Εχει επιβιώσει εδώ και αιώνες καταφέρνοντας να εμφανίζεται, κάθε καλοκαίρι, μέσα από την καυτή άμμο και να σκορπάει ένα απαλό άρωμα με τα ολόλευκά του άνθη. Το κρινάκι της θάλασσας, ένα αγριολούλουδο που φύεται στα παράλια όλης σχεδόν της Ελλάδας, κινδυνεύει με εξαφάνιση εξαιτίας της ανθρώπινης παρέμβασης. Οικογένεια: Amaryllidaceae
Γένος: PancratiumΕίδος: Pancratium maritimum, Παγκράτιο το παράλιο, Κρίνος της θάλασσας, το κρινάκι της θάλασσας, Sea daffodil, Sand Lily. Αν και πρόκειται για ένα από τα προϊστορικά φυτά που διασώζονται μέχρι σήμερα στον ελλαδικό χώρο, εντούτοις η έλλειψη ενημέρωσης των πολιτών κάνει δύσκολη την επιβίωσή του. Κάθε χρόνο παρατηρείται να λιγοστεύει επικίνδυνα ο αριθμός των φυτών είτε από τα αυτοκίνητα που εισέρχονται μέχρι το ύψος της παραλίας είτε από εκείνους που τα κόβουν ή ακόμα κι από την επέμβαση των μηχανημάτων καθαρισμού των παραλιών από τα σκουπίδια που πετιούνται κατά τη διάρκεια επίσκεψης των λουομένων» «Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι μιλάμε για ένα αγριολούλουδο που δεν χρειάζεται περιποίηση για να επιβιώσει, ούτε καν νερό. Το μόνο που θέλει είναι να μην το... πατάμε και να μην το ξεριζώνουμε και αυτό θα συνεχίσει να ομορφαίνει τις παραλίες μας, σκορπώντας το μεθυστικό του άρωμα» 
Παγκράτιο το παράλιο
Το μυθικό κρινάκι της άμμου ονομάζεται Pancratiummaritimum (Παγκράτιο το παράλιο) από το ελληνικό Pancratium- παν + κραταιός, για την υποτιθέμενη φαρμακευτική δύναμη του φυτού, (Pandocrator) - παντοδύναμο, και το λατινικό Maritimum που σημαίνει "από τη θάλασσα-ακτή". Ονομάζεται ακόμα ασφόδελος της θάλασσας, κρινάκι του Αγίου Νικολάου και νάρκισσος της θάλασσας και το συναντάμε, από τη Χαλκιδική και τη Λήμνο μέχρι το Πήλιο, τη δυτική Πελοπόννησο, τα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη.
Το παγκράτιο εντυπωσιάζει για τον τόπο που επιλέγει να φυτρώνει (αμμούδες και αμμοθίνες) και την εποχή της ανθοφορίας του, το κατακαλόκαιρο. .Χρησιμοποιώντας τους ζωοδόχους ανέμους του καλοκαιριού ξεκινάει να ανθίζει στα μέσα του Ιουλίου, υπό την επίδραση των κυμάτων της θάλασσας και του αέρα που στέλνει σταγονίδια θαλασσινού νερού πάνω στα άνθη που παίρνουν το χρώμα της αγνότητας ιερό άσπρο σαν το αλάτι και την αφρισμένη από τα ακούραστα κύματα θάλασσα. Στο τέλος του Αυγούστου φτάνει στο υψηλότερο σημείο άνθισης και το άρωμα τώρα έντονο ισχυρό φτάνει μέχρι την θάλασσα ανταποδίδοντας έτσι το χρέος του προς την θάλασσα που το δρόσισε να αντέξει τον ζεστό ήλιο και την καυτή άμμο. Στα μέσα του Σεπτεμβρίου, μαζί με τα μελτέμια λήγει και η περίοδο ανθοφορίας του. Η επικονίασή του επιτυγχάνεται προσελκύοντας ένα μεταναστευτικό είδος πεταλούδας της νύχτας, το Hawkmoth (σκώρος -γεράκι) και μόνο σε περιόδους νηνεμίας ή ασθενών ανέμων για περιορισμένο χρονικό διάστημα .
Οι σπόροι παρασύρονται από τους ανέμους, διανύοντας συχνά μεγάλες αποστάσεις μέσα στη θάλασσα ώσπου να βρουν κατάλληλο έδαφος όπου μπορεί να παραμείνουν έως 4-5 χρόνια θαμμένοι, μέχρι να βρουν ευνοϊκές συνθήκες για να βλαστήσουν.
Το κρινάκι σε τοιχογραφίες της Κνωσού
Το «Pancratiummaritimum», όπως όλοι οι κρίνοι, ήταν ιερό λουλούδι για τους Μινωίτες και είναι γνωστό από αρχαίες εικονογραφήσεις στην Κρήτη, στα παλάτια της Κνωσού.
Η πρώτη παράσταση του Pancratium αναφέρεται από τον Έβανς, ο οποίος την ανακάλυψε κατά τις ανασκαφές που έκανε στο παλάτι της Κνωσού (1896). Συγκεκριμένα, υπάρχει μια τοιχογραφία στο ανάκτορο της Κνωσού, "το μπλε πουλί", όπου στην κάτω δεξιά γωνία υπάρχει η πρώτη σωζόμενη αναπαράσταση του παγκρατίου στον κόσμο.
Όπως καταγράφεται σε στοιχεία , το πρώτο πράγμα που συναντούσαν οι θαλασσοκράτορες ναυτικοί της μινωικής Κρήτης με τα ιστιοφόρα τους, γυρνώντας τις ατέλειωτες ακρογιαλιές της Μεσογείου, ήταν πλήρως ανθισμένα κρινάκια καθώς η εποχή ανθοφορίας τους συμβαδίζει με την εποχή του χρόνου που υπήρχαν ευνοϊκές συνθήκες (μελτέμια) για ιστιοπλοΐα.
Φαρμακευτικές χρήσεις Το φυτό αυτό χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα από τους ΜΠΟΥΣΜΕΝ στην Μποτσουάνα σε σαμανιστικές τελετές. Οι σαμανιστές ιερείς ξυρίζουν το κεφάλι και τρίβουν τη ρίζα του φυτού προκειμένου να απορροφηθεί για να προσφέρει παραισθητικές και καρδιοτονωτικές ιδιότητες.
Στη Σαντορίνη και πάλι σε μια νωπογραφία "οι πυγμάχοι" με ξυρισμένα κεφάλια (στην μινωική ζωγραφική το ξυρισμένο κεφάλι το ζωγράφιζαν με μπλε χρώμα) μάλλον συμμετείχαν σε μια τελετή μύησης μάλλον ενηλικίωσης υπάρχει μια άποψη ότι ο πυγμάχος στα αριστερά είναι γυναίκα και μάλλον μέσα από την πάλη συμμετείχαν σε μια τελετή μύησης στον έρωτα.
Το φυτό Παγκράτιο μάλλον χρησιμοποιούταν σε τελετές μύησης και στα ελευσίνια μυστήρια, μυημένος στα ελευσίνια μυστήρια ήταν ο "Παντοδύναμος" Ηρακλής γιος του "Παντοκράτορα" Δία, ο οποίος Ηρακλής, ήταν ο εμπνευστής και ο πρώτος νικητής του αρχαίου αγωνίσματος "Παγκράτιο" μια μορφή πυγμαχίας και πάλης.
Επειδή τα ονόματα δεν είναι ποτέ τυχαία ,ούτε επιλογή απλών ανθρώπων κρύβουν μέσα τους μια ιστορία , μια ιδέα ,μια καταγωγή , μια αναφορά ,μια γνώση ,μια καταγραφή ,ένα γεγονός ,μια ιδιότητα ,μια συνέχεια είναι στην ουσία ένα πολιτιστικό δεδομένο.
Δυνατό, πολυταξιδεμένο και ανθεκτικό το κρινάκι μας σαν το Οδυσσέα. Αυτό φυτό πρέπει να έδωσε ο Ερμής στο Οδυσσέα για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα μάγια της Κίρκης. Ο Όμηρος το ονόμαζε Μόλυ και το περιέγραφε σαν ένα «φυτό με άνθη άσπρα σαν το γάλα».
Ο Θεόφραστος γράφει για το Παγκράτιο είναι ένας είδος κρεμμυδιού χρησιμοποιείται ως αντίδοτο σε δηλητηριάσεις και σε μαγιές, αλλά είναι δύσκολο να το ξεριζώσει κανείς.
Χρησιμοποιείται ως τονωτικό και ειδικά ως τονωτικό του καρδιακού και νευρικού συστήματος είναι ακόμα αντιβακτηριδιακό, αντιμυκητιακό, αντιφλεγμονώδες, αντιπαρασιτικό πολλά συστατικά έχουν ανιχνευθεί στο Παγκράτιο με αντιβιοτική δράση, πολλές ασθένειες όπως το Αλτσχάιμερ, αλλά και σαν τονωτικό της μνήμης, έχει επίσης χρησιμοποιηθεί ως σηπτικό μαλακτικό αλλά και για παθήσεις των νεφρών.
Οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν το χυμό από το φυτό Παγκράτιο μαζί με μέλι. Λένε ότι είναι τόσο έντονο το άρωμα του που κρατάει τα πρόβατα μακριά από τις ακτές.
|
