Οι συνεταιρισμοί νερού που δημιουργούνται και λειτουργούν ως ένα ελπιδοφόρο εναλλακτικό μοντέλο

Η «σιωπηλή επανάσταση» των συνεταιρισμών νερού

Οι συνεταιρισμοί νερού δεν είναι ένα μεμονωμένο τοπικό φαινόμενο. Αντίθετα, ευδοκιμούν σε χώρες με διάφορες περιβαλλοντικές και κοινωνικο-πολιτικο-οικονομικές συνθήκες, γεγονός που δείχνει την προσαρμοστικότητα τους. Χιλιάδες παραδείγματα αστικών ή αγροτικών συνεταιρισμών νερού υπάρχουν στις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Λατινική Αμερική (Χιλή, Κολομβία, Βραζιλία, Αργεντινή, Μεξικό και Βολιβία) και την Ευρώπη (Φινλανδία, Δανία, Αυστρία κλπ) [1]. Επιπλέον, οι συνεταιρισμοί νερού έχουν κερδίσει υψηλή βαθμολογία για την ικανοποίηση των πελατών και τις λειτουργικές επιδόσεις σε παγκόσμιο επίπεδο [2].

Το διεθνές χρηματιστικό κεφάλαιο προωθεί την ιδιωτική ή τη δημόσια-ιδιωτική διαχείριση του νερού, πιστό στο νεοφιλελεύθερο φονταμενταλισμό, αν και οι έρευνες του δείχνουν άλλα πράγματα. Είναι πολύ χαρακτηριστικό το αποτέλεσμα μιας έρευνας της Παγκόσμιας Τράπεζας: "Οι συνεταιρισμοί καταναλωτών μπορούν να προσφέρουν ένα εναλλακτικό θεσμικό μοντέλο για την παροχή υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης σε αστικές περιοχές. Το συνεταιριστικό μοντέλο έχει μια σειρά από πλεονεκτήματα σε σχέση με το ιδιωτικό και δημόσιο μοντέλο. Όλοι οι συνεταιρισμοί κοινής ωφέλειας χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι ιδιοκτήτες και πελάτες είναι οι ίδιοι και ότι οι συνεταιρισμοί δεν έχουν σκοπό το κέρδος. Όλοι οι συνεταιρισμοί κοινής ωφέλειας έχουν δύο συμβούλια (Διοικητικό και Εποπτικό), και το σύστημα εκλογής: ένα μέλος-μία ψήφος. Το μοντέλο ιδιοκτησίας και η δομή διακυβέρνησης μπορεί να οδηγήσει σε ένα σαφή στόχο για την κοινή ωφέλεια: την παροχή βιώσιμων υπηρεσιών σε προσιτές τιμές. Το γεγονός ότι οι οποιεσδήποτε μειώσεις του κόστους μεταφράζονται σε χαμηλότερα τιμολόγια, αποτελεί ένα ισχυρό κίνητρο για να επιδιώκουν την αποτελεσματικότητα. Άλλα πλεονεκτήματα είναι η ευελιξία που συνδέεται με την απουσία των χρονοβόρων διαδικασιών, και ένα ισχυρό προσανατολισμό προς τον πελάτη που προέρχεται από την ευθυγράμμιση με τους στόχους »[3].

Παρά τον σημαντικό αριθμό επιτυχημένων συνεταιρισμών νερού σε παγκόσμιο επίπεδο, οι διεθνείς πολιτικές συζητήσεις τους έχουν παρακάμψει σε μεγάλο βαθμό. Επιπλέον, οι συνεταιρισμοί νερού έχουν αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό, τόσο στον τομέα της έρευνας όσο και της πολιτικής. Η συζήτηση έχει επικεντρωθεί στα συστήματα ιδιωτικής και δημόσιας ύδρευσης και αποχέτευσης αγνοώντας επιλογές που βασίζονται στην κοινότητα [4].

Γιατί;

Επειδή οι συνεταιρισμοί νερού αποτελούν ένα εναλλακτικό μοντέλο για τη διαχείριση του νερού εκτός από το δημόσιο (κυβερνητικό ή δημοτικό) και ιδιωτικό μοντέλο, που δημιουργούνται και λειτουργούν «από τα κάτω» σε μη κερδοσκοπική βάση, είναι ανεξάρτητοι από οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα, εξασφαλίζουν τη μέγιστη δυνατή δημοκρατική συμμετοχή των πολιτών και δεν αφήνουν μια ξεχωριστή θέση για αφεντικά του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα. Αυτοί δεν είναι καλοί λόγοι για να τους αποκρύψουν;

Το παρακάτω κείμενο είναι μια συνοπτική και ενδεικτική επισκόπηση των συνεταιρισμών νερού στις ηπείρους της Ευρώπης και της Αμερικής (βόρεια και νότια).

Αυστρία: Πάνω από 5.000 συνεταιρισμοί νερού

Η Αυστρία είναι μία από τις ευρωπαϊκές χώρες όπου η συνεταιριστική διαχείριση του νερού παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο. Περισσότεροι από 5.000 συνεταιρισμοί νερού στη χώρα εξυπηρετούν τους πολίτες στις αγροτικές περιοχές. Ένα παράδειγμα είναι ο Wassergenossenschaft Gramastetten (Συνεταιρισμός Νερού τουGramastetten), που ιδρύθηκε το 1947 και παρέχει πόσιμο νερό σε περίπου 2.000 άτομα. Η ιδιότητα του μέλους είναι συνδεδεμένη με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ακινήτων και τα διαμερίσματα. Όλες οι σχετικές πληροφορίες είναι διαθέσιμες σε όλους και οι σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται από τη γενική συνέλευση όλων των μελών. Το διοικητικό και το μεγαλύτερο μέρος του τεχνικού έργου γίνεται σε εθελοντική βάση. Η περιφερειακή ένωση των συνεταιρισμών νερού παρέχει τεχνογνωσία, έλεγχο της ποιότητας, και την κατάρτιση για τους εθελοντές. Η ποιότητα του νερού είναι καλή και οι τιμές είναι πολύ κάτω του μέσου όρου. Η αρχή της αυστηρής μη κερδοσκοπικής διαχείρισης, η χρήση τοπικών πηγών νερού και το χαμηλό διοικητικό κόστος που οφείλεται στην εθελοντική εργασία των μελών είναι οι κύριοι λόγοι για τις χαμηλές τιμές.

Ο Wassergenossenschaft Gramastetten, με τα 569 μέλη του, είναι ένας από τους μεγαλύτερους συνεταιρισμούς νερού στην Αυστρία και ένα παράδειγμα μιας αυτόνομης, αυτοδιαχειριζόμενης και αποκεντρωμένης παροχής νερού με δημοκρατική διαχείριση του νερού και έντονα στοιχεία συμμετοχής (καθιστώντας σχεδόν κάθε νοικοκυριό μέλος). Οι αρχές της μη-κερδοσκοπικής και αλληλέγγυας συνεργασίας είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία του [5].

Δανία: Πάνω από 2.500 συνεταιρισμοί νερού

Η Δανία έχει μια μακρά παράδοση συνεταιρισμών νερού. Ούτε ένα υπουργείο στην κυβέρνηση της Δανίας είναι υπεύθυνο για την ύδρευση και την αποχέτευση, η οποία θεωρείται πρώτιστα μια αρμοδιότητα τοπικής διακυβέρνησης. Η παροχή νερού στη Δανία είναι ιδιαίτερα αποκεντρωμένη, με μεγάλα και μικρά έργα ύδρευσης που βρίσκονται σε όλη τη χώρα. Το 2001 υπήρχαν 2.740 «υπηρεσίες κοινής ωφελείας», εκ των οποίων στους δήμους ανήκαν 165 και 2.575 ανήκαν σε συνεταιρισμούς καταναλωτών [6].

Φινλανδία: Περίπου 1.400 συνεταιρισμοί νερού

Η Φινλανδία έχει επίσης μια μακρά παράδοση οργάνωσης των υπηρεσιών νερού μέσω συνεταιρισμών, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές, αλλά και σε μεγαλύτερες πόλεις. Σήμερα υπάρχουν περίπου 1.400 συνεταιρισμοί νερού στη χώρα που παρέχουν υπηρεσίες ύδρευσης και αυξανόμενες επίσης υπηρεσίες αποχέτευσης. Μια ερευνητική ομάδα του Tampere University of Technology χρησιμοποιώντας την ουσιαστική εμπειρία σε συνεταιρισμούς νερού και τα δεδομένα που συλλέχθηκαν με μια ποικιλία προγραμμάτων στη Φινλανδία συζητούν τα γενικά χαρακτηριστικά, την ποικιλομορφία και τους κύριους ενδιαφερόμενους των συνεταιρισμών νερού και τελικά, υποστηρίζουν ότι οι συνεταιρισμοί νερού έχουν μεγάλες δυνατότητες [4 ].

Ισπανία: Συνεταιρισμός νερού στη μέση του Εμφυλίου Πολέμου

Υπήρχε συνεταιριστική διαχείριση του νερού στη Βαρκελώνη κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου. Η εταιρεία Agbar, που ανέλαβε τη λειτουργία μετά την ήττα των δημοκρατών, χαρακτήρισε απίστευτες τις μεταρρυθμίσεις που πέτυχε ο συνεταιρισμός νερού [7].

ΗΠΑ: Σχεδόν 3.300 συνεταιρισμοί νερού

Σχεδόν 3.300 συνεταιρισμοί νερού στις ΗΠΑ είναι δομές κοινής ωφέλειας που ανήκουν σε καταναλωτές, δημιουργημένες για να παρέχουν ασφαλείς, αξιόπιστες και βιώσιμες υπηρεσίες νερού σε λογικό κόστος. Παρέχουν νερό πόσιμο, πυροπροστασίας και άρδευσης. Επιπλέον, πολλοί από αυτούς παρέχουν υπηρεσίες λυμάτων. Οι συνεταιρισμοί νερού είναι πιο συχνά σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές που βρίσκονται πολύ μακριά από τις δημοτικές εταιρείες ύδρευσης για παροχή υπηρεσιών.

Οι περισσότεροι συνεταιρισμοί νερού είναι μικροί (εξυπηρετώντας 501 – 3.300 καταναλωτές) ή πολύ μικροί (εξυπηρετώντας λιγότερους από 500 καταναλωτές). 89% του πληθυσμού που εξυπηρετείται από δημόσια συστήματα νερού εξυπηρετείται είτε από δημόσιας ιδιοκτησίας, δημοτικής ή συνεταιριστικής ιδιοκτησίας σύστημα. Το υπόλοιπο 11% των Αμερικανών εξυπηρετούνται από ιδιωτικά συστήματα νερού. Μη κερδοσκοπικοί συνεταιρισμοί αποτελούν την πιο κοινή οργανωτική μορφή σε μικρές κοινότητες [8].

Καναδάς: Περίπου 200 συνεταιρισμοί νερού

Στον Καναδά το συνεταιριστικό μοντέλο είναι πιο διαδεδομένο στις αγροτικές περιοχές. Υπάρχουν περίπου 200 συνεταιρισμοί ύδρευσης στον Καναδά, κυρίως στην Alberta, Manitoba και Quebec [9].

Λατινική Αμερική: Οι μεγαλύτεροι στον κόσμο συνεταιρισμοί νερού σε αστικές περιοχές

Υπάρχει μια μακρά ιστορία των συνεταιρισμών ύδρευσης και αποχέτευσης στη Λατινική Αμερική. Μια ερευνητική ομάδα από την Cochabamba, Βολιβία (University Mayor San Simón και Food and Water Watch) και τον Canada (University of Ottawa) τεκμηρίωσε 26 επιτυχημένες εναλλακτικές λύσεις στον τομέα του νερού στη Λατινική Αμερική. Τεκμηρίωσαν 9 περιπτώσεις ενιαίου δημόσιου πάροχου (δημοτικό νερό κοινής ωφέλειας), 12 μη κερδοσκοπικών μη κρατικών πάροχων (περιλαμβανομένων συστημάτων κοινοτικής λειτουργίας και συνεταιρισμών), 3 μη-κερδοσκοπικών / μη-κερδοσκοπικών συνεργασιών, και 2 συνεργασιών δημόσιου / μη κερδοσκοπικού. Υποστηρίζουν ότι το συνεταιριστικό μοντέλο συνιστά δυνητικά μια εναλλακτική μορφή συλλογικής ιδιοκτησίας που αψηφά την καπιταλιστική λογική της ατομικής ιδιοκτησίας. Σε σύγκριση με τις ιδιωτικές ή κρατικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, οι οποίες ελέγχονται από τους μετόχους ή τους εκλεγμένους αξιωματούχους, οι συνεταιρισμοί που παρέχουν βασικές υπηρεσίες έχουν ορισμένα οργανωτικά πλεονεκτήματα που τους καθιστούν δυνητικά πιο δημοκρατικούς [10].

Στη Βραζιλία, το συνεταιριστικό μοντέλο εισήχθη με επιτυχία για την αγροτική ύδρευση και την αποχέτευση κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 [2].

Στο Μεξικό, στην επίσημα Ελεύθερη και Κυρίαρχη Πολιτεία Chiapas (μια από τις 31 ομοσπονδιακές πολιτείες), που διαιρείται σε 118 δήμους, οι συνεταιρισμοί είναι ο οικονομικός πυλώνας των Ζαπατίστας. Όλα είναι συνεταιρισμός με πολιτική που βασίζεται στην άμεση δημοκρατία, την εκπαίδευση στην αλληλέγγυα οικονομία και συλλογική ιδιοκτησία, την ενεργό συμμετοχή των πολλών στη ζωή της κοινότητας [11].

Στην Αργεντινή, περίπου το 10% του πληθυσμού εξυπηρετείται από συνεταιρισμούς. Στο Buenos Aires, μετά την αποχώρηση της εταιρείας Enron, ο συνεταιρισμός καταναλωτών και εργαζομένων διαχειρίζεται με επιτυχία την παροχή νερού [7]. Μεταξύ αυτών των συνεταιρισμών είναι επίσης μια περίπτωση στο Δήμο Moreno στη Μητροπολιτική Περιοχή του Buenos Aires [2].

Η εμπειρία της υπό εργατικό έλεγχο εταιρείας ύδρευσης στην επαρχία του Buenos Aires, Aguas BonaerensesSociedad Anónima (ABSA), ανακηρύχθηκε από τον ΟΗΕ ως πρότυπη εταιρεία νερού. Η επαρχία του Μπουένος Άιρες έχει 10 εκατομμύρια κατοίκους κατανεμημένους σε πάνω από 74 πόλεις με 48 δήμους, που εξυπηρετούνται από την ABSA. Στην Azurix, θυγατρική της ENRON, της χορηγήθηκε παραχώρηση το 1999, αλλά αυτό κράτησε μόνο για τρία χρόνια, διάστημα κατά το οποίο η εταιρεία απέτυχε να επενδύσει στη συντήρηση και επέκταση των υπηρεσιών, αφήνοντας πίσω της μια σοβαρά εξασθενημένα εταιρεία. Στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2001-2002 και την πτώχευση της ENRON, η εργατική ένωση πρότεινε να αναλάβει την εταιρεία ως τεχνικός διαχειριστής της (αντικατάσταση της Azurix), σχηματίζοντας ένα συνεταιρισμό που διοικείται από τους εργαζομένους ονομαζόμενο 5 de Septiembre. Η επαρχιακή κυβέρνηση συμφώνησε με την ιδέα και αγόρασε μετοχές της Azurix, αφήνοντας την ένωση με το 10% των μετοχών που ήδη είχε.

Η ερευνητική ομάδα από τη Βολιβία και τον Καναδά καταλήγει ότι η ABSA είναι μια επιτυχημένη δημόσια εταιρεία νερού υπό τη διοίκηση του συνεταιρισμού των εργαζομένων, ελεγχόμενη από το SOSBA (ένωση εργαζομένων νερού του Buenos Aires) έχοντας επιτύχει 70% κάλυψη σε νερό και 45% κάλυψη αποχέτευσης σε μια μεγάλη, διάσπαρτη και πυκνοκατοικημένη γεωγραφική περιοχή [10].

Στη Βολιβία, μεγάλες υπηρεσίες νερού σε αστικές περιοχές διαχειρίζονται συνεταιρισμοί υπό την κυριότητα των πελατών, όπως ο Συνεταιρισμός Saguapac στο κεντρικό τμήμα της πόλης της Santa Cruz de la Sierra. Αυτή είναι η μεγαλύτερη υπηρεσία ύδρευσης στον κόσμο, που λειτουργεί ως συνεταιρισμός (183.000 μέλη). Ο συνεταιρισμός ιδρύθηκε το 1979 και σήμερα, παρέχει υπηρεσίες νερού σε περίπου 871.000 κατοίκους (αν και ο συνολικός αστικός πληθυσμός της Santa Cruz είναι περίπου 1,5 εκατομμύριο). Σύμφωνα με μια μελέτη που διεξήχθη από την Corporación Andina de Fomento, η Santa Cruz de la Sierra έχει επιτυχία 99,3% στην ποιότητα του νερού, ένα από τα πιο καθαρά στη Λατινική Αμερική. Στην αποστολή της Saguapac δηλώνεται ότι θα αναπτύξει τις δραστηριότητές της, διατηρώντας παράλληλα το περιβάλλον, και εργάζεται για τη διατήρηση της ποιότητας του υδροφόρου ορίζοντα των υπόγειων υδάτων [12].

Μια μελέτη από ερευνητές στο University of Birmingham, που διεξήχθη στα τέλη της δεκαετίας του 1990 διαπίστωσε ότι η Saguapac είναι μια από τις καλύτερες εταιρείες νερού στη Λατινική Αμερική μετρημένη με κριτήρια αποτελεσματικότητας και ισότητας.

Ενώ ο συνεταιρισμός Saguapac έχει αναγνωρισθεί εκτός της Βολιβίας ως μοντέλο, βολιβιανοί ακτιβιστές νερού υπογραμμίζουν το γεγονός ότι η περιοχή ευθύνης της κοινής ωφέλειας είναι μια περιορισμένη γεωγραφική περιοχή στο κέντρο της πόλης. Οι περιαστικές περιοχές εξυπηρετούνται από εννέα μικρούς συνεταιρισμούς. Απόδειξη του γεγονότος ότι ο Saguapac δεν είναι ο μοναδικός πάροχος υπηρεσιών στο Santa Cruz de la Sierraείναι η ύπαρξη του Συνεταιρισμού Νερού Σχεδίου 3000 (La Cooperativa de Aguas del Plan Tres Mil,COOPLAN) στο φτωχό προάστιο του Σχεδίου 3000. Όπως περιγράφει ο ουρουγουανός ακτιβιστής και πολιτικός αναλυτής Raúl Zibechi, "Στη μέση μιας ρατσιστικής πόλης των λευκών ελίτ, τον πυρήνα της ολιγαρχίας αγρο-εξαγωγών, το Σχέδιο 3000 είναι ένα τεράστιο και φτωχό προάστιο σχεδόν 300.000 κατοίκων, ένας μικρόκοσμος που αποτελείται από 36 Βολιβιανές εθνοτικές ομάδες. Είναι μια πόλη που - στο όνομα του αγώνα κατά της ανισότητας - οι κάτοικοι του Σχεδίου 3000 αντιστέκονται στην καταπιεστική και βίαιη κουλτούρα της τοπικής ελίτ". Ο COOPLAN ιδρύθηκε το 1986 από τους κατοίκους του Σχεδίου 3000, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που δημιουργούνται από την απροθυμία του Saguapac να επεκτείνει τις υπηρεσίες στην περιφερειακές γειτονιές. Σήμερα παρέχει με πόσιμο νερό περίπου το 80% των νοικοκυριών εντός της περιοχής ευθύνης του (121.000 από τους 151.000).

Μια άλλη επίσης επιτυχημένη περίπτωση συνεταιρισμών νερού στη Βολιβία είναι ο Cosmol, ένας τοπικός πάροχος υπηρεσιών στο Montero [10].

Προς συνεταιρισμούς νερού κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας και άμεσης δημοκρατίας

Η προσέγγιση και αναγνώριση του νερού ως κοινό αγαθό και όχι ως εμπόρευμα ή ως μέσο για τη φορολόγηση των πολιτών αποτελεί προϋπόθεση για τη συνεταιριστική διαχείριση του νερού [13, 14]. Προϋποθέσεις είναι επίσης, η δημιουργία και λειτουργία συνεταιρισμών νερού «από τα κάτω» σε μη κερδοσκοπική βάση, η ανεξαρτησία τους από οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα, η διασφάλιση της μέγιστης δυνατής δημοκρατικής συμμετοχής των πολιτών [14].

Η παγκόσμια εμπειρία έχει δείξει ότι κάθε ονομαζόμενος συνεταιρισμός δεν ανήκει υποχρεωτικά στην κοινωνική αλληλέγγυα οικονομία και άμεση δημοκρατία, αν δεν βασίζεται στις αρχές και τις διαδικασίες της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας και της άμεσης δημοκρατίας. Επιπλέον, αυτές οι αρχές και διαδικασίες δεν είναι μόνον ένα θέμα καταστατικού του συνεταιρισμού. Η υλοποίησή τους απαιτεί την πραγματική συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων μέσω των γενικών συνελεύσεων, που δεν μπορεί να γίνει χωρίς ένα κοινωνικό κίνημα να το υποστηρίζει και αποτελούμενο από πολίτες εκπαιδευμένους για αυτό [14-16]    του Κώστα Νικολάου                                                                        πηγή        .http://www.dialektika.g

Βιβλιογραφία

[1] Douvitsa I., Kassavetis D., “Cooperatives: an alternative to water privatization in Greece”, Social EnterpriseJournal, 10(2): 135-154, 2014

[2] Castro J.E. and Heller L. (Eds), “Water and sanitation services. Public policy and management”, Routledge,London, 2012

[3] Ruiz-Mier F., van Ginneken M., “Consumer cooperatives: an alternative institutional model for delivery of urban water supply and sanitation services?”, Water Supply and Sanitation Working Notes, The International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank, 2006

[4] Takala A.J., Arvonen V., Katko T.S., Pietilä P.E., Åkerman M.W., “The evolving role of water co-operatives in Finland”, International Journal of Co-operative Management, 5(2): 11-19, 2011

[5] Hachfeld D., Terhorst P., Hoedeman O., “Progressive Public Water Management in Europe. In search of exemplary cases”, Transnational Institute and Corporate Europe Observatory, 2009

[6] DANVA – Danish Water and Waste Water Association, “Water in Figures. DANVA’s Benchmarking and Water Statistics 2010”, http://www.danva.dk

[7] Καλλής Γ., “Το νερό είναι υπόθεση όλων μας – Υπάρχουν εναλλακτικές στην ιδιωτικοποίηση”, http://greeklish.info/gr/greece/environment, 24.1.2014

[8] University of Wisconsin Center for Cooperatives, “Research on the Economic Impacts of Cooperatives”, Report, 2009, http://reic.uwcc.wisc.edu/water/

[9] Bakker K. (Ed.), “Eau Canada: The future of Canada’s water”, UBC Press, 2007

[10] Spronk S., Crespo C., Olivera M., “Struggles for water justice in Latin America. Public and ‘social-public’ alternatives”, In: ‘Alternatives to Privatization: Public Options for Essential Services in the Global South’, D. A. McDonald and G. Ruiters (Eds), Routledge, 2012

[11] Rodríguez S., "Las cooperativas son el pilar económico del zapatismo", La coperacha, 11.6.2014

[12] Ranicki C., “Clean water, cooperative principles”, ICA - International Co-operative Alliance, http://ica.coop/en/media/co-operative-stories/clean-water-cooperative-principles

[13] Νικολάου Κ., “Το νερό στον κόσμο: Κοινωνικό αγαθό ή εμπόρευμα;”, Για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, 3 (48), 2013. Επίσης στο: Διαλεκτικά, 22.3.2012, www.dialektika.gr

[14] Νικολάου Κ., “Κριτική της πολιτικής οικονομίας του νερού και η συνεργατική εναλλακτική”, Διαλεκτικά, 25.8.2014, www.dialektika.gr

[15] Initiative K136, www.136.gr

[16] Nikolaou K., “The referendum on the water of Thessaloniki”, European Water Movement, http://europeanwater.org, 2014

______________________________________

* Το κείμενο αποτελεί μετάφραση στα ελληνικά του αγγλικού πρωτότυπου, που είναι δημοσιευμένο στον ιστότοπο του FAME - Forum Alternatif Mondial de l'Eau (Παγκόσμιο Εναλλακτικό Φόρουμ Νερού):

http://www.fame2012.org/en/2014/09/17/water-cooperatives-on-the-planet/

Στοματικό διάλυμα: Εδώ είναι μερικές από τις χημικές ουσίες που μπορεί να κρύβονται στο ξέβγαλμα των δοντιών σας από τη χημικη μέντας σας

 Μια πρόσφατη μελέτη ανέφερε ότι η κακή στοματική υγιεινή και η υπερβολική χρήση στοματικού διαλύματος που περιέχει  αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του στόματος.

Τα ευρήματα , που δημοσιεύθηκαν απο την Στοματική Ογκολογία_ Oral Oncology_,και προήλθε από εργασίες που πραγματοποιήθηκαν  από το Ινστιτούτο  Leibniz Institute για την Πρόληψη Έρευνας και Επιδημιολογίας με τη βοήθεια της Οδοντιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης.                                                                             Τα περισσότερα  στοματικά διαλύματα περιέχουν αλκοόλ, που σε συνδυασμό  με άλλες χημικές ουσίες θα μπορούσαν να βάλουν την υγεία μας σε κίνδυνο, κάθε φορά που θα κάνουμε γαργάρες, ελπίζοντας για μια δροσερή αναπνοή. Σε περίπτωση που δεν έχετε ελέγξει  τον κατάλογο των συστατικών στο στοματικό διάλυμα σας, εδώ είναι μερικές από τις χημικές ουσίες που μπορεί να κρύβονται στο  ξέβγαλμα  από τη χημικη μέντας σας:

1. Η χλωρεξιδίνη: Αυτή η χημική ουσία  πιστεύεται ότι είναι η αιτία της αυξημένης πίεσης του αίματος  Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Free Radical Biology and Medicine, χρησιμοποιώντας ένας Άνθρωπος στοματικό διάλυμα μόνο δύο φορές την ημέρα μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση του δηλαδή σε σοβαρές καρδιακές παθήσεις.Η  Χλωρεξιδίνη σκοτώνει τα καλά βακτήρια στο σώμα που είναι υπεύθυνα για τη χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων.
2. Αλκοόλ: Το αλκοόλ στεγνώνει τους βλεννογόνους του στόματος και μειώνει το σάλιο, προκαλώντας κακή αναπνοή. Αλλάζει το pH του στόματος και του φάρυγγα, και η Dental Journal of Australia βρήκε επαρκή αποδεικτικά στοιχεία ότι το αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου στόματος, της κεφαλής και του τραχήλου.
3. Η εξετιδίνη (hexetidine): Κατάποση πάρα πολύ αυτής της χημικής ουσίας μπορεί να προκαλέσει θρόμβωση σε τμήματα του εγκεφάλου που ελέγχουν τις Λειτουργίες του Νευρικού Συστήματος, και μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε αυτά τα μέρη του εγκεφάλου με τη πάροδο του χρόνου. Η εξετιδίνη  μπορεί επίσης να προκαλέσει ασταθή καρδιακό παλμό και αλλεργικές αντιδράσεις, και θεωρείται ότι είναι καρκινογόνα.
4. Σαλικυλικό μεθύλιο: Μόνο μια κουταλιά αυτής της ουσίας είναι ισοδύναμη με πάνω από 23 300mg χάπια ασπιρίνης. Η υπερδοσολογία μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια, απώλεια της όρασης, χαμηλή αρτηριακή πίεση, δυσκολία στην αναπνοή, σπασμούς, εμετούς και πολλά άλλα.
5. Methylparaben: έχει βρεθεί μέσα στους ιστούς του καρκίνου του μαστού.  Χημική ουσία που  χρησιμοποιείται ευρέως στην κοσμετολογία ως συντηρητικό  και χρησιμοποιείτε ευρέως σε στοματικά διαλύματα  και  καλλυντικά όπως κρέμες για το δέρμα και σε αποσμητικά. Μελέτες έδειξαν ότι μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού ή να επιταχύνει την ανάπτυξη των όγκων. ΠΗΓΗ https://leusercontent.com/

Στοματικό διάλυμα απο Aloe vera και δυόσμο

Υγιή δόντια και εκθαμβωτικό χαμόγελο είναι το αποτέλεσμα της σωστής στοματικής υγιεινής, την σωστή  τροφή και την καθημερινή χρήση ενός καλού στοματικού διαλύματος.

Τα δόντια πρέπει να καθαρίζονται σχολαστικά μετά από κάθε γεύμα, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών επιφανειών, χρησιμοποιώντας μια  οδοντόβουρτσα με οδοντόπαστα για τουλάχιστον 10 λεπτά, αυτός ειναι ο αναγκαίος χρόνος για την πρόληψη του σχηματισμού πλάκας.

Για  ένα στόμα καθαρό, φρέσκο ​​με  μυρωδάτη αναπνοή όλη την ημέρα είναι επίσης απαραίτητο  (ιδιαίτερα τη νύχτα)  ένα αντισηπτικό στοματικό διάλυμα που βοηθά στην πρόληψη της τερηδόνας, της ουλίτιδας και της δυσοσμία του στόματος.

Τα διάφορα στοματικά διαλύματα που πωλούνται στα φαρμακεία, ως φυτικά φάρμακα και σε άλλα εμπορικά κέντρα είναι τόσα πολλά και σχεδόν στο σύνολο τους στοιχίζουν ακριβά . Σήμερα θέλω να σας προτείνω μια συνταγή για μας, κάνοντας ένα σπιτικό, φυσικό, οικονομικό, αποτελεσματικό στοματικό διάλυμα που δεν θα βλάπτει το σμάλτο των δοντιών μας .

Στοματικό διάλυμα με Aloe Vera και  δυόσμο

συστατικά:

• 100 ml νερού
• 5 σταγόνες δυόσμο
• 5 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκαλύπτου
• τζελ αλόης βέρα

προετοιμασία

Καθαρίζουμε ένα  ακατέργαστο φύλλο Aloe vera,  αφαιρούμε τη σάρκα με ένα κουτάλι και στη συνέχεια την  ανακινούμε  με το μίξερ. Σουρώνουμε το χυμό 

Βάζουμε το νερό σε μια γυάλινη φιάλη (μπορείτε να ανακυκλώσετε μια παλιά  από στοματικό διάλυμα), στη συνέχεια, με ένα σταγονόμετρο, προσθέτουμε σταγόνες   δυόσμου και ευκαλύπτου .

Ανακινούμε  το μπουκάλι για να αναμειχθούν  καλά τα συστατικά  .

ΧΡΗΣΗ Χρησιμοποιήστε το στοματικό διάλυμα το βράδυ πριν πάτε για ύπνο.Αυτό το στοματικό διάλυμα είναι πανάκεια για όλες τις φλεγμονές του στόματος για έλκη στο στόμα, επίσης αποτελεσματικό ως αναλγητικό σε περίπτωση πονόδοντου, και φυσικά μια αποτελεσματική θεραπεία για την καταπολέμηση της  "κακής αναπνοής ".

Αραιώστε το περιεχόμενο του διαλύματος  σε μισό ποτήρι νερό .Μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε ακόμη και χωρίς την αραίωση του με νερό .Μπορείτε ακόμα αν δεν έχετε τα απαραιτητα αιθέρια να φτιάξετε  ένα πολύ δυνατό τσάι από δυόσμο και ευκάλυπτο η φασκόμηλο και με αυτό το έγχυμα να αραιώσετε το τζελ της Αλόης  Το μονο που θα πρέπει να προσέξετε ειναι η ποσότητα να ειναι μικρή για να μην σας χαλάσει Σε γενικές γραμμες τα αιθέρια λειτουργούν ως συντηρητικά στις φυτικές συνταγές αν όμως δεν έχετε τη δυνατότητα να τα χρησιμοποιήσετε ,καλύτερα να τα αντικαθιστάτε με εγχύματα βοτάνων σε καθαρό νερό  η σε λάδι!! μειώνοντας ταυτόχρονα την ποσότητα της συνταγής που θέλετε να παρασκευάσετε 

Το στοματικό διάλυμα πρέπει να φυλάσσεται καλά σφραγισμένο σε δροσερό μέρος. ΠΗΓΗ http://casa.atuttonet

Αρωματικά και Φαρμακευτικά Φυτά ....«επιχειρηματίας-εργολάβος» η καλλιεργητής ?

Είναι γνωστό ότι στη χώρα μας τα Αυτοφυή Αρωματικά και Φαρμακευτικά φυτά έχουν χρησιμοποιηθεί και έχουν γίνει αντικείμενο εμπορίου από την αρχαιότητα. Οι εδαφοκλιματικές συνθήκες ευνοούν ιδιαίτερα την ανάπτυξη ΑΦΦ δίνοντας προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας. Η ελληνική χλωρίδα περιλαμβάνει έναν πολύ σημαντικό αριθμό ειδών με κυριότερα τη ρίγανη, το θυμάρι, το θρούμπι, το φασκόμηλο, το γλυκάνισο, το μάραθο (μαραθόσπορος), το χαμομήλι, τη δάφνη, τη μέντα, το δυόσμο, το φλησκούνι, τη λεβάντα, το μελισσόχορτο και τέλος τα μοναδικά και πολύ γνωστά προϊόντα κάποιων περιοχών της Ελλάδας όπως τη μαστίχα της Χίου, τον κρόκο της Κοζάνης, το δίκταμο της Κρήτης  το τσάι του βουνού της Βρύναινας (Ν. Μαγνησίας),το φλισκούνι και η ρίγανη της Ικαρίας Εκτιμάται ότι είναι δυνατό να καλλιεργηθούν και να μεταποιηθούν σε επιχειρηματική βάση και άλλα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά ή να συγκομιστούν τα είδη που αυτοφύονται σε διάφορες περιοχές της χώρας κατά τρόπο επαγγελματικό ώστε να αποκτήσουν οι αγρότες ένα πολύ ικανοποιητικό εισόδημα. Πρόσφατα ξεκίνησαν οργανωμένες καλλιέργειες ΑΦΦ σε περιοχές της Στερεάς Ελλάδας, της Θεσσαλίας, της Κεντρικής Μακεδονίας και της Θράκης που αφορούν τη ρίγανη, τη μέντα, το μελισσόχορτο, το βασιλικό, το χαμομήλι, το φασκόμηλο, τη λεβάντα, το δενδρολίβανο, το τσάι του βουνού, το θυμάρι, τον ύσσωπο και την εχινάκεια.

Όλες οι προσπάθειες των τελευταίων ετών στις παραπάνω περιοχές έδειξαν ότι τα ΑΦΦ μπορούν να αποτελέσουν τις νέες δυναμικές και πολλά υποσχόμενες εναλλακτικές καλλιέργειες. Προϋπόθεση σ’ αυτό ήταν και παραμένει η πολύ καλή οργάνωση και γνώση των τεχνικών από την καλλιέργεια μέχρι τη μεταποίηση και εμπορία των επώνυμων προϊόντων από τους ίδιους τους παραγωγούς. Η απόκτηση του καλύτερου γενετικού υλικού, κατά προτίμηση εγχώριου, σε συνδυασμό με το βιολογικό τρόπο καλλιέργειας φαίνεται επίσης να αποτελούν τα βασικά πλεονεκτήματα των ελληνικών ΑΦΦ στη διεθνή αγορά. Το ξηροθερμικό κλίμα καθώς και η πολύ καλή σύσταση του εδάφους των περισσοτέρων περιοχών συμπληρώνουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τα προϊόντα με μεγάλες στρεμματικές αποδόσεις και υψηλών ποιοτικών και ποσοτικών προδιαγραφών ως προς τους δευτερογενείς τους μεταβολίτες που είναι τα συστατικά για τα οποία καλλιεργούνται (αιθέριο έλαιο, εκχυλίσματα).Παρά την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών οι κυριότερες εισαγωγικές Ευρωπαϊκές χώρες ΑΦΦ όπως η Γαλλία, Γερμανία, Αγγλία, Ελβετία και Ιταλία αναζητούν έντονα τα ελληνικά βιολογικά προϊόντα και προσφέρουν πολύ ικανοποιητικές τιμές. Έτσι στον Πίνακα 1 βλέπουμε ότι οι τιμές χονδρικής πώλησης για την ξηρή δρόγη κυμαίνονται φέτος (σημ. 2015) από 5 ευρώ το κιλό για το δενδρολίβανο μέχρι τα 12 ευρώ το κιλό για την εχινάκεια. Με αποδόσεις από 100 Kg/στρέμμα μέχρι 400 Kg/στρέμμα, ανάλογα με το είδος και το μέρος του φυτού, παρατηρούμε, στην τελευταία στήλη του Πίνακα 1 ότι οι μικτές απολαβές ανέρχονται από 960€ έως και 4800€ το στρέμμα.

Αν λάβουμε υπόψη ότι εκτός από την εγκατάσταση της πολυετούς φυτείας, που δεν ξεπερνά τα 600€/στρέμμα, οι άλλες δαπάνες για τις καλλιεργητικές φροντίδες (λίπανση, άρδευση, ξεβοτάνισμα) είναι σχετικά μικρές, τότε οι καθαρές απολαβές, σε σύγκριση με άλλα γεωργικά προϊόντα, είναι πάρα πολύ υψηλές.

Οι απολαβές αυτές γίνονται ακόμα μεγαλύτερες εάν οι παραγωγοί προχωρήσουν οι ίδιοι στην μεταποίηση, δηλαδή στην απόσταξη ή την εκχύλιση των προϊόντων τους. Τα αιθέρια έλαια και τα υδατικά εκχυλίσματα των ΑΦΦ είναι επίσης περιζήτητα όχι μόνο από τους κλάδους των τροφίμων, φαρμάκων κλπ, αλλά και από τη σύγχρονη κτηνοτροφία και τη βιολογική γεωργία ως φυσικά αντιβιοτικά και ως αβλαβή φυτοπροστατευτικά χάρη στις ευρέως φάσματος αντιμικροβιακές και εντομοαπωθητικές ιδιότητες. Η επένδυση προς αυτή την μεταποίηση δεν απαιτεί μεγάλα κεφάλαια και μπορεί να απασχολήσει εξειδικευμένο προσωπικό από πτυχιούχους τεχνικούς και άλλους επιστήμονες που θα μπορούσαν να είναι στελέχη της τοπικής κοινωνίας.

Αξίζει να τονιστεί ότι οι τιμές πώλησης αιθερίων ελαίων που εισάγονται στην Ελλάδα (Πίν. 2) είναι αρκετά υψηλές. Συνεπώς οι Έλληνες παραγωγοί αρωματικών φυτών, εφόσον οι ίδιοι αποστάζουν και παραλαμβάνουν τα αιθέρια έλαια των φυτών που καλλιεργούν, είναι δυνατό να απολαμβάνουν αντίστοιχα επίπεδα τιμών.σύμφωνα με τις χημικές μας αναλύσεις υπερτερεί έναντι πολλών άλλων ελληνικών περιοχών αλλά κυρίως έναντι των εισαγόμενων από Κίνα και Αργεντινή.                           Η ποιότητα των ελληνικών βοτάνων, όπως δείχνουν όλες οι έρευνες, είναι πάρα πολύ καλή ας ευχηθούμε η ποιότητα των ελληνικών βοτάνων να κρατήσει σε διάρκεια για το καλό του τόπου.

Ελάχιστη ήταν η μέχρι τώρα συνεισφορά της πολιτείας στην ανάπτυξη του κλάδου των ΑΦΦ στη χώρα μας. Οι αρμόδιοι κεντρικοί φορείς πέρα από τα πολύ γενικά προγράμματα πρέπει να προχωρήσουν σε ένα συγκεκριμένο και πολύ φιλόδοξο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης της παραγωγής Α.Φ.Φ. στηρίζοντας ουσιαστικά την δημιουργία ομάδων παραγωγών – μεταποιητών από την εγκατάσταση της φυτείας με ντόπιο γενετικό πολλαπλασιαστικό υλικό μέχρι την μεταποίηση και την προώθηση εξαγωγής. Η δημιουργία επίσης ενός τοπικού συντονιστικού και συμβουλευτικού φορέα σε κάθε περιφέρεια από ότι καλύτερο έχει η κάθε περιοχή σε εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό θα στήριζε ουσιαστικά τον τομέα αυτό.

Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι η καλλιέργεια ΑΦΦ καθώς και η παραλαβή των αιθερίων ελαίων ή υδατικών εκχυλισμάτων αποτελεί έναν πρώτης τάξεως εναλλακτικό κλάδο της ελληνικής γεωργίαςΜπορεί επίσης να βοηθήσει στην ανάπτυξη μεταποιητικών επιχειρήσεων και να συμβάλλει στη συγκράτηση κυρίως νέου πληθυσμού στην ύπαιθρο.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΤΡΙΠΤΟΠΟΛΕΜΟΣ
Περιοδική έκδοση του Γ.Π.Α.
Φθινόπωρο 2015 | ΤΕΥΧΟΣ 38                                                                                                                             

Δραματική μείωση των αρωματικών φυτών στα ελληνικά βουνά

 Σε πολλά μέρη της χώρας μας υπάρχει το έθιμο της συλλογής αρωματικών φυτών (κυρίως τσαγιού και ρίγανης) μια και συνδυάζεται με μια καλοκαιρινή βόλτα στο βουνό που εξασφαλίζει σε μια οικογένεια σχεδόν για όλο το χρόνο υψηλής ποιότητας ροφήματα ή καρυκεύματα και μάλιστα δωρεάν.

Στην παραδοσιακή ιατρική το αφέψημα από τσάι του βουνού χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της βρογχίτιδας, την ανακούφιση του κοινού κρυολογήματος, του βήχα, των πόνων της κοιλιάς κ.λ.π. Ακόμη θεωρείται εφιδρωτικό, τονωτικό, αντιερεθιστικό και αντιαναιμικό, διότι περιέχει σίδηρο. Οργανοληπτικά το ρόφημα είναι πολύ εύγευστο και αρωματικό, ενώ μπορεί να καταναλωθεί ζεστό ή κρύο, με ζάχαρη, μέλι ή και σκέτο.

Στην Ελλάδα αυτοφύονται περίπου 17 είδη, τα γνωστότερα είναι:

• Τσάι βλάχικο (στο Άγιο Όρος λέγεται μπεττόνικα) (Sideritis athoa – Σιδερίτης η αθώα) Απαντάται στη χερσόνησο του Άθω, στην Πίνδο και στη Σαμοθράκη, στο όρος Σάος.
• Τσάι του Μαλεβού ή τσάι του Ταϋγέτου (Sideritis clandestina – Σιδερίτης η λαθραία). Αυτοφύεται σε βράχους στις υποαλπικές και αλπικές περιοχές του Μαλεβού, του Ταϋγέτου και της Κυλλήνης.
• Μαλοτήρα ή καλοκοιμηθιά ειναι το τσάι της Κρήτης (Sideritis syriaca – Σιδερίτης η συριακή). Είναι αυτοφυές των βουνών της Κρήτης -κυρίως των Λευκών Ορέων και παλιότερα του Ψηλορείτη- σε υψόμετρο 1.300 – 2.000 μέτρα.
• Τσάι της Εύβοιας ή τσάι απ’ το Δέλφι (Sideritis euboea – Σιδερίτης η εύβοια). Αυτοφυές φυτό της Εύβοιας, κυρίως στα βουνά Δίρφυ σε υψόμετρο 1.000 – 1.540μ.
• Τσάι του Ολύμπου (Sideritis scardica – Σιδερίτης η σκαρδική) Το βρίσκουμε σε βραχώδη μέρη και σε υψόμετρο άνω των 1.000 μ., στον Όλυμπο, στην Όσσα (Κίσσαβο) και στο Πήλιο.
• Τσάι του Παρνασσού ή τσάι του Βελουχιού (Sideritis raeseri – Σιδερίτης του Ράσερ). Είναι αυτοφυές αλλά και καλλιεργήσιμο στο νομό Μαγνησίας. Ευδοκιμεί σε ορεινές περιοχές (και στον Όλυμπο) και σε χωράφια ασβεστούχα, πετρώδη, μέτριας γονιμότητας, ξερικά.

Κοινό χαρακτηριστικό των ειδών αυτών αλλά και γενικά του γένους Sideritis L. είναι ότι πρόκειται για φυτά ιδιαίτερα προσαρμοσμένα για να επιβιώνουν σε απόκρημνες βραχώδεις περιοχές με υψόμετρο άνω των 1.000 μέτρων και κάτω από δύσκολες καιρικές συνθήκες. Είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά στην ξηρασία και στις χαμηλές θερμοκρασίες, δεν απαιτούν πλούσια εδάφη και προτιμούν θέσεις με ελαφρό έδαφος , μικρό βάθος και άφθονο ήλιο. Απαντώνται και σε σχισμές βράχων ή ανάμεσα σε πέτρες, όπου λίγα φυτά μπορούν να επιβιώσουν.

Οι ανθοφόροι βλαστοί ξηραίνονται ώστε να μπορούν να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ζήτηση για το είδος είναι μεγάλη, καθώς το ματσάκι (περίπου 50 γραμμάρια) πωλείται έναντι 2 -3  ευρώ.

Η οικονομική κρίση και η ακριβή τιμή στο τσάϊ του βουνού, οδηγούν «επιχειρηματίες-εργολάβους» στην ολοένα και αυξανόμενη εκμετάλλευση των δώρων αυτών της φύσης. Οργανωμένες ομάδες που συλλέγουν και πωλούν αυτοφυή φυτά από όλη τη χώρα χτενίζουν δεκάδες βουνοπλαγιές όπου φυτρώνουν είδη ελληνικού τσαγιού και άλλων αρωματικών φυτών και τα συλλέγουν παράνομα σε τέτοιο βαθμό που είναι ορατός πλέον ο κίνδυνος εξαφάνισής τους. Υπολογίζεται ότι σε μια καλή χρονιά μπορεί να συλλέγουν από την περιοχή των Πρεσπών έως και πέντε τόνοι τσαγιού!

Ηδη σε δεκάδες ορεινές περιοχές της χώρας, και σε υψόμετρο άνω των 1.000 μ. όπου φύεται το τσάι του βουνού, οι πληθυσμοί του τσαγιού έχουν μειωθεί δραματικά, και επιστήμονες του ΑΠΘ και του Τμήματος Αρωματικών Φαρμακευτικών Φυτών του ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ επισημαίνουν την επιτακτική ανάγκη να ληφθούν άμεσα μέτρα για να αποτραπεί η καταστροφή του.

Η ποιότητα επίσης της ελληνικής ρίγανης είναι γνωστή στις διεθνείς αγορές για τα υψηλά ποιοτικά της χαρακτηριστικά (υψηλή περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο πλουσιότατο σε καρβακρόλη). Οι ποσότητες ρίγανης που συλλέγονται από τους αυτοφυείς πληθυσμούς έχουν μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και αυτό οφείλεται στη μείωση των αυτοφυών φυτών λόγω κυρίως της αλλαγής της γεωργικής πρακτικής που είχε σαν επακόλουθο την εξαφάνιση των αυτοφυών φυτών από τις παρυφές διαφόρων καλλιεργειών (ελιές, αμπέλια κλπ), στην αλλαγή χρήσεως γης σε περιοχές όπου αυτοφυόταν, καθώς και στη δυνατότητα απασχόλησης σε άλλες πλέον επικερδείς ή λιγότερο κοπιαστικές δραστηριότητες.

Οι ειδικοί επιστήμονες συστήνουν ελέγχους και μέτρα παρόμοια με αυτά που λαμβάνονται σήμερα για τη λαθροϋλοτόμηση σε μια προσπάθεια να αναχαιτιστεί το φαινόμενο της ληστρικής εκμετάλλευσης των αυτοφυών αρωματικών φυτών.

Οι μεγαλύτερες απώλειες καταγράφονται στα βουνά της Πελοποννήσου και της Κρήτης, ενώ στη Βόρεια Ελλάδα τα βουνά των συνόρων, όπως είναι ο Γράμμος, ο Βόρας, αλλά και ο Ολυμπος, έχουν χάσει σημαντικό μέρος από το απόθεμά τους. Στον Ψηλορείτη η μαλοτήρα πρακτικώς έχει εξαφανισθεί, ενώ στα Λευκά Όρη εκτιμάται ότι έχει απομείνει το 30% των φυσικών πληθυσμών που υπήρχαν πριν από 30 χρόνια. Το ξακουστό «μέλι της μαλοτήρας» εδώ και 5 χρόνια δεν παράγεται λόγω της δραματικής μείωσης των πληθυσμών του φυτού που τροφοδοτούσαν με τα άνθη τους τα μελισσοσμήνη.

Παράλληλα, σημαντικό πρόβλημα αποτελεί και η βόσκηση. Επιστημονική ομάδα του Τμήματος Αρωματικών Φαρμακευτικών Φυτών στο πλαίσιο μελέτης που διεξάγει για το τσάι του βουνού στη Β. Ελλάδα επεσήμανε το φαινόμενο αυτό στο όρος Φαλακρό, λόγω της εκτεταμένης παρουσίας κοπαδιών από αγελάδες(!) στις πλαγιές του βουνού.

Η διάνοιξη ορεινών δρόμων διευκολύνει την προσπέλαση σε δυσπρόσιτους τόπους που υπάρχουν ακόμα φυσικοί πληθυσμοί των αρωματικών φυτών όπως το τσάι του βουνού και τη μεταφορά του προϊόντος στην αγορά σε μεγάλες ποσότητες χωρίς δυσκολία. Η συλλογή του ελληνικού τσαγιού για το εμπόριο απαγορεύεται και επιτρέπεται μόνο για οικιακή χρήση και πολλά δασαρχεία έχουν εκδώσει ρυθμιστικές διατάξεις που καθορίζουν τις ποσότητες και τον χρόνο συλλογής. Παρ’ όλα αυτά, την τελευταία δεκαετία έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο ομάδες είτε Ελλήνων είτε αλλοδαπών να το συλλέγουν συστηματικά για να το εμπορευθούν στο εσωτερικό και στο εξωτερικό και τα δασαρχεία αδυνατούν να ελέγξουν την κατάσταση.

Τα περισσότερα γνωρίζουν «γενικώς» που βρίσκονται οι πληθυσμοί σπάνιων φυτών αλλά δεν έχουν στα χέρια τους κάποια επιστημονική μελέτη ώστε να γνωρίζουν με ακρίβεια τα στοιχεία που συνθέτου την σπάνια χλωρίδα που συγκροτούν τη φύση των ελληνικών βουνών ούτε προσωπικό, ούτε οχήματα, ούτε καύσιμα, ούτε κονδύλια για υπερωρίες των δασοφυλάκων το απόγευμα ή τα Σαββατοκύριακα! Συνήθως, οι «εργολάβοι» γνωρίζουν με ακρίβεια όχι μόνο τους τόπους αλλά και τις κινήσεις των δασικών. Έτσι αποφεύγουν τη σύλληψη αλλά «το εμπόρευμα» πωλείται κανονικά στα καταστήματα ξηρών καρπών, βιολογικών προϊόντων κ.λπ. χωρίς κανείς να νοιάζεται πώς βρέθηκαν στις προθήκες τους!

Για πολλούς αιώνες οι ντόπιοι πληθυσμοί συλλέγουν με προσοχή τα άνθη των αρωματικών φυτών προσέχοντας να μη καταστρέψουν τη ρίζα ενώ πάντα αφήνουν κάποια φυτά για «να δώσουν σπόρο» ώστε να υπάρχουν τα αρωματικά φυτά και την επόμενη χρονιά. Αυτή η ισορροπία έχει χαθεί καθώς οι οργανωμένες αυτές ομάδες έχοντας γνώση της παράνομης πράξης τους, μαζεύουν στα γρήγορα τα φυτά τα ξεριζώνουν και αδιαφορούν για το μέλλον. Μάλιστα προκειμένου να προλάβουν τους ανταγωνιστές συλλέγουν ολοένα και νωρίτερα τα φυτά χειροτερεύοντας την κατάσταση.

Οι τελευταίες καταγγελίες φέτος αφορούσαν το τσάι που φύεται στις Πρέσπες, τον Γράμμο (Sideritis raeseri) και τον Ταΰγετο (Sideritis clandestina), ενώ η Διεύθυνση Δασών Αιτωλοακαρνανίας απηύθυνε έκκληση «για ορθολογική διαχείριση των φυτων του τσαγιού και της ελληνικής ρίγανης (Origanum vulgare ssp. hirtum), καθώς παρατηρήθηκε μαζική εκρίζωση». Σύμφωνα με τον διευθυντή δασών Καστοριάς κ. Χ. Λιάμη, το πρόβλημα εντοπίζεται σε αυτούς που μαζεύουν πολλά κιλά και το ξεριζώνουν για να μην καθυστερούν ή το συλλέγουν εκτός εποχής αδιαφορώντας για την αειφορία του.

Το ελληνικό τσάι βρίσκεται ψηλά στον κατάλογο της πυραμίδας των αρωματικών φαρμακευτικών φυτών που αυτοφύονται στην Ελλάδα. Αν και από αυτό παρασκευάζεται το πιο διαδεδομένο ελληνικό αφέψημα, καλλιεργείται σε ελάχιστες περιοχές της χώρας (κυρίως στη Βρύναινα Μαγνησίας και αλλού σε μικρότερες εκτάσεις). Είναι γνωστό διεθνώς ως Greek Mountain Teα, ονομασία που δεν έχει αμφισβητηθεί από καμία από τις γειτονικές χώρες, οι οποίες σημειωτέον εξάγουν ετησίως τεράστιες ποσότητες αρωματικών φαρμακευτικών φυτών, συμπεριλαμβανομένων και ειδών Sideritis.

Πηγές: news.kathimerini.gr, enlefko.blogspot.gr , www.agrotourcrete.gr

Από: http://ecology-salonika.org     https://dasarxeio.com/

"Η Τέχνη της Αφήγησης ... πες μας ακόμα μια Ιστορία "

φωτογραφια Ελενη Ρηνιωτη

"Η Τέχνη της Αφήγησης "... Η αφήγηση ιστοριών είναι μια διαχρονική ανθρώπινη παράδοση. Πριν από το γραπτό λόγο, οι άνθρωποι απομνημόνευαν στο μυαλό τους περίτεχνα ,ιστορίες γεμάτες ήθη που διαμόρφωσαν τους πολιτισμούς για γενιές ολόκληρες . Η Τέχνη της Αφήγησης  στήνεται  πάνω  σε νόμους ,της προοπτικής ,του φωτός και της σκιάς ακριβώς όπως η ζωγραφική ,η μουσική .Δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτή την εποχή που κυριαρχείται από μορφές της παγκόσμιας επικοινωνίας, των μέσων ενημέρωσης, της τεχνολογίας,πάμε πίσω για να ξαναβρούμε ιστορίες που συνθέτουν την ιστορία μας και καθοδηγούν το μέλλον μας Η ζωή μας κάθε μέρα περιβάλλεται από ιστορίες . Η είδηση ​​στην τηλεόραση, το ραδιόφωνο, η εφημερίδα δεν είναι τίποτα, άλλο από ιστορίες.Τα βιβλία είναι γεμάτα από ιστορίες. Τα μαθήματα των εκπαιδευτικών είναι συχνά ιστορίες. Τα Τραγούδια λένε ιστορίες. Οι Εικόνες αφηγούνται ιστορίες. Οι Ταινίες λένε ιστορίες. Οι Κωμικοί συνθέτουν τις ρουτίνες τους με ιστορίες. Οι ιστορίες είναι ισχυρές. Μπορούν να διδάξουν ήθος - τις αξίες που ο συγγραφέας της ιστορίας πιστεύει ότι ο κόσμος θα πρέπει να ζήσει . Μπορούν να διδάξουν ιστορία. Μπορούν να μας διασκεδάσουν. Μπορούν να μας κάνουν να σκεφτούμε τα πράγματα με τρόπους που ποτέ δεν έχουμε σκεφτεί πριν . Μπορούν να μας κάνουν να γελάμε. Μπορούν να μας κάνουν να κλαίμε. Λέγοντας ιστορίες είναι ένα μεγάλο μέρος από αυτό που κάνει τους ανθρώπους να συνδέονται μεταξύ τους.

Οι ιστορίες είναι ένα μέρος της κάθε κουλτούρας. Ιστορίες για τη χώρα μας για να μας βοηθήσουν να αισθανθούμε υπερήφανοι για το έθνος μας. Ιστορίες για τους προγόνους μας, που σκοπό έχουν να μας διδάξουν *το από πού ήρθαμε* και πράγματα που έχουμε κοινά με τους άλλους ανθρώπους γύρω μας.

Όλοι έχουμε κάποιες αγαπημένες ιστορίες φυλαγμένες μέσα στη ψυχή μας . Ίσως να είναι ιστορίες για την οικογένειά μας που ακούσαμε από τους παππούδες μας. Ίσως είναι τα βιβλία που έχουμε διαβάσει ξανά και ξανά. ...

**Οι σημαντικές ιστορίες αναζητούν πάντα το σωστό πρόσωπο για να τις Αφηγηθεί , ψάχνουν για τον παραμυθά τους σαν ένα ζώο που έχει βγει για κυνήγι αναζητώντας στο ξέφωτο το θήραμά του. ** Αλήθεια ποια είναι η δικιά σας αγαπημένη ιστορία; Μπορείτε να σκεφτείτε την τελευταία ιστορία που ακούσατε; Σκεφτείτε σκληρά: μπορεί να είναι κάτι που μόλις ακούσαμε πριν από λίγα λεπτά!Ι Η δικιά μου αγαπημένη ιστορία ξεκινάει με «Μια φορά κι έναν καιρό...Τα πήγα πίσω τα όνειρά μου

Ήταν μεγάλα μες την καρδιά μου
Κι αν ρίξω λέξεις  θε  να γυρίσουν 

Το παραμύθι έχει πια ξεκινήσει »

Ένα ειδικό Υπερσύγχρονο απορριμματοφόρο όχημα για να συγκεντρώνει τις ανακυκλώσιμες συσκευασίες παρέλαβε ο Δήμος Ικαρίας

Ένα ειδικό Υπερσύγχρονο απορριμματοφόρο όχημα για να συγκεντρώνει τις ανακυκλώσιμες συσκευασίες από τους μπλε κάδους και να τις μεταφέρει στο κέντρο διαλογής, παρέλαβε ο Δήμος Ικαρίας Πρόκειται για ένα υπερσύγχρονο όχημα, αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, με δυνατότητα μεταφοράς 16 κυβικών ανακυκλώσιμων υλικών, το οποίο «καταδεικνύει το ιδιαίτερο βάρος στην ανάπτυξη της ανακύκλωσης» που δίνει ο Δήμος Αυτή η είδηση όπως θα καταλάβατε είναι ένας μακρινός στόχος, η πραγματικότητα όμως είναι άκρα απογοητευτική και βρόμικη !!!μια και όλη η βόρια πλευρά του νησιού (η πιο τουριστική !!!!)από τον Εύδηλο μέχρι τις Ράχες και βάλε..η συγκομιδή των σκουπιδιών γίνετε με ένα μόνο απορριμματοφόρο .....Δυστυχως το μεγάλο πρόβλημα των απορριμμάτων παραμένει στάσιμο αλλά κυρίως άλυτο........... ! Κατανοούμε το ότι ο Δήμος μας δεν έχει τους απαιτούμενους χρηματικούς πόρους για να λύσει τα χιλιάδες προβλήματα του Νησιού μας αυτό όμως που δεν το καταλαβαίνουμε είναι ότι αφού ζούμε κατά βάση από τον τουρισμό εδώ στο νησί γιατί ο Δήμος μας αυτό δεν το καταλαβαίνει? ,γιατί οι Άνθρωποι του Δήμου δεν προσπαθούν να κερδίσουν χρηματικούς πόρους από αυτόν ?και όταν λέω πόρους δεν εννοώ φόρους φυσικά !!!Το κράτος μας είναι χρεοκοπημένο ,οι Ικαριώτες στη πλειοψηφία τους φτωχοί άρα τίποτα δεν θα πρέπει να περιμένετε από εκεί ...οπότε λοιπόν τι θα κάνετε ? Το να γράφετε επιστολές διαμαρτυρίας προς την Εξουσία δεν είναι η λύση των προβλημάτων που ταλανίζουν το νησί μας!Λύση είναι οι έξυπνες δημιουργικές κινήσεις ,Ενέργειες Αριστερές και Οικολογικές όπως ταιριάζει σε ένα Αριστερό Δήμο! Αυτές οι δουλειές είναι που θα προσφέρουν τα χρήματα που τόσο χρειάζεται ο Τόπος μας ..Οι δυνατότητες ανάπτυξης μέσα από μία πραγματικά βιώσιμη οικονομία που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην ευημερία των κατοίκων της Ικαρίας υπάρχουν ! Το μόνο που πρέπει να κάνετε είναι να δώσετε βάση και Αξία στον Ανερχόμενο τουρισμό της Ικαρίας ..Αλήθεια σας λέω μπορείτε !