Η εκβολή του ποταμού Χάρακα (έλος Λιβάδι)

 Υδροβιότοπος της Ικαρίας η εκβολή του ποταμού Χάρακα (έλος Λιβάδι) ;Ο Ποταμός Χάρακας:Πηγάζει απο την υψηλότερη κορυφή το όρος Μέλισσα (1033 μ.) οροσειρά του Αθέρα και καταλήγει στην παραλία Λιβάδι στον Αρμενιστή κόβοντας ουσιαστικά την παραλία στα δύο. Οι Υγρότοποι είναι φυσικές ή τεχνητές περιοχές που αποτελούνται από έλη µε ποώδη βλάστηση (marsh), από µη αποκλειστικώς οµβροδίαιτα έλη µε τυρφώδες υπόστρωµα (fen), από τυρφώδη εδάφη ή από νερό. Οι περιοχές αυτές µπορεί να είναι µόνιµα ή προσωρινά κατακλυζόµενες από νερό το οποίο είναι στάσιµο ή τρεχούµενο, γλυκό, υφάλµυρο ή αλ- µυρό και περιλαµβάνουν επίσης εκείνες που καλύπτονται από θαλασσι- νό νερό το βάθος του οποίου κατά την αµπώτιδα δεν ξεπερνά τα έξι µέ- τρα (Συνθήκη Ramsar, 1971). Οι συνηθέστεροι τύποι υγροτόπων είναι: ποταµοί, ρύακες, εκβολές και δέλτα ποταµών, λίµνες, λιµνοθάλασσες, έλη, πηγές, παρόχθιες περιοχές, αλυκές, τεχνητοί ταµιευτήρες νερού. Οι υγρότοποι για χρόνια θεωρούνταν κατάρα µάλλον παρά ευλογία: πηγές ελονοσίας και εν δυνάµει γόνιµα χωράφια. Ο πολύς κόσµος αγνοούσε τις πολύτιµες, αλλά αφανείς λειτουργίες τους, ενώ τα προφανή αγα- θά που παρείχαν όπως τα αλιεύµατα, τα θηράµατα, τα βοσκοτόπια, η φυτική βιοµάζα, η αισθητική απόλαυση, θεωρούνταν ως δεδοµένα. Αν και σήµερα η αξία τους έχει εµπεδωθεί σε µεγάλο µέρος της ελληνικής κοινω- νίας και αναγνωρίζονται ευρέως από την επιστήµη ως πολυτιµότατα οικοσυστήµατα, στις κοντόφθαλµες µά- χες µε το βραχυπρόθεσµο ιδιωτικό κέρδος βγαίνουν πάντα χαµένοι. Είναι µόλις 25 χρόνια που άρχισαν στην Ελλάδα οι προ- σπάθειες για την καταγραφή, τη µελέτη και την προ- στασία τους. Οι µεγάλοι σε έκταση υγρότοποι της ηπει- ρωτικής χώρας είναι ήδη απογραµµένοι και επαρκώς µελετηµένοι, υπάρχει όµως ένα µεγάλο κενό στη γνώση µας για τις εκατοντάδες µικρών υγροτόπων που είναι διάσπαρτοι σε όλη την επικράτεια. Το κενό αυτό ήταν ιδιαίτερα έντονο στα νησιά, αν και οι υγρότοποι αποτελούν εκεί πραγµατικές οάσεις ζωής. Οάσεις, που λόγω του µικρού µεγέθους τους είναι ευά- λωτες και απειλούνται σοβαρά από τις άφρονες ανθρώ- πινες δραστηριότητες. 

Ψάρια Το µόνο είδος γλυκού νερού που γνωρίζουµε ότι διατηρεί φυσικούς πληθυσµούς σε υγροτόπους του Αιγαίου είναι το ενδηµικό γκιζάνι (Ladigesocypris ghigii), παρατη- ρήθηκε επίσης κάποιο είδος Aphanius. Τα υπόλοιπα είδη γλυκού νερού έχουν εισαχθεί από τον άνθρωπο. Για παρά- δειγµα: κουνουπόψαρα (Gambusia affinis) σε 5 τουλάχιστον ταµιευτήρες, κυπρίνοι (Cyprinus carpio) στη λίµνη Δύστου και στη λίµνη των Νάνων και χρυσόψαρα (Carassius sp.) στους τα- µιευτήρες Βάθες στο Μουντέ Ικαρίας. Στους περισσότερους υγροτόπους εκβολών µπορεί να εισέρχονται ευρύαλα ψάρια όπως οι κέφαλοι (Mugil sp.), αλλά και σε αρκετούς, κυρίως της Ικαρίας, εισέρχονται και χέλια (Anguilla anguilla). Στις τυπικές λιµνοθάλασσες εισέρχονται τόσο ευρύαλα όσο και καθαρά θαλασσινά είδη (αθερίνες, λαυράκια, τσιπούρες, κέφαλοι, κλπ).

ζώα Τα ερπετά που έχουν µεγάλη σχέ- ση µε τους υγροτόπους είναι οι νεροχελώνες και τα νερόφιδα. Η γραµµωτή νεροχελώνα (Mauremys rivulata) είναι η κοινότερη  ενώ η στικτή νεροχελώνα (Emys orbicularis) έχει πιο περιορισµένη εξάπλωση 

Η αξία για τον άνθρωπο  Οι υγρότοποι των νησιών προσφέρουν στους νησιώτες πολλές υπηρεσί- ες. Κάποιες από αυτές είναι φανερές και όλοι τις κατανοούν, άλλες εί- ναι ελάχιστα γνωστές και παρά τη σηµαντικότητά τους χρειάζεται ειδική προσπάθεια για να τις αντιληφθεί και να τις εκτιµήσει το ευρύ κοινό, κά- ποιες άλλες αγνοούνται πλήρως και υποεκτιµώνται σοβαρά ενώ κάποιες θεωρούνται δεδοµένες, χωρίς καθόλου να είναι: • Το νερό από τουλάχιστον 40 υγροτόπους χρησιµοποιείται άµεσα για ύδρευση, τουλάχιστον 105 υγρότοποι χρησιµοποιούνται για άρδευ- ση, σε πάνω από 100 εξασκείται βόσκηση αγροτικών ζώων και σε τουλάχιστον 80 εξασκείται κυνήγι. • Οι προσχώσεις που δηµιουργήθηκαν από τη δράση του νερού σχη- µάτισαν στους υγροτόπους τις πολύτιµες επίπεδες εκτάσεις που καλλιεργούνταν εντατικά για αιώνες. • Οι υγρότοποι είναι οι χώροι όπου για χιλιάδες χρόνια µε τη δράση του νερού φτιάχνονται και διατηρούνται οι πανέµορφες και πολύτι- µες παραλίες των νησιών • Οι υγρότοποι είναι οι χώροι όπου τα υπόγεια γλυκά νερά «επικάθη- νται» πάνω στον θαλασσινό ορίζοντα και έτσι αποτρέπουν την αλ- µύρινση των παρακείµενων γεωργικών εδαφών τα οποία αλλιώς θα καταστρέφονταν από τη διείσδυση του αλατιού • Μόνο -ή κυρίως- στους υγρότοπους είναι όπου οι εδαφο-υδρολογι- κές συνθήκες επιτρέπουν στο νερό των βροχών να διεισδύει και να εµπλουτίζει τους υπόγειους υδροφορείς στους οποίους κυρίως στη- ρίζονται σήµερα οι νησιώτες για πόσιµο και αρδευτικό νερό. • Οι υγρότοποι αυξάνουν την ποικιλία, την οµορφιά και τη µωσαϊκότη- τα των τοπίων και τονίζουν τη γραφικότητά τους στηρίζοντας µε τον τρόπο τους τον τουρισµό, τη σύγχρονη βασική οικονοµική δραστηρι- ότητα των νησιωτών. • Σε πολλούς γίνεται ακόµη αλοπηγία και παραγωγή αλατιού είτε µε βιοµηχανικό ή µε παραδοσιακό τρόπο     

           

Η σκληρή πραγµατικότητα                                                                Ρύπανση       Απόρριψη σκουπιδιών και µπάζων                                                       Αλλοιώσεις  Τα τελευταία χρόνια και ιδιαί- τερα µετά τη δεκαετία του ‘60, οι παράκτιες επίπεδες προσχω- µατικές εκτάσεις των υγρο- τόπων που χρησιµοποιούνταν για καλλιέργεια, ήταν δηλαδή χωράφια, άρχισαν αυξανόµενα να οικοδοµούνται κυρίως για παραθεριστικές κατοικίες και τουριστικές εγκαταστάσεις. Οι εκχερσώσεις και τα µπαζώµατα, είναι τα πρώτα στάδια άλλων παρεµ- βάσεων, διότι γίνονται για να εξυπηρετήσουν είτε δηµιουργία οικοπέδων ή χωραφιών, ή διάνοιξη δρόµων ή απευθείας υπόστρωµα για δόµηση και  Απόρριψη σκουπιδιών και µπάζων Μετατροπή σε οικόπεδα  η σκληρή πραγµατικότητα για να υλοποιήσουν καταπατή- σεις δηµόσιων εκτάσεων από παρακείµενους ιδιοκτήτες. Δεν είναι λοιπόν δυνατόν να διαχωριστούν από τις άλλες µορφές αλλοίωσης και επεµ- βάσεων. Ειδικότερα οι εκχερ- σώσεις και ακόµη πιο ειδικά οι εκσκαφές και οι µετακινήσεις µεγάλων όγκων χωµάτων για λόγους θεµελίωσης κτηρίων, είναι µια µορφή επέµβασης που αλλοιώνει ουσιαστικά και κυρίως αισθητικά όχι µόνο τις υγροτοπικές περιοχές αλλά και την άµεση γειτονία τους. Η δόµηση πάνω σε καθαρά υγροτοπι- κά εδάφη πρέπει να θεωρηθεί η σοβαρότερης µορφής διότι, σε αντίθεση µε άλλες, έχει σχεδόν αµετάκλη- το χαρακτήρα. Με άλλα λόγια ακόµη και σε υγροτόπους που δεν έχουν κτίρια πάνω σε καθαρά υγρο- τοπικά εδάφη, υπάρχουν κτί- ρια σε άµεση γειτονία µε αυτά, που αλλοιώνουν ανεπανόρθω- τα το τοπίο του υγροτόπου.       Η υπερβόσκηση   !!!!!!!!!!!!!!!!!                                                                                                                                                                                                                  Οι υγρότοποι των νησιών του Αι- γαίου είναι απειλούµενοι εθνικοί πόροι εξαιρετικά πολύτιµοι για τη φύση και τον πολιτισµό µας. Ένας τρόπος υπάρχει για να επι- τευχθεί αποτελεσµατική προστα- σία των υγροτόπων του Αιγαίου. Να κινητοποιηθούµε όλοι εµείς, οι πολίτες, και να πιέσουµε τους πολιτικούς για: 1. Να ολοκληρωθεί το εθνικό κτη- µατολόγιο το ταχύτερο δυνατόν. 2. Να εφαρµοστεί όσο γίνεται πιο πιστά και έγκαιρα ο νόµος ν. 3199/2003 που αποτελεί την εναρµόνιση της εθνικής νοµο- θεσίας µε την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά ΕΕ 60/2000. 3. Να απογραφούν και οριοθετη- θούν µε ακρίβεια οι υγρότοποι των νησιών. 4. Να εφαρµοστεί µε συνέπεια µια συνεκτική, ολοκληρωµένη και µακροπρόθεσµη πολιτική για την αειφορική ανάπτυξη των νησιών.                                            ΠΗΓΗ   WWF