσχετοι με την Ικαρία. Αν σηματοδοτήσει κανείς στο χάρτη αυτά τα τοπωνύμια θα διαπιστώσει ότι βρίσκονται περίπου στην ίδια ευθεία. Στο θαλάσσιο δρόμο που ένωνε την Ιωνική ακτή με την Ελληνική Χερσόνησο, και που έχει την Ικαρία στο κέντρο του. Τον ίδιο αυτό δρόμο που είχαν σηματοδοτήσει και τα ιερά της Αρτέμιδας (Έφεσος, Νάς Ικαρίας, Αμφιάρειο).
Στην Ικαρία, είναι ολοζώντανες διάφορες ιστορίες για νέους που τους είχαν αρπάξει οι Πειρατές, αλλά ξέφυγαν και κρύφτηκαν στο βουνό της Ικαρίας. Αρκετά σόγια αναφέρουν τέτοιο γεννήτορα. Ο μύθος λεει ότι και ο Διόνυσος είχε μια τέτοια επαφή με τους τότε πειρατές. Τον πήραν από την Ικαρία και πήγαιναν να τον πουλήσουν σκλάβο. Αυτός τους είπε ότι είναι Θεός και μάλιστα της γονιμότητας, της απόλαυσης της φύσης και φυσικά του οίνου, αλλά εκείνοι δεν τον πίστεψαν εκτός από ένα ναυτόπουλο (που τελικά σώθηκε). Τα όσα περιγράφονται είναι μάλλον από την επίδραση του Πράμνιου οίνου. Να πως τα περιγράφει, γλαφυρά, ο Απολλόδωρος:

“Θέλοντας να περάσει απ’ την Ικαρία στη Νάξο μίσθωσε ένα πειρατικό των Τυρρηνών. Εκείνοι αφού τον έμπασαν μέσα, παρέκαμψαν τη Νάξο κι έβαλαν πλώρη κατά την Ασία για να τον πουλήσουν. Κι ο Διόνυσος έκανε φίδια τα κουπιά κα ιτο κατάρτι κι όλο το σκάφος το γέμισε με κισσό και μελωδίες από αυλούς. Οπότε οι πειρατές καταλαμβάνονται από μανία και ρίχνονται στη θάλασσα όπου γίνονται δελφίνια. Έτσι οι άνθρωποι πίστεψαν οτι είναι θεός και τον τιμούσαν”

Το γεγονός ότι ο Διόνυσος, όταν ήταν νεαρός και άγνωστος έμενε στην Ικαρία, είναι πολύ ενδιαφέρον. Ο αρχαιολόγος Θ. Κατσαρός, σε μια εξαίρετη πραγματεία του υπογραμμίζει την πληθώρα των τοπωνυμίων της Ικαρίας που σχετίζονται με το Διόνυσο.

Η υπόθεση ότι η Ικαρία είναι η πατρίδα του Διονύσου και του κρασιού ενισχύεται ακόμη και από το αρχαίο μύθο του Ικάριου, του πρώτου ανθρώπου που έφτιαξε οίνο. Όψιμες μεταγραφές του μύθου τοποθετούν τον Ικάριο στην Αττική. Ο Απολλόδωρος αναφέρει:

“Όταν πέθανε ο Εριχθόνιος και θάφτηκε στο ίδιο τέμενος της Αθηνάς, έγινε βασιλιάς ο Πανδίων, και στα χρόνια της βασιλείας του ήλθαν στην Αττική η Δήμητρα και ο Διόνυσος. Την Δήμητρα την υποδέχτηκε στην Ελευσίνα ο Κελεός και τον Διόνυσο ο Ικάριος, που παρέλαβε απ’ αυτόν ένα κλήμα κι έμαθε την οινοποιία”.

Είναι γνωστή η σχέση των Ικαρίων με την περιοχή του Διονύσου της Αττικής. Ωστόσο, ο οίνος ήταν τόσο δυνατός που όταν τον ήπιαν οι δούλοι του παραφέρθηκαν, και μάλιστα σκότωσαν τον ίδιο τον αφέντη τους τον Ικάριο. Το δίδαγμα είναι ότι ο οίνος πρέπει να πίνεται με προσοχή, και μάλιστα, καλό είναι να τον αναμειγνύει κανείς με νερό, και να κάνει κράμα-κρασί. Σήμερα, ο Πράμνειος Οίνος της Ικαρίας είναι από τους λίγους υψηλόβαθμους που έχουν απομείνει. Οι σημερινοί Καριώτες έχουμε την ευτυχία να γευόμαστε Οίνο, και ξέρουμε πώς μπορεί να παραφερθεί κανείς μεθώντας με τέτοιο κρασί. Μάλιστα, το καλοκαίρι, τους μήνες που δεν έχουν “ρο”, ξέρουμε ότι “θέλει νερό” γιατί τότε μεθάει κανείς ευκολότερα. Βάζουμε λοιπόν νερό και μετατρέπουμε τον Πράμνειο Οίνο σε κρασί. Το εθιμοτυπικό που υπάρχει σήμερα στην Ικαρία γύρω από το κρασί δείχνει ότι οι κάτοικοι αυτού του νησιού έχουν καλά καταλάβει το δίδαγμα του μύθου του Ικάριου.

Κυκεώνας: Το Ικαριακό “κοκτέϊλ”

Η αρχαία γραμματολογία έχει συχνές αναφορές στον Πράμνιο Οίνο. Η Κίρκη κερνάει τους συντρόφους του Οδυσσέα ένα κοκτέϊλ από τυρί, μέλι ξανθό, αλεύρι και “Οίνο Πράμνειο”. Μόλις αυτοί το ήπιαν, τους έκανε γουρούνια (Οδύσσεια, Κ. Στίχοι230-240). Φαίνεται ότι μέθυσαν και άλλαξαν συμπεριφορά, ‘γίναν σαν τα ζώα Είναι εκπληκτικό ότι αυτά ακριβώς τα προϊόντα είναι και τα περιώνυμα της παραδοσιακής Ικαριακής παραγωγής. Εκτός από το αλεύρι, τα άλλα προϊόντα έχουν έντονη σημερινή παρουσία.
Μάλιστα, το τυρί αυτής της συνταγής είναι ...κατσικίσιο, δηλαδή καθούρα. Αυτό μαθαίνουμε από την Ιλιάδα:

Μια νησιωτοπούλα, η Εκαμήδη από την Τένεδο, κέρασε τον σοφό γερο-Νέστορα και την παρέα του ένα κοκτέϊλ, τον περίφημο κυκεώνα. Για την ακρίβεια, άπλωσε στο τραπέζι “κρεμμύδι, προσφάγι για το πιοτό, και μέλι φρέσκο και μαζί του άγιου κριθαριού τον καρπό”. Στη μέση του τραπεζιού έβαλε και ένα βαρύ μεγάλο ποτήρι, περίτεχνα διακοσμημένο, για να πιουν από κοινού. Όταν ήταν γεμάτο δύσκολα το σήκωνε να πιει κανείς, εκτός από τον ιδιοκτήτη του τον ίδιο το Νέστορα, που μάλιστα το είχε φέρει από το σπίτι του, από την Πύλο.

“Μέσα σ’ αυτό τους ανακάτωσε η γυναίκα η όμοια με θεές νερό με κρασί Πράμνειο, έξυσε με χάλκινη ξύστρα κατσικίσιο τυρί, και πασπάλισε άσπρο κριθαρένιο αλεύρι. Ύστερα, αφού ετοίμασε τον κυκεώνα, τους είπε να πιουν. Εκείνοι ήπιαν πρώτα κ’ έσβησαν τη δίψα που τους ξέραινε το λαιμό, κ’ έπειτα πήραν να κουβεντιάζουν μεταξύ τους για να περάσουν ευχάριστα την ώρα τους με λόγια”.Εδώ, εκτός από την συνταγή του κυκεώνα έχουμε και ένα πολύ γνωστό παραδοσιακό εθιμοτυπικό, με την γυναίκα-γνώστρια να ετοιμάζει για την παρέα το τραπέζι, και την λιτή τροφή να προσφέρεται, με σκοπό να πίνουν οι ομοτράπεζοι και κουβεντιάζουν για να περάσουν ευχάριστα. Μάλιστα, λίγο αργότερα, όταν ο Πάτροκλος φέρνει στη σκηνή του Νέστορα τον βαριά τραυματισμένο Μαχάονα, τον γιο του περίφημου γιατρού της αρχαιότητας Ασκληπιού, η Εκαμήδη του δίνει να πιει από τον κυκεώνα, για να γίνει καλά.
Αυτό το τελετουργικό, με επίκεντρο τον Πράμνειο Οίνο και τις σπουδαίες ιδιότητές του, απασχόλησε και τον Πλάτωνα. Ο Σωκράτης, συνομιλώντας με τον Ίωνα, τον ρωτάει χρησιμοποιώντας την μαιευτική μέθοδο:

“Σωκράτης: Και η τέχνη του ραψωδού είναι διαφορετική από την τέχνην του ηνιόχου;
Ίων: Ναι.
Σωκράτης: Και εφ’ όσον είναι διαφορετική, είναι γνώσις αναφερόμενη εις πράγματα διαφορετικά.
Ίων: Ναι.
Σωκράτης: Και πάλιν: Όταν ο Όμηρος διηγείται ότι εις τον τραυματισμένον Μαχάονα, η παλλακίς του Νέστορος, η Εκαμήδη, του δίδει ένα ρόφημα να πίνει: Και αυτό το λέιε πάνω-κάτω:
“Από κρασί Πραμνιώτικο και γιδοτύρι ξύνει
Μέσα, με ξύστρα χάλκινη. Και από κοντά κρεμύδι
Να συνοδέψει το πιοτό...”
Αυτά, αν σωστά τα λεει ο Όμηρος ή όχι εις ποίαν τέχνην ανήκει να το κρίνει μετ’ ακριβείας; Εις την τέχνην του ιατρού ή του ραψωδού;
Ίων: Εις την τέχνην του ιατρού.
Σωκράτης: Και πάλιν όταν λέγει ο Όμηρος....”Ο Πλάτωνας επανέρχεται στον Πράμνειο Οίνο στην ΠΟΛΙΤΕΙΑ, συνδέοντάς τον ακόμη μια φορά με την Ιατρική:

“-Και μικρότερη τάχα ντροπή το νομίζεις νάχη κανείς την ανάγκη της ιατρικής, όχι ότνα πρόκειται για τίποτα πληγές ή για κάτι τυχαίες επιδημικές αρρώστιες, αλλά επειδή από τη μαλθακή ζωή και τη δίαιτα που αναφέραμε γεμίζει το σώμα του, καθώς οι βάλτοι, από αέρια και αναθυμιάσεις, και αναγκάζει τους κομψούς μας τους Ασκληπιάδες να βρίσκουν ονόματα, εμφράξεις και κατάρρους, για τις αρρώστειες του;
-Και πραγματικώς νέα είναι και αλλόκοτα αυτά τα ονόματα για τις αρρώστιες.
-Που βέβαια δεν θα υπήρχαν, καθώς φαντάζομαι, στην εποχή του Ασκληπιού. Και το συμπεραίνω, επειδή οι δυό του γυιοί, στην πολιορκία της Τροίας δεν μάλλωσαν τη γυναίκα, που έδωσε στον πληγωμένο Ευρύπυλο να πιει Πραμνιώτικο κρασί με πασπαλισμένο από πάνω άφθονο αλεύρι και ξυσμένο τυρί, που τάχουν για φλεγματικά, ούτ’ έκαμαν καμιά παρατήρηση στον Πάτροκλο, που τον γιάτρευε.
-Να πούμε όμως την αλήθεια, δεν ήταν και πολύ κατάλληλο το πιοτό για έναν άνθρωπο σε αυτή την κατάσταση.-Δεν θα το κρίνης έτσι, αν λάβης υπ’ όψη σου πώς οι Ασκληπιάδαι παλιότερα, πριν να φανή ο Ηρόδικος, Δε γνώριζαν, καθώς λένε, απ’ αυτή την παιδαγωγική ιατρική”

Είναι φανερό ότι οι αρχαίοι Έλληνες είχαν εντοπίσει ειδικά στο κρασί της Ικαρίας σπουδαίες ιδιότητες, σχεδόν μαγικές. Και φαίνεται ότι δεν ήταν μόνο το κρασί της Ικαρίας αλλά και τα άλλα Καριώτικα προϊόντα, το μέλι, το κατσικίσιο τυρί και το κριθαράλευρο που έκαναν τον Πράμνειο Οίνο ένα έξοχο ποτό για παρέα, για τέρψη αλλά και για να νοιώσει καλύτερα όχι απλά ένας οποιοσδήποτε τραυματίας, αλλά ο ίδιος ο γιός του γιατρού Ασκληπιού!

Το Πράμνιο ... Δαιμόνιο
Ένα τέτοιο κρασί δεν θα μπορούσε να μην πέσει στην προσοχή του Αριστοφάνη. Η μαρτυρία που έχουμε στους ΙΠΠΗΣ είναι αποκαλυπτική. Δυο δούλοι συζητούν, παραπέμποντας στον μύθο του Ικάριου και των δούλων του που ήπιαν το κρασί. Ωστόσο, οι δούλοι κρατούν μάσκες και παίζουν θέατρο, κοροϊδεύοντας τους πολιτικούς. Ο ένας φοράει το προσωπείο του στρατηγού Δημοσθένη και ο άλλος του στρατηγού και πολιτικού Νικία, και διαμαρτύρονται για το ξύλο που τρώνε από τον Κλέωνα.

Β’ Δούλος (Νικίας): Το καλύτερο λοιπόν για μας είναι να πεθάνουμε.
Α’ Δούλος (Δημοσθένης): Σκέψου τότε πώς θα πεθάνουμε σαν άντρες.
Β’: Πώς αλήθεια; Πώς θα πεθάνουμε σαν άντρες; Ας πιούμε αίμα ταύρου! Ο θάνατος του Θεμιστοκλή είναι ο προτιμότερος από όλους.
Α’: Όχι μα το Δία! Κάλλιο να πιούμε άκρατο οίνο για το αγαθό δαιμόνιο. Ίσως έτσι μας κατεβεί καμιά καλή ιδέα..
Β’: Ά ναί, άκρατο οίνο! Το πώς θα πιούμε τώρα λογαριάζεις! Και γίνεται μεθυσμένος άνθρωπος να σκεφτεί κάτι σωστό;
Α’: Αληθινά το λες φίλε; Είναι ένας μωρολογονεροκανατάς! Τολμάς να αρνηθείς στο κρασί την έμπνευση; Και μπορείς να βρεις κάτι καλύτερο από το κρασί γι αυτό; Τάχα Δε βλέπεις πως όταν οι άνθρωποι πίνουν, τότε πλουτίζουν, πετυχαίνουν, κερδίζουν τις δίκες τους, γίνονται ευτυχισμένοι και βοηθούν τους φίλους τους; Έλα, τρέχα και φέρε μου γλήγορα μια κανάτα κρασί, για να ποτίσω το μυαλό μου και πω κάτι ξυπνό!
Β’: Δυστυχία! Τι τάχα να μας μαγειρεύει αυτό σου το πιοτί;
Α’: Κάτι καλό. Φέρε το όμως...
(ο Β’ δούλος πάει και κλέβει κρασί από το αφεντικό)
Α’: Χύσε μου μπόλικο άκρατο οίνο, όπως αν ήταν για σπονδή.
Β’: Πάρε και πρόσφερε σπονδή στο αγαθό δαιμόνιο.
Α’: Ρούφα, ρούφα το Πράμνιο δαιμόνιο! (έπειτα που άδειασε το ποτήρι:) Ω αγαθό δαιμόνιο, δική σου είναι αυτή η ιδέα όχι δική μου!”Είναι εντυπωσιακή η παρομοίωση του Πράμνειου Οίνου με το αίμα του ταύρου. Επίσης, ότι άκρατος οίνος και Πράμνειος οίνος είναι συνώνυμα. Τέλος, ο συντηρητικός Νικίας δεν μπορεί να νοιώσει ελεύθερος και χαλαρός, ενώ ο Δημοσθένης τον προτρέπει να πιει και να ευφρανθεί, να αισθανθεί το πνεύμα του Πράμνειου οίνου και να ξεχάσει τον πόνο του.

Πού ήταν άραγε τα αμπέλια του Πράμνειου Οίνου;
Θα πρέπει κανείς να τα αναζητήσει στα ορεινά. Η Οινόη, όπως δηλώνει και το όνομά της, θα πρέπει να ήταν το επίνειο της εμπορίας καριώτικου κρασιού. Επομένως, η περιοχή του Κοσκινά, ιδιαίτερα η νότια πλευρά του Κάστρου, ανάμεσα στον Κοσκινά και στην Πούντα, με τη μεγαλύτερη έκθεση στον ήλιο, θα πρέπει να είναι το επίκεντρο των αμπελώνων.
Ωστόσο, είναι αξιοπρόσεκτο και ένα ιδιαίτερο γεωμορφολογικό χαρακτηριστικό που δεν έχει επαρκώς ερευνηθεί. Στην νότια πλευρά της οροσειράς, ακριβώς κάτω από την κορυφογραμμή, υπάρχουν πλατώματα που κάποτε θα πρέπει να ήταν ενωμένα και να αποτελούσαν μια ενιαία επίπεδη ζώνη από το Μαυράτο μέχρι την Πούντα. Είναι η περιοχή της οροσειράς του Αθέρα που σήμερα φέρει ακόμη το όνομα Πράμνος, όχι τυχαία..
Η ζώνη αυτή εμφανίζεται και μετά τον Μαγγανίτη, πάνω από το Καρκινάγρι. Με τις διαβρώσεις των εδαφών πολλά τμήματα αυτού του ιδιόμορφου “σκαλοπατιού” θα πρέπει να κατέρρευσαν. Σε αυτή την στενή και επίπεδη λωρίδα, που είναι υπήνεμη, θα πρέπει να υπήρχαν επίσης αμπελώνες. Η πληθώρα των οικισμών που βρίσκονται σε εκείνη την υψομετρική ζώνη ισχυροποιεί αυτή την υπόθεση: Οικισμός Καρναούς, Κεχρίτης, Κάμπα, Παγγεράτο ή Παριανάδο, Αστάχυ, Ραφέδο, Τσαμπατάτο, Βαρδαράδο, Βρουχοί, Κελιά, Σύριγγας, Δάσος Μαγγανίτη, της ελιάς Κάμπος, Κουμαρό, Αγ. Γιάννης Θεολόγος. Συνέχεια αυτής της ζώνης είναι το Αμάλου και η Λαγκάδα, το παροιμιώδες άκρο της Ικαριακής Αφάνειας και σημαντικό παραγωγικό κέντρο για αυτή την περίοδο.

Αυτοί οι οικισμοί θα πρέπει να έχουν πολύ παλιά ιστορία. Υποθέτω ότι θα πρέπει να είναι, μαζί με τους αμπελώνες του Κοσκινά, οι αρχαίοι αμπελώνες του Πράμνειου Οίνου. Θα πρέπει να είχαν σύνδεση μεταξύ τους με δρόμο ή μονοπάτι, και παράλληλα θα είχαν σύνδεση με τις παραθαλάσσιες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας, και ιδίως με την Οινόη. Μια ανασκαφή και σε αυτή την περιοχή, θα μπορούσε να δώσει πολλά.

Μια Ιστορία που δεν έχει γραφτεί ακόμη
Μετά την κλασσική Ελλάδα, κατέρρευσαν τα δίκτυα εμπορίου των αρχαίων Ελλήνων. Οι παράκτιες πόλεις της Ικαρίας (Δράκανο, Θέρμαι, Οινόη, Νάς), που ήταν βασισμένες στο εμπόριο θα πρέπει να ερημώθηκαν. Ήδη επί Ρωμαίων η Ικαρία αναφέρεται ως έρημη. Τι συνέβη;

Θα πρέπει όσοι έμειναν στο νησί, να αποσύρθηκαν στα ορεινά, και ιδιαίτερα στην παραγωγική ζώνη του Πράμνειου Οίνου. Τότε ουσιαστικά θα πρέπει να δομήθηκε το αυτόνομο Ικαριακό νοικοκυριό και όχι στην περίοδο της μεταβυζαντινής πειρατείας, όπως πιστεύουμε σήμερα.. Επομένως, δεν θα πρέπει να μιλάμε για τον αιώνα της αφάνειας, αλλά για πολλούς αιώνες επιβίωσης και προσαρμογής αυτόνομων και συνεχώς διευρυνόμενων νοικοκυριών, με απόλυτη αυτάρκεια, μέσα στην Ικαριακή φύση.

Η μεγάλη παραγωγική δύναμη της Ικαριακής φύσης και τα διάσπαρτα νερά κατά μήκος του Αθέρα, ευνόησαν τον πρωτότυπο οικιστικό τύπο της αραιής κατοίκησης, δηλαδή της επιβίωσης σε επικλινές δασωμένο έδαφος. Η τροφοσυλλογή, η αιγοτροφία, η μελισσοπαραγωγή, η καροβυνοποιία και φυσικά η αμπελουργία αναπτύχθηκαν σε συνθήκες αυτάρκειας.
Διατηρήθηκαν οι αρχαίες ελληνικές τεχνικές, που επιβιώνουν ακόμη και σήμερα. Διατηρήθηκαν έτσι και τα ήθη και έθιμα. Διαμορφώθηκε η κοινωνία των ίσων και η κοινωνία των ελαχίστων. Διαμορφώθηκε η Ικαρία της Ουτοπίας.
Οι κάτοικοι ζούσαν ελεύθεροι, μακρόβιοι, χωρίς ταξικές αντιθέσεις, χωρίς διευρυμένη αγορά και εμπόριο. Η αλίμενη και ανεμόεσσα Ικαρία, και το τραχύ Ικάριο Πέλαγος διαμόρφωσαν ένα τείχος προστασίας. Μεσολάβησε ένα μικρό διάλειμμα κατά την Βυζαντινή περίοδο, οπότε και ξαναστήθηκαν τα δίκτυα εμπορίου και ορισμένοι Ικάριοι ξανακατέβηκαν προς την ακτή χωρίς να χάσουν την επαφή τους με την παραγωγική ζώνη του Αθέρα.
Αυτή η ζώνη γης κάτω από την κορυφογραμμή ήταν, επίσης, αόρατη από τη θάλασσα. Επομένως, θα πρέπει να παρέμεινε παραγωγική και την περίοδο της μεταβυζαντικής πειρατείας. Ασφαλώς και σταδιακά θα δημιουργήθηκαν και άλλοι οικισμοί στην υπόλοιπη Ικαρία, πάνω στις πλαγιές. Εκεί κυρίως διαμορφώθηκε το αντιπειρατικό Ικαριακό σπίτι. Δεν είναι τυχαίο, που ακριβώς κάτω από αυτή τη ζώνη του Αθέρα υπάρχουν τα σημερινά χωριά Ξυλοσύρτης, Χρυσόστομο, Πλαγιά, Μαγγανίτης, Καρκινάγρι. Επίσης, το σημερινό μονοπάτι που σώζεται ακόμη, περνάει από αυτή τη διαδρομή για να βγει στην Πούντα. Η πάνω γη θα πρέπει να εγκαταλείφθηκε. Οι κάτοικοι άλλαξαν ασχολίες και έγιναν κτηνοτρόφοι και ελαιοκαλλιεργητές. Η αμπελουργία ξεχάστηκε σε αυτή την περιοχή, με μόνη ίσως εξαίρεση την περιοχή της Κάμπας.
Αν λοιπόν η ζώνη αυτή, σχετίζεται με την αμπελουργική ιστορία της Ικαρίας και τη μετεξέλιξή της, τότε μπορεί να υποθέσει κανείς ότι άλλες παρόμοιες ζώνες σχετίζονταν με άλλες παραγωγικές εξειδικεύσεις. Υπάρχουν, εκτός από τις “από το βουνό προς τη θάλασσα” οικιστικές διαδοχές (Μεσαριά, Πέρα Μεριά, Άγιος Κήρυκος, Βόρεια περιοχή των Ραχών μέχρι τη θέλασσα), άλλες δύο σημαντικές ισοϋψείς οικιστικές διαδοχές:
Α) Μονοκάμπι-Πλωμάρι-Μηλιωπό, και Β) Κουνιάδοι-Βρακάδες-Προεσπέρα.
Η Ικαρία φαίνεται να έχει σημαντική οικιστική ιστορία, σημαντικές οικιστικές αναπροσαρμογές. Πολλά στοιχεία του Ικαριακού πολιτισμού, η γλώσσα, η γραφή, οι χοροί, τα έθιμα, το κτηνοτροφικό σύστημα, ερευνώνται σήμερα και δείχνουν ότι είναι εφάμιλλα της μοναδικότητας και της σημασίας του Πράμνειου Οίνου, και πέρασαν επίσης στην αφάνεια.

Στο σύνολό της η Ικαρία, μέχρι σήμερα, παραμένει ακόμη “αφανής” και ανεξερεύνητη. Ακόμη και από μας τους ίδιους τους Ικάριους.Το κρασί και τα αμπέλια των αρχαίων Ικαρίων

Μια σπουδαία ιστορία που δεν γράφτηκε ακόμη

Ηλίας Γιαννίρης

Πολεοδόμος, Χωροτάκτης, Δρ. ΕΜΠ